Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

CHỦ ĐỀ 7: HỢP CHẤT HỮU CƠ. HYDROCARBON VÀ NGUỒN NHIÊN LIỆU

BÀI 20: GIỚI THIỆU VỀ HỢP CHẤT HỮU CƠ

1. MỤC TIÊU
2. Kiến thức

• Khái niệm hợp chất hữu cơ, hóa học hữu cơ.
• Khái niệm công thức phân tử, công thức cấu tạo và ý nghĩa của nó, đặc điểm cấu tạo hợp chất hữu cơ.
• Phân biệt chất vô cơ hay hữu cơ theo công thức phân tử.
• Sự phân loại sơ bộ hợp chất hữu cơ gồm hydrocarbon và dẫn xuất của hydrocarbon.

2. Năng lực

Năng lực chung:

• Năng lực tự chủ và tự học:Chủ động, tích cực tìm hiểu được khái niệm hợp chất hữu cơ, hóa học hữu cơ
• Năng lực giao tiếp và hợp tác: Sử dụng ngôn ngữ khoa học để mô tả các khái niệm, hiện tượng. Hoạt động nhóm một cách hiệu quả theo đúng yêu cầu của GV, tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.
• Giải quyết vấn đề và sáng tạo:Thảo luận với các thành viên trong nhóm nhằm giải quyết các vấn đề trong bài học để hoàn thành nhiệm vụ học tập.

Năng lực khoa học tự nhiên:

• Nhận thức khoa học tự nhiên:Nêu được khái niệm hợp chất hữu cơ, hóa học hữu cơ; khái niệm công thức phân tử, công thức cấu tạo và ý nghĩa của nó, đặc điểm cấu tạo hợp chất hữu cơ
• Tìm hiểu tự nhiên:Thông qua các hoạt động thảo luận, phân biệt được chất vô cơ hay hữu cơ theo công thức phân tử.
• Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học:Trình bày được sự phân loại sơ bộ hợp chất hữu cơ; vận dụng giới thiệu một số hydrocarbon và dẫn xuất của hydrocarbon được sử dụng trong đời sống.

3. Phẩm chất

• Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.
• Cẩn thận, trung thực và thực hiện các yêu cầu trong bài học.
• Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập khoa học tự nhiên.

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC
2. Đối với giáo viên

• SGK, SGV, SBT KHTN 9 phần Hóa học.
• Tranh ảnh liên quan đến bài học.

2. Đối với học sinh

• SGK, SBT KHTN 9 phần Hóa học.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. Mục tiêu: HS xác định được nhiệm vụ học tập cơ bản của bài học.
2. Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS làm việc cá nhân trả lời câu hỏi mở đầu.
3. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS theo ý kiến cá nhân.
4. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV giới thiệu:

Hình dưới đây là công thức phân tử của một số hợp chất chứa carbon, gồm hợp chất hữu cơ và hợp chất vô cơ.

- GV đặt câu hỏi mở đầu:

 Dựa vào thành phần nguyên tố, ta có nhận biết được các hợp chất hữu cơ không?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS suy nghĩ trả lời câu hỏi mở đầu.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời 1 – 2 HS cho ý kiến, các HS khác chú ý lắng nghe để nhận xét.

Gợi ý đáp án:

 Dựa vào thành phần nguyên tố, ta có thể nhận biết được các hợp chất hữu cơ.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV đánh giá câu trả lời của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS vào bài học: Hợp chất hữu cơ có ở xung quanh chúng ta, trong cơ thể sinh vật và trong hầu hết các loại lương thực và thực phẩm (gạo, thịt, cá, rau, quả,…), trong các loại đồ dùng (quần, áo, giấy, mực,…) và ngay trong cơ thể chúng ta. Vậy hợp chất hữu cơ là gì? Chúng gồm những loại nào? Sau khi học xong bài học ngày hôm nay chúng ta sẽ trả lời được các câu hỏi trên. Chúng ta cùng vào bài học ngày hôm nay – Bài 20: Giới thiệu về hợp chất hữu cơ.

1. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm hợp chất hữu cơ, hóa học hữu cơ

1. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nêu được khái niệm hợp chất hữu cơ, hóa học hữu cơ.
2. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời CH1 SGK trang 90.
3. Sản phẩm học tập: Câu trả lời cho CH1 SGK trang 90; Khái niệm hợp chất hữu cơ, hóa học hữu cơ.
4. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 2: Tìm hiểu công thức phân tử, công thức cấu tạo

1. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nêu được khái niệm công thức phân tử, công thức cấu tạo và ý nghĩa của nó, đặc điểm cấu tạo hợp chất hữu cơ.
2. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK trang 91 – 92, thảo luận thực hiện các nhiệm vụ được GV giao, hoàn thành phiếu học tập.
3. Sản phẩm học tập: Khái niệm công thức phân tử, công thức cấu tạo và ý nghĩa, đặc điểm cấu tạo hợp chất hữu cơ; Kết quả hoàn thành phiếu học tập.
4. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 3: Tìm hiểu về sự phân loại sơ bộ hợp chất hữu cơ

1. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS trình bày được sự phân loại sơ bộ hợp chất hữu cơ gồm hydrocarbon và dẫn xuất của hydrocarbon, phân biệt được chất vô cơ hay hữu cơ theo công thức phân tử.
2. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và thực hiện các nhiệm vụ GV giao.
3. Sản phẩm học tập: Sự phân loại sơ bộ hợp chất hữu cơ gồm hydrocarbon và dẫn xuất của hydrocarbon; Phân biệt chất vô cơ hay hữu cơ theo công thức phân tử.
4. Tổ chức hoạt động:

1. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
2. Mục tiêu: HS luyện tập củng cố lại các kiến thức đã học.
3. Nội dung: HS sử dụng SGK, kiến thức đã học, GV hướng dẫn (nếu cần thiết) để trả lời câu hỏi trắc nghiệm và Luyện tập 1 – 3 SGK trang 90 – 93.  
4. Sản phẩm học tập: HS hoàn thành được các câu hỏi trắc nghiệm và Luyện tập 1 – 3 SGK trang 90 – 93.  
5. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV giao nhiệm vụ cho HS: 

Nhiệm vụ 1: Khoanh tròn vào câu đặt trước câu trả lời đúng:

Câu 1. Trong thành phần phân tử hợp chất hữu cơ nhất thiết phải có nguyên tố

1. carbon.
2. hydrogen.
3. oxygen.
4. nitrogen

Câu 2. Chất nào sau đây không thuộc loại chất hữu cơ?

1. CH₃Cl.
2. CH₄.
3. CO.
4. CH₃COONa.

Câu 3. Chọn câu đúng trong các câu sau:

1. Hóa học hữu cơ là ngành hóa học chuyên nghiên cứu các hợp chất có trong tự nhiên.
2. Hóa học hữu cơ là ngành hóa học chuyên nghiên cứu các hợp chất của carbon.
3. Hóa học hữu cơ là ngành hóa học chuyên nghiên cứu các chất trong cơ thể sống.
4. Hóa học hữu cơ là ngành hóa học chuyên nghiên cứu về các hợp chất hữu cơ.

Câu 4. Dãy các chất nào sau đây đều là hydrocarbon?

1. CH₄, C₂H₂, C₃H₇Cl.
2. C₂H₆, C₄H₁₀, CH₄.
3. C₂H₄, CH₄, C₂H₅Br.
4. C₂H₆O, C₃H₈, C₂H₂.

Câu 5. Dãy các chất nào sau đây đều là dẫn xuất của hydrocarbon?

2. C₂H₆O, C₂H₄, C₂H₂.
3. C₂H₄, C₃H₇Cl, CH₄O.
4. C₂H₆O, C₃H₇Cl, C₂H₅Br.
5. C₂H₆O, C₃H₈, C₂H₂.

Câu 6. Công thức cấu tạo dưới đây là của hợp chất nào?

1. C₂H₄Br.
2. CH₃Br.
3. C₂H₅Br₂.
4. C₂H₅Br.

Câu 7. Số liên kết đơn trong phân tử C₄H₁₀ là

10. 10.
11. 13.
12. 14.
13. 12.

Câu 8. Có các công thức cấu tạo sau:

Các công thức cấu tạo trên biểu diễn mấy chất?

1. 1 chất.
2. 2 chất.
3. 3 chất.
4. 4 chất.

Nhiệm vụ 2: Trả lời Luyện tập 1 – 3 SGK trang 90 – 93:

1. Có các chất sau: saccharose (C₁₂H₂₂O₁₁), propane (C₃H₈), baking soda (NaHCO₃), carbon monoxide (CO), chloroform (CHCl₃), calcium carbonate (CaCO₃). Những chất nào là hợp chất hữu cơ?
2. Acetone là hợp chất hữu cơ được sử dụng để sản xuất chất tẩy rửa, làm dung môi trong nhiều ngành công nghiệp,...

Công thức cấu tạo đầy đủ của acetone

Hãy viết công thức phân tử và công thức cấu tạo thu gọn của acetone.   

3. Có một số công thức phân tử sau: C₃H₄, C₄H₆, CH₂O, C₂H₅OH, CH₃COOH, CH₃Cl, CHCl₃, C₃H₇O₂N. Theo em, công thức phân tử nào biểu diễn cho hydrocarbon và công thức phân tử nào biểu diễn cho dẫn xuất của hydrocarbon.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS tiếp nhận, suy nghĩ trả lời các câu hỏi trắc nghiệm và Luyện tập 1 – 3 SGK trang 90 – 93.

- GV quan sát và hỗ trợ, hướng dẫn.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận:

- Mỗi một câu trắc nghiệm, GV mời một HS trình bày đáp án:

- GV mời đại diện 3 HS lên bảng lớp lần lượt trình bày kết quả Luyện tập 1 – 3 SGK trang 90 – 93:

1.

Các chất là hợp chất hữu cơ là: saccharose (C₁₂H₂₂O₁₁), propane (C₃H₈), chloroform (CHCl₃.

- Công thức phân tử của acetone: C₃H₆O.

- Công thức cấu tạo thu gọn của acetone: CH₃–CO–CH₃.

 - Các HS khác chú ý lắng nghe, đối chiếu đáp án để nhận xét và bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV chữa bài, chốt đáp án, tuyên dương các HS làm nhanh và chính xác.

1. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
2. Mục tiêu: HS vận dụng các kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống.
3. Nội dung: HS sử dụng SGK, kiến thức đã học, GV hướng dẫn để HS trả lời được các bài tập vận dụng 1 – 2 SGK trang 91 – 93.
4. Sản phẩm học tập: Câu trả lời cho các bài tập vận dụng 1 – 2 SGK trang 91 – 93.
5. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV yêu cầu HS làm các bài tập sau: 

1. Hãy giới thiệu một số hợp chất hữu cơ trong đời sống.
2. Hãy giới thiệu một số hydrocarbon và dẫn xuất của hydrocarbon được sử dụng trong đời sống.   

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS suy nghĩ trả lời, có thể thảo luận nhóm đôi, kiểm tra chéo đáp án.

- GV quan sát và hỗ trợ, hướng dẫn.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Mỗi 1 bài tập GV mời 1 – 2 HS trình bày truớc lớp:

1. Một số hợp chất hữu cơ trong đời sống:

2. Một số hydrocarbon và dẫn xuất của hydrocarbon được sử dụng trong đời sống:

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV chữa bài, chốt đáp án, tuyên dương các bạn HS làm tốt.

- GV chú ý cho HS các lỗi sai mắc phải.

* HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

- Ôn lại kiến thức đã học.

- Hoàn thành các bài tập trong SBT.

- Đọc và tìm hiểu trước nội dung Bài 21: Alkane.