Giáo án và PPT Lịch sử và Địa lí 4 kết nối Bài 3: Lịch sử và văn hoá truyền thống địa phương em

BÀI 3: LỊCH SỬ VÀ VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG ĐỊA PHƯƠNG EM

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Chia sẻ những thông tin em biết liên quan đến hình ảnh? Giới thiệu những phong tục tương tự ở địa phương em?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Văn hóa truyền thống

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

Kể tên một số phong tục, tập quán, nhà ở, lễ hội và món ăn ở địa phương.

Sản phẩm dự kiến:

- Phong tục cưới hỏi:

+ Lễ cưới truyền thống: Ở nhiều địa phương Việt Nam, lễ cưới thường bao gồm các nghi thức như lễ dạm ngõ, lễ hỏi, lễ cưới chính thức và tiệc cưới. Trong một số vùng, còn có thêm các nghi lễ như rước dâu bằng xe truyền thống hoặc thuyền.

+ Lễ cúng tổ tiên: Nhiều gia đình tổ chức lễ cúng tổ tiên vào ngày rằm, mùng 1 hoặc các dịp đặc biệt để tỏ lòng biết ơn và cầu phúc.

- Tập quán thờ cúng: Thờ cúng ông Công, ông Táo: Một phong tục phổ biến ở nhiều nơi là thờ cúng ông Công, ông Táo (Táo quân) vào ngày 23 tháng Chạp để tiễn các vị thần về trời.

- Tập quán trong sinh hoạt hàng ngày: Đón Tết Nguyên Đán: Ngày Tết Nguyên Đán thường đi kèm với các phong tục như dọn dẹp nhà cửa, trang trí với câu đối đỏ, và chuẩn bị các món ăn truyền thống

- Nhà ở:

+ Nhà sàn của các dân tộc thiểu số: Ở một số vùng miền núi, như các dân tộc Tây Nguyên hay Bắc Bộ, nhà sàn được xây dựng trên cột để tránh ẩm thấp và lũ lụt.

+ Nhà truyền thống miền Bắc: Các ngôi nhà truyền thống ở miền Bắc Việt Nam thường có mái ngói đỏ và tường gạch hoặc tường đất.

- Lễ hội:

+ Lễ hội Chùa Hương diễn ra vào đầu năm mới với các nghi thức cúng bái và các hoạt động tham quan, leo núi và thưởng ngoạn phong cảnh.

+ Lễ hội Cồng Chiêng là một phần quan trọng của văn hóa Tây Nguyên, với âm nhạc truyền thống và các nghi lễ dân gian.

+ Lễ hội Đền Hùng diễn ra vào ngày 10 tháng 3 âm lịch để tưởng nhớ các vua Hùng, tổ tiên của người Việt.

- Món ăn:

+ Phở là món ăn nổi tiếng với nước dùng thanh, thịt bò hoặc gà, và bánh phở mềm.

+ Bánh xèo là món bánh giòn rụm với nhân tôm, thịt, giá đỗ và các loại rau sống.

+ Bánh chưng là món bánh truyền thống ngày Tết, được làm từ gạo nếp, đậu xanh và thịt lợn, gói trong lá dong.

Hoạt động 2: Tìm hiểu và kể chuyện về danh nhanh

Gv yêu cầu HS trao đổi theo nhóm: 

• Kể tên một số danh nhân của quê hương mà em biết.
• Danh nhân đó gắn với câu chuyện nào? Kể vắn tắt nội dung câu chuyện.

Sản phẩm dự kiến:

- Danh nhân Nguyễn Trãi: 

+ Câu chuyện nổi tiếng: Cuộc kháng chiến chống quân Minh

+ Nội dung câu chuyện: Nguyễn Trãi là một nhà chính trị, nhà văn và chiến lược gia vĩ đại trong lịch sử Việt Nam. Ông đóng vai trò quan trọng trong cuộc kháng chiến chống lại quân Minh xâm lược vào thế kỷ 15. Ông cùng với Lê Lợi, người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, đã giúp đánh bại quân Minh và xây dựng lại triều đại Lê. Nguyễn Trãi nổi tiếng với tác phẩm "Bình Ngô đại cáo," một tài liệu quan trọng ghi lại sự thành công của cuộc kháng chiến và tuyên bố độc lập cho dân tộc.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Lễ hội nào được tổ chức vào ngày 10 tháng 3 âm lịch để tưởng nhớ các vua Hùng?

A. Lễ hội Chùa Hương

B. Lễ hội Cồng Chiêng

C. Lễ hội Đền Hùng

D. Lễ hội Thanh Minh

Câu 2: Ở miền Bắc, phong tục cưới hỏi truyền thống bao gồm nghi thức nào sau đây?

A. Lễ đính hôn, lễ cưới, lễ tân gia

B. Lễ dạm ngõ, lễ hỏi, lễ cưới

C. Lễ đón dâu, lễ báo hỷ, lễ cưới

D. Lễ hỏi, lễ cưới, lễ động phòng.

Câu 3: Danh nhân nào là một nhà thơ và nhà văn vĩ đại, nổi tiếng với tác phẩm "Bình Ngô đại cáo" và đóng vai trò quan trọng trong cuộc kháng chiến chống quân Minh?

A. Nguyễn Du

B. Nguyễn Trãi

C. Hồ Xuân Hương

D. Tố Hữu

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: C

Câu 2: B

Câu 3: B

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Lập kế hoạch cho buổi tham quan về một di tích lịch sử - văn hóa của địa phương.

Câu 2: Lựa chọn và giới thiệu về một lễ hội hoặc danh nhân tiêu biểu của địa phương.