Giáo án và PPT Lịch sử và Địa lí 4 kết nối Bài 26: Một số nét văn hoá và truyền thống yêu nước, cách mạng của đồng bào Nam Bộ

BÀI 26: MỘT SỐ NÉT VĂN HÓA VÀ TRUYỀN THÔNG YÊU NƯỚC, CÁCH MẠNG CỦA ĐÔNG BẢO NAM BỘ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV sử dụng hình sau cho HS quan sát và yêu cầu trả lời các câu hỏi sau:

Em hãy mô tả cuộc sống của người dân vùng Nam Bộ và giải thích lý do tại sao vùng đất này lại được gọi là Thành đồng Tổ quốc không?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Một số nét văn hóa tiêu biểu của đồng bào Nam Bộ

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

• Chỉ ra một số nét nổi bật về nhà ở của người dân Nam Bộ.

• Chỉ ra một số nét nổi bật về chợ nổi của người dân Nam Bộ.

• Nêu một số dẫn chứng thể hiện sự chung sống hài hoà với thiên nhiên của người dân Nam Bộ.

Sản phẩm dự kiến:

- Nhà ở truyền thống của người dân Nam Bộ có nhiều loại khác nhau. Ở vùng sông nước, phổ biến là kiểu nhà sàn, nhà nổi. Tại các miệt vườn, chủ yếu là nhà lợp bằng lá.

- Chợ nổi:

+Hoạt động mua bán, trao đổi hàng hoá của người dân Nam Bộ một phần diễn ra tại chợ nổi trên sông.

+Hàng hoá được bán trên các ghe, xuồng, chủ yếu là nông sản và những vật dụng cần thiết. Trên mỗi ghe, xuồng có treo những loại hàng hoá cần bán.

+Một số chợ nổi lớn ở Nam Bộ như: Cái Răng, Phong Điền (Cần Thơ); Cái Bè (Tiền Giang); Phụng Hiệp (Hậu Giang); Ngã Năm (Sóc Trăng); Trà Ôn (Vĩnh Long);...

Hoạt động 2: Truyền thống yêu nước và cách mạng của đồng bào Nam Bộ

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

• Nêu tên những tấm gương anh dũng, tiêu biểu trong đấu tranh chống ngoại xâm.

• Em hãy kể lại câu chuyện về một nhân vật lịch sử tiêu biểu cho truyền thống yêu nước và cách mạng của nhân dân Nam Bộ.

Sản phẩm dự kiến:

- Nhân dân Nam Bộ có truyền thống yêu nước đấu tranh chống ngoại xâm với nhiều tấm gương anh dũng, tiêu biểu như: Trương Định, Nguyễn Trung Trực, Nguyễn Thị Định,... 

- Một nhân vật lịch sử tiêu biểu cho truyền thống yêu nước và cách mạng của nhân dân Nam Bộ là Nguyễn Trung Trực. Dưới đây là câu chuyện về cuộc đời và hoạt động của ông:

+ Nguyễn Trung Trực (1830-1868) là một trong những anh hùng dân tộc nổi bật trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược tại miền Nam Việt Nam. Ông sinh ra tại xã Bình Nhâm, huyện Tân Uyên, tỉnh Bình Dương (nay thuộc tỉnh Bình Dương).

+ Nguyễn Trung Trực sinh ra trong một gia đình nông dân nghèo. Từ nhỏ, ông đã chứng kiến sự tàn bạo của chính quyền thực dân Pháp và sự áp bức của các quan lại. Sự bất mãn với tình trạng này đã thúc đẩy ông tham gia vào các hoạt động kháng chiến.

+ Vào năm 1861, khi quân Pháp xâm lược vào miền Nam, Nguyễn Trung Trực đã tập hợp những người yêu nước và thành lập đội quân kháng chiến. Ông nổi tiếng với những chiến công chống lại quân Pháp và là người chỉ huy cuộc kháng chiến ở các tỉnh miền Tây Nam Bộ.

+ Một trong những chiến công nổi bật nhất của Nguyễn Trung Trực là cuộc tấn công vào Tòa thành Rạch Giá vào năm 1868. Đây là một trong những cuộc tấn công gây thiệt hại lớn cho quân Pháp. Ông đã chỉ huy quân kháng chiến đột kích vào tòa thành và giành chiến thắng quan trọng.

=> Nguyễn Trung Trực không chỉ là một chiến sĩ xuất sắc trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp mà còn là biểu tượng của tinh thần yêu nước, lòng dũng cảm và sự kiên cường của nhân dân Nam Bộ. Ông được nhân dân nhớ đến với lòng tôn kính và ngưỡng mộ vì những cống hiến lớn lao cho đất nước. Các chiến công và sự hy sinh của ông đã góp phần thúc đẩy tinh thần đấu tranh chống ngoại xâm, làm sáng ngời truyền thống yêu nước của dân tộc Việt Nam.

…

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Chợ nổi nào là chợ nổi lớn và nổi tiếng nhất ở đồng bằng sông Cửu Long?

A. Chợ nổi Phụng Hiệp

B. Chợ nổi Cai Lậy

C. Chợ nổi Cái Răng

D. Chợ nổi Tân An

 Câu 2: Đặc điểm nào sau đây là nổi bật của chợ nổi ở miền Tây Nam Bộ?

A. Bán hàng chỉ vào ban đêm

B. Chỉ bán thực phẩm tươi sống

C. Chỉ tổ chức trong các dịp lễ hội

D. Mọi hoạt động giao dịch diễn ra trên thuyền

 Câu 3: Nhân vật nào dưới đây là một biểu tượng tiêu biểu của phong trào kháng chiến chống thực dân Pháp ở Nam Bộ?

A. Võ Nguyên Giáp

B. Hồ Chí Minh

C. Nguyễn Trung Trực

D. Phan Bội Châu

 Câu 4: Trương Định đã lãnh đạo cuộc kháng chiến nào chống lại quân Pháp?

A. Kháng chiến chống Mỹ

B. Kháng chiến chống Pháp ở Nam Bộ

C. Kháng chiến chống Nhật

D. Kháng chiến chống phong kiến

Câu 5: Trang phục truyền thống nào thường được người dân Nam Bộ mặc trong các dịp lễ hội và sự kiện đặc biệt?

A. Áo bà ba

B. Áo dài

C. Sườn xám

D. Kimono

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: . Em hãy viết một đoạn văn ngắn (khoảng 4 - 5 câu) bày tỏ cảm nghĩ về truyền thống yêu nước, cách mạng của đồng bào Nam Bộ.

Câu 2: Liên hệ và cho biết điểm giống, khác nhau trong đời sống văn hoá của người dân Nam Bộ so với địa phương em hoặc địa phương khác mà em biết.