Giáo án và PPT Lịch sử và Địa lí 4 kết nối Bài 4: Thiên nhiên vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ

BÀI 4: THIÊN NHIÊN VÙNG TRUNG DU VÀ MIỀN NÚI BẮC BỘ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Cột mốc xác định độ cao của đỉnh núi nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Vị trí địa lí

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

• Chỉ vị trí của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ trên lược đồ.
• Kể tên các vùng, quốc gia tiếp giáp với vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.

Sản phẩm dự kiến:

- Trung du và miền núi Bắc Bộ là vùng lãnh thổ nằm ở phía bắc đất nước.

- Vùng bao gồm phần đất liền rộng lớn và vùng biển ở phía đông nam.

- Vùng tiếp giáp các quốc gia: Trung Quốc, Lào; tiếp giáp các vùng: Đồng bằng Bắc Bộ, Duyên hải miền Trung.

Hoạt động 2: Đặc điểm thiên nhiên

Gv yêu cầu HS trao đổi theo nhóm: 

• Xác định trên lược đồ: dãy núi Hoàng Liên Sơn, đỉnh Phan-xi-păng và cao nguyên Mộc Châu.
• Mô tả đặc điểm chính của địa hình ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.

• Nêu đặc điểm nổi bật của khí hậu vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.
• Xác định trên lược đồ các sông lớn ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.
• Nêu đặc điểm chính về sông ngòi ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.
• Kể tên và xác định trên lược đồ một số khoáng sản chính ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.

Sản phẩm dự kiến:

a, Địa hình

+ Vùng có địa hình chủ yếu là đồi núi.

+ Vùng có nhiều dãy núi lớn, một số cao nguyên và vùng trung du.

+ Dãy Hoàng Liên Sơn cao và đồ sộ nhất nước ta với đỉnh Phan-xi-păng ( 3 143m) – đỉnh núi cao nhất nước ta cũng như khu vực Đông Dương (Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia).

b, Khí hậu

-  Vùng có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, với mùa đông lạnh nhất cả nước.

- Khí hậu chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi độ cao địa hình. Ở các vùng núi cao nhiệt độ hạ thấp, đôi khi có tuyết rơi vào mùa đông.

c, Sông ngòi

- Vùng có nhiều sông, một số sông lớn là: sông Hồng, sông Đà, sông Chảy, sông Lô, sông Gấm.

- Các sông nhiều thác ghềnh, có khả năng phát triển thủy điện.

d, Khoáng sản

- Vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ có tài nguyên khoáng sản phong phú bậc nhất nước ta.

- Các khoáng sản chính là: than, sắt, a-pa-tít, đá vôi,...

Hoạt động 3: Ảnh hưởng của các điều kiện tự nhiên đối với sản xuất và đời sống

Gv yêu cầu HS trao đổi theo nhóm: 

Quan sát hình 9 đến hình 14 và cho biết ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên đối với sản xuất và đời sống ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.

Sản phẩm dự kiến:

- Ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên đối với sản xuất và đời sống ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ:

+ Hình 9: Vùng có nhiều khoáng sản, thuận lợi phát triển công nghiệp khia thác và chế biến khoáng sản.

+ Hình 10: Vùng có nhiều sông lớn, các sông nhiều thác ghềnh, có tiềm năng phát triển thủy điện.

+ Hình 11: Vùng có đất đỏ vàng và khí hậu thích hợp để trồng nhiều loại cây công nghiệp (đặc biệt là cây chè), cây ăn quả, cây dược liệu.

+ Hình 12: Vùng biển có phía đông nam nhiều tiềm năng để phát triển các ngành kinh tế biển.

+ Hình 13: Vùng chịu nhiều thiên tai gây thiệt hại về người và tài sản.

+ Hình 14: Băng giá là hiện tượng xảy ra khi nhiệt độ hạ thấp, ảnh hưởng đến sự sinh trưởng, phát triển của cây trồng, vật nuôi và sinh hoạt con người; thu hút số lượng lớn khách du lịch tham quan và trải nghiệm.

Hoạt động 4: Biện pháp bảo vệ thiên nhiên và phòng, chống thiên tai

Gv yêu cầu HS trao đổi theo nhóm: 

• Kể tên một số thiên tai thường xảy ra ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.

• Nêu một số biện pháp góp phần bảo vệ thiên nhiên và phòng chống thiên tai.

Sản phẩm dự kiến:

- Một số thiên tai thường xảy ra: lũ quét, sạt lở đất, sương muối, rét đậm, rét hại,...

-  Một số biện pháp:

+Trồng rừng và bảo vệ rừng.

+Xây dựng các công trình thủy lợi, di chuyển người dân khỏi nơi có nguy cơ xảy ra thiên tai.

+Sử dụng tiết kiệm và hiệu quả tài nguyên thiên nhiên.

+Giáo dục ý thức bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và phòng, chống thiên tai.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ của Việt Nam có đặc điểm địa hình chủ yếu là gì?

A. Đồng bằng

B. Cao nguyên

C. Núi cao và đồi núi

D. Hoang mạc

Câu 2: Vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ có hệ thống sông ngòi phong phú. Con sông lớn nào là đặc trưng của vùng này?

A. Sông Hồng

B. Sông Đà

C. Sông Cửu Long

D. Sông Mã

Câu 3: Những dãy núi nào phân chia vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ của Việt Nam?

A. Dãy Trường Sơn

B. Dãy Hoàng Liên Sơn

C. Dãy Đông Triều

D. Dãy Anpơ

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: C

Câu 2: B

Câu 3: B

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Nếu đi du lịch ở thị xã Sa Pa, em sẽ chọn đi vào mùa nào trong năm? Vì sao?

Câu 2: Nêu cảm nhận của em nếu em được đi du lịch Sa Pa vào thời điểm đó.