Nội dung chính Công nghệ 11 - Công nghệ chăn nuôi kết nối tri thức bài 8: Sản xuất và chế biến thức ăn chăn nuôi

BÀI 8: SẢN XUẤT VÀ CHẾ BIẾN THỨC ĂN CHĂN NUÔI

I. Các phương pháp sản xuất thức ăn chăn nuôi

a) Phương pháp sản xuất thức ăn truyền thống

 Thức ăn truyền thống được sản xuất bằng cách thu nhận các sản phẩm và phụ phẩm trồng trọt; thủy sản; công nghiệp chế biến và các loại sản phẩm tương tự

b) Phương pháp sản xuất thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh

-Thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh có hai dạng phổ biến là dạng bột và dạng viên

Các bước sản xuất thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh dạng bột:

- Bước 1. Lựa chọn nguyên liệu

- Bước 2. Làm sạch, sấy khô, nghiền nhỏ nguyên liệu

- Bước 3. Phối trộn nguyên liệu

- Bước 4. Đóng bao, bảo quản, tiêu thụ sản phẩm

- Giống nhau: Có các bước:

+ Lựa chọn nguyên liệu

+ Làm sạch, sấy khô, nghiền nhỏ nguyên liệu

+ Phối trộn nguyên liệu

+ Đóng bao, bảo quản, tiêu thụ sản phẩm

- Khác nhau: sản xuất thức ăn chăn nuôi hỗn hợp hoàn chỉnh dạng viên có thêm 2 bước:

+ Làm ẩm nguyên liệu, tăng nhiệt độ, ép viên

+ Hạ nhiệt độ, làm khô

II. Một số phương pháp chế biến thức ăn chăn nuôi

1. Phương pháp vật lí 

a) Cắt ngắn

- Việc cắt ngắn thức ăn để phù hợp với các loài vật nuôi khác nhau

- Các loại cỏ xanh tự nhiên, các loại phế phẩm của cây trồng được chế biến bằng phương pháp này.

b) Nấu chín

- Nấu chín thức ăn giúp khử các chất độc có trong thức ăn

- Nấu chín một số loại thức ăn giúp nâng cao tỉ lệ tiêu hóa protein

c) Nghiền nhỏ

- Nghiền nhỏ giúp cho dịch tiêu hóa được thấm đều, làm tăng hiệu quả tiêu hóa thức ăn 

- Các loại hạt, nguyên liệu thô cứng được thường được chế biến bằng phương pháp nghiền nhỏ. 

2. Phương pháp hóa học 

a) Đường hóa  

- Là quá trình biến đổi tinh bột, đường đa thành đường đơn, giúp cho quá trình tiêu hóa dễ hơn

- Trong quá trình này, tinh bột được thủy phân nhờ các enzyme có sẵn trong nguyên liệu hoạt động ở nhiệt độ thích hợp

b) Xử lí kiềm

- Xử lí các chất xơ (cellulose, hemicellulose, lignin) trong các loại thức ăn thô, phụ phẩm nông nghiệp với kiềm (NaOH, Ca(OH)2, urea) giúp quá trình tiêu hóa dễ dàng hơn

Các bước ủ rơm rạ với urea làm thức ăn cho trâu, bò:

- Xác định khối lượng rơm, rải đều

- Bổ sung lượng cám phù hợp, rắc đều vào rơm, nén chặt rơm

- Tưới đều dung dịch urea lên từng lớp rơm

- Nén chặt

- Phủ toàn bộ khối rơm bằng tấm che kín

- Kiểm tra trong quá trình bảo quản

3. Phương pháp sử dụng vi sinh vật

- Phương pháp sử dụng vi sinh vật trong chế biến thức ăn chăn nuôi nhằm nâng cao giá trị dinh dưỡng của thức ăn, đồng thời làm tăng hiệu quả sử dụng thức ăn của vật nuôi.

- Các bước cơ bản ủ chua thức ăn chăn nuôi:

+ Bước 1: Lựa chọn nguyên liệu

+ Bước 2: Phơi héo, cắt ngắn

+ Bước 3: Ủ

+ Bước 4: Đánh giá chất lượng, sử dụng

- Để đảm bảo chất lượng thức ăn ủ chua và bảo quản được trong thời gian dài, quá trình ủ cần nén chặt, che kín bằng bạt hoặc đóng bánh. 

Các bước ủ chua lá sắn làm thức ăn cho bò:

- Thu gom lá sắn tươi, kiểm tra chất lượng

- Cắt nhỏ, phơi héo

- Bổ sung muối (0,3% - 0,5%), cám gạo

- Ủ lá sắn

- Đánh giá chất lượng sản phẩm, sử dụng

III. Ứng dụng công nghệ cao trong chế biến thức ăn chăn nuôi

1. Chế biến thức ăn chăn nuôi nhờ công nghệ vi sinh

- Có thể ứng dụng công nghệ vi sinh để chế biến thức ăn nghèo protein thành thức ăn giàu protein. 

Các bước chế biến thức ăn chăn nuôi bằng công nghệ vi sinh:

- Bước 1: Lựa chọn nguyên liệu

- Bước 2: Nghiền nhỏ

- Bước 3: Trộn với chế phẩm vi sinh vật

- Bước 4: Ủ

- Bước 5: Thu và đánh giá chất lượng sản phẩm  

2. Chế biến thức thức ăn chăn nuôi bằng dây chuyền tự động

Các bước chế biến thức ăn chăn nuôi bằng dây truyền tự động:

- Bước 1: Nghiền nguyên liệu

- Bước 2: Phối trộn nguyên liệu

- Bước 3: Ép viên

- Bước 4: Sấy khô

- Bước 5: Đóng bao