Nội dung chính Lịch sử 11 Cánh diều bài 6: Hành trình đi đến độc lập dân tộc ở Đông Nam Á
Hệ thống kiến thức trọng tâm bài 6: Hành trình đi đến độc lập dân tộc ở Đông Nam Á sách Lịch sử 11 Cánh diều. Với các ý rõ ràng, nội dung mạch lạc, đi thẳng vào vấn đề hi vọng người đọc sẽ nắm trọn kiến thức trong thời gian rất ngắn. Nội dung chính được tóm tắt ngắn gọn sẽ giúp thầy cô ôn tập củng cố kiến thức cho học sinh. Bộ tài liệu có file tải về. Mời thầy cô kéo xuống tham khảo
BÀI 6: HÀNH TRÌNH ĐI ĐẾN ĐỘC LẬP DÂN TẬP Ở ĐÔNG NAM Á
I. PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CHỐNG THỰC DÂN XÂM LƯỢC Ở ĐÔNG NAM Á
1. Đông Nam Á hải đảo
- Tại Phi-lip-pin:
+ Giữa thế kỉ XVI: đấu tranh chống thực dân Tây Ban Nha.
+ Từ thế kỉ XVIII: phong trào đấu tranh của các vương quốc Hồi.
→ Tây Ban Nha chịu nhiều thiệt hại.
- Tại In-đô-nê-xi-a:
+ Thế kỉ XVII: đấu tranh chống thực dân Hà Lan dưới sự lãnh đạo của các vương triều Hồi giáo.
+ Đầu thế kỉ XIX: hoàng tử Đi-pô-nê-gô-rô tiến hành cuộc kháng chiến trên đảo Gia-va nhưng thất bại.
2. Đông Nam Á lục địa
Nước Nội dung | Mi-an-ma | Việt Nam | Cam-pu-chia | Lào |
Công cuộc đấu tranh chống xâm lược | - Kháng chiến chống thực dân Anh xâm lược (1824 – 1826, 1852 và 1885) diễn ra mạnh mẽ. - Năm 1885, , người Anh mới xâm chiếm được toàn bộ Mi-an-ma. | Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược diễn ra trong gần ba thập kỉ (1858 – 1884), gây cho quân Pháp nhiều tổn thất nặng nề. | Sau khi vua Nô-rô-đôm kí hiệp ước thừa nhận nền bảo hộ của Pháp (1863), nhiều cuộc khởi nghĩa của nhân dân nổ ra như cuộc khởi nghĩa của hoàng thân Xi-vô-tha (1861 – 1892), của A-cha Xoa (1863-1866),... | Phong trào chống Pháp bùng nổ mạnh mẽ sau khi hiệp ước bảo hộ của thực dân Pháp được kí vào năm 1893. |
II. CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN CỦA CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP DÂN TỘC Ở ĐÔNG NAM Á
* Giai đoạn từ cuối thế kỉ XIX đến năm 1920 (giai đoạn về tư tưởng, ý thức hệ):
- Phong trào chống thực dân:
+ Mang ý thức hệ phong kiến, do giai cấp phong kiến, nông dân lãnh đạo.
+ Diễn ra chủ yếu ở Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia.
- Phong trào giải phóng dân tộc:
+ Theo xu hướng tư sản.
+ Diễn ra sớm nhất ở Phi-lip-pin, In-đô-nê-xi-a, Mi-an-ma. + Các trí thức cấp tiến dẫn dắt.
* Giai đoạn 1920 - 1945 (giai đoạn về lực lượng lãnh đạo):
- Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc phát triển đồng thời theo hai khuynh hướng:
+ Tư sản: giai cấp tư sản lãnh đạo.
+ Vô sản: giai cấp vô sản lãnh đạo.
→ Đảng phái tiến bộ ra đời, lãnh đạo cuộc đấu tranh của nhân dân.
- Nhân dân In-đô-nê-xi-a, Việt Nam, Lào,.. tiến hành cách mạng giành độc lập dân tộc.
* Giai đoạn 1945-1975 (giai đoạn về tổ chức):
- Tại Phi-lip-pin, Mi-an-ma, Ma-lai-xi-a, In-đô-nê-xi-a: diễn ra phong trào đấu tranh yêu cầu các nước thực dân phương Tây trao trả độc lập.
- Tại bán đảo Đông Dương: tiến hành cuộc kháng chiến chống xâm lược của Pháp và Mỹ đến năm 1975.
III. THỜI KÌ TÁI THIẾT PHÁT TRIỂN SAU KHI GIÀNH ĐƯỢC ĐỘC LẬP
1. Những ảnh hưởng của chế độ thực dân
Khu vực/ Quốc gia Lĩnh vực | Đối với Đông Nam Á | Đối với Việt Nam |
Chính trị, xã hội | Chính sách “chia để trị" dẫn tới: - Xung đột sắc tộc, tôn giáo, vùng miền gay gắt ở các quốc gia Đông Nam Á. - Gây ra nhiều tranh chấp biên giới, lãnh thổ giữa các quốc gia trong khu vực. | - Từ một quốc gia thống nhất, dưới sự thống trị của thực dân Pháp, Việt Nam bị chia thành 3 xứ với 3 chế độ khác nhau: + Bắc Kì: xứ bảo hộ. + Trung Kỳ: xứ nửa bảo hộ. + Nam Kỳ: xứ thuộc địa. - Tên nước Việt Nam bị xóa trên bản đồ chính trị thế giới. - Thực dân Pháp lập ra nhiều xứ tự trị, làm phức tạp các mối quan hệ vùng miền, tôn giáo, tộc người. |
Kinh tế | - Hệ thống cơ sở hạ tầng nghèo nàn, lạc hậu. - Phần lớn các nước trong khu vực biến thành nơi cung cấp nguyên liệu, thị trường tiêu thụ hàng hóa của phương Tây. | - Chuyển biến tích cực mang tính cục bộ ở một số ngành nghề, một số địa phương. - Về cơ bản, kinh tế Việt Nam vẫn nghèo nàn, lạc hậu, phát triển thiếu cân đối và lệ thuộc nặng nề vào kinh tế Pháp. |
Văn hóa | - Thực dân phương Tây áp đặt nền văn hóa nô dịch, thi hành chính sách ngu dân. - Hạn chế hoạt động giáo dục đối với nhân dân các nước thuộc địa. | - Hầu hết các giai cấp, tầng lớp nhân dân bị áp bức, bóc lột nặng nề, lâm vào cảnh nghèo khổ, bần cùng. - Mâu thuẫn dân tộc giữa nhân dân Việt Nam với thực dân Pháp xâm lược bao trùm xã hội, làm bùng nổ nhiều cuộc đấu tranh yêu nước. - Đại bộ phận dân cư vẫn trong tình trạng nghèo đói, lạc hậu, trình độ dân trí thấp (hơn 90% dân số Việt Nam mù chữ). - Nhiều giá trị văn hóa truyền thống bị xói mòn. - Tồn tại nhiều hủ tục. |
2. Quá trình tái thiết và phát triển
* Những năm 60 của thế kỉ XX:
- Nhóm các nước sáng lập ASEAN: Thái Lan, Xin-ga-po, Ma-lai-xi-a, In-đô-nê-xi-a
+ Triển khai chính sách công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu.
+ Đẩy mạnh phát triển công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng nội địa thay thế hàng nhập khẩu.
- Mi-an-ma:
+ Quá trình tái thiết và phát triển đất nước gặp nhiều khó khăn.
+ Từ năm 2011, một số chính sách cải cách kinh tế, chính trị tiến hành theo hướng dân chủ hóa.
- Bru-nây:
+ Thi hành nhiều chính sách nhằm thoát khỏi sự lệ thuộc vào nước Anh.
+ Hệ thống pháp luật hiện đại được xác lập.
+ Nền kinh tế độc lập từng bước phát triển.
- Ti-mo Lét-xte:
+ Thi hành chính sách ổn định tình hình chính trị, kinh tế, xã hội.
+ Xung đột phe nhóm, đảo chính quân sự tạo ra nhiều vấn đề bất ổn.
* Những năm 70 của thế kỉ XX: Nhóm nước sáng lập ASEAN thực hiện chiến lược công nghiệp hóa hướng tới xuất khẩu.
* Những năm 80 của thế kỉ XX: ba nước Đông Dương đẩy mạnh phát triển kinh tế bằng cách từng bước chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường.
=> Giáo án Lịch sử 11 cánh diều Bài 6: Hành trình đi đến độc lập dân tộc ở Đông Nam Á