Nội dung chính Ngữ văn 12 cánh diều Bài 6: "Vi hành"
Hệ thống kiến thức trọng tâm Bài 6: "Vi hành" sách Ngữ văn 12 cánh diều. Với các ý rõ ràng, nội dung mạch lạc, đi thẳng vào vấn đề, hi vọng người đọc sẽ nắm trọn kiến thức trong thời gian rất ngắn. Nội dung chính được tóm tắt ngắn gọn sẽ giúp thầy cô ôn tập, củng cố kiến thức cho học sinh. Bộ tài liệu có file tải về. Mời thầy cô kéo xuống tham khảo.
Xem: => Giáo án ngữ văn 12 cánh diều
BÀI 6: THƠ VĂN NGUYỄN ÁI QUỐC – HỒ CHÍ MINH
VĂN BẢN: NHẬT KÍ TRONG TÙ
ĐỌC: VI HÀNH
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
a. Tiểu sử
Xem lại phần tìm hiểu tác giả - VB 1 Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh cuộc đời và sự nghiệp.
2. Tìm hiểu văn bản Vi hành
2.1. Hoàn cảnh ra đời và xuất xứ của văn bản Vi hành
+ Nhân việc vua Khải Định có chuyến sang Pháp dự triển lãm hội chợ thuộc địa ở Mác-xây năm 1922, Nguyễn Ái Quốc đã viết một loạt tác phẩm, trong đó có truyện ngắn “Vi hành”, Lời than vãn của bà Trung Trắc và vở kịch Con rồng tre.
+ Truyện ngắn “Vi hành” viết bằng tiếng Pháp đăng trên báo Nhân đạo, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Pháp, số ra ngày 19/2/1923.
+ Vi hành là một trong những truyện ngắn tiêu biểu cho bút pháp văn xuôi hiện đại và nghệ thuật châm biếm sắc sảo một đặc trưng của truyện kí Nguyễn Ái Quốc.
II. Khám phá văn bản
1.
+ Phần 1: Tường thuật đoạn đối thoại của đôi thanh niên nam nữ người Pháp trong chuyến tàu điện ngầm về Hoàng đế An Nam.
+ Phần 2: Nhân vật tôi bình luận về cuộc vi hành của Hoàng đế An Nam
+ Phần 3: Nhân vật tôi bình luận mỉa mai về thái độ của người Pháp đối với mình và những người Việt Nam khác.
2.
Truyện viết về sự việc:
+ Vua bù nhìn Khải Định của triều đình nhà Nguyễn xin thực dân Pháp cho sang Pháp để dự cuộc triển lãm thuộc địa tổ chức ở Mác-xây.
+ Trong thời gian này, dư luận cho rằng Khải Định có một số việc làm ám muội.
+ Bất bình trước thái độ và hành động làm tổn thương tới quốc thể ấy, Nguyễn Ái Quốc viết truyện này nhằm mục đích lột trần chân tướng của một tên vua bán nước.
- Nhân vật xuất hiện trực tiếp trong câu chuyện: Đôi trai gái người Pháp.
- Nhân vật được nói tới trong câu chuyện: vua Khải Định và thực dân Pháp.
- Tình huống độc đáo của truyện “Vi hành”:
+ Truyện mở đầu bằng một tình huống nhầm lẫn của đôi trai gái người Pháp trong chuyến tàu điện ngầm: Nhìn người An Nam (nhân vật tôi) và cho đó là Khải Định. Đó là 1 tình huống vừa vui vừa tạo được hiệu quả châm biếm sâu cay.
+ Nhầm lẫn của chính phủ Pháp bất cứ người An Nam nào cũng đều cho là vị hoàng đế.
+ Tình huống nhầm lẫn tưởng như vô lý nhưng lại rất có lý bởi người Tây khó phân biệt được bộ mặt của người da vàng và người Châu Âu. Hình ảnh Khải Định hiện lên qua sự nhầm lẫn đó vừa khách quan mà cũng thật hài hước.
3.
+ Trước hết cặp đôi trai gái người Pháp đã nhận lầm Người là 1 đấng Hoàng thượng vi hành dù Người không phải là vua. Và chính điều này đã tạo ra cho câu chuyện cùng một lúc mang nhiều ý nghĩa. Nó tạo ra một cái cớ và một góc độ độc đáo cho bức biếm họa có một không hai về Khải Định. như những gì cặp đôi này nhận xét thì Khải Định nào có ra dáng một ông vua đang vi hành, trông chỉ thấy hình ảnh một kẻ yếu đuối bạc nhược lại thích ăn chơi, phè phỡn chẳng ra làm sao. Từ những lời phán xét có vẻ xấu tính nhưng đầy khách quan của cặp đôi người Pháp, bản chất của một vị vua như Khải Định hiện lên thật chân thực đó là sự lố lăng, lòe loẹt, và hài hước
+ Trên thực tế ông ta chỉ là thứ bù nhìn mua vui cho thực dân Pháp, là một con rối không có giá trị gì mấy, thân là vua nhưng chẳng có lấy một chút tôn nghiêm, thậm chí còn bị coi rẻ, nhưng dĩ nhiên Khải Định chẳng đủ tỉnh táo để nhận ra điều ấy. Thử hỏi làm sao vị vua này có thể quản lý cả một đất nước với cái khí chất yếu hèn này đây.
+ Từ cảnh “vi hành” đầy lố bịch của vua Khải Định, tác giả đã có sự so sánh rất hay về sự vi hành của một số vị vua nổi tiếng trong lịch sử nước ngoài. Đó là vua Thuấn của Trung Quốc cải trang làm dân cày đi dò la ý kiến của dân, vua Pi-e nước Nga đi làm thợ ở công trường nước Anh để hiểu thêm về cuộc sống của nhân dân mình.
+ Thế nhưng ở Khải Định thì sao, ta thấy điều gì đây? Một ông vua lấy cái cớ “vi hành” để thỏa mãn thú vui chơi, đã vi hành thì buộc phải kín đáo và bình thường nhất có thể, nhưng không Khải Định đã hoàn toàn làm ngược lại, phô trương và hợm hĩnh.
+ Đặc biệt cái sự “vi hành” của Khải Định chẳng đem lại một lợi ích cao cả nào cho nhân dân xứ An Nam mà cốt chỉ là để thỏa mãn cái lòng ham chơi của mình. Tưởng như câu chuyện sẽ chấm dứt khi đôi trai gái người Pháp xuống tàu, từ chỗ một người dân bị nhầm lẫn với đấng Hoàng thượng, đến chỗ bây giờ thì mọi người dân An Nam trên đất Tây đều có thể bị coi là đấng Hoàng thượng.
4.
+ Đoạn văn miêu tả bọn thực dân Pháp, đặc biệt là bọn mật thám và chính phủ Pháp. Ngay đến chính phủ Pháp còn không thể nhận ra được khách thật của mình thế nên “bèn đối đãi tất cả mọi người An Nam vào hàng vua chúa và phái tuỳ tùng đi hộ giá tuốt”.
+ Tác giả đã tố cáo sự xảo trá, bịp bợm của bọn thực dân Pháp đối với Đông Dương đồng thời đả kích chế độ mật thám Pháp xâm hại quyền tự do cá nhân của người dân thuộc địa.
+ Phê phán chính sách ngu dân, đầu độc dân thuộc địa của bọn thực dân Pháp.
5.
- Sức mạnh đả kích của thiên truyện:
+ Bằng việc sử dụng ngôn từ và hình ảnh sắc sảo, sâu cay đã vạch trần âm mưu, thủ đoạn, bản chất xấu xa của bọn thực dân, tố cáo chế độ chính sách dã man, bịp bợm của thực dân và lên án chính sách ngu dân, đầu độc người dân bằng thuốc phiện, rượu
+ Khắc hoạ chân dung tên vua bù nhìn thật sự sinh động, ấn tượng với vẻ ngoài lố bịch và những hành động lúng túng.
+ Đả kích các chính sách bảo hộ, luận điệu bịp bợm, xảo trá “khai hóa văn minh” của thực dân Pháp
+ Không chỉ mỉa mai tên vua bù nhìn mà còn lên án cả xã hội thực dân giả tạo, thật giả lẫn lộn
- Màu sắc châm biếm, đả kích chủ yếu được tạo nên bởi những yếu tố:
+ Tình huống truyện độc đáo
+ Chi tiết truyện mang tính gián tiếp, mục đích là để người đọc hình dung, tưởng tượng, suy đoán, phát hiện những cái trái ngược trong cùng một hiện tượng.
+ Lối hành văn tự do
+ Giọng điệu từ giễu cợt mỉa mai đến trữ tình tự sự, sự đan xen của nhiều giọng nói, nhiều giọng kể
+ Ngôn từ giàu trí tuệ, súc tích, ngắn gọn
+ Bút pháp gợi nhiều hơn tả
+ Sự kết hợp hài hòa, hóm hỉnh giữa hình thức trào phúng của văn học Châu Âu hiện đại với lối đùa vui thâm trầm hóm hỉnh kiểu Á Đông.
6.
+ Tạo thêm tính khách quan, chú ý cho tác phẩm.
+ Tạo ra lối văn rất tự do phóng túng, đơn giản, chuyển đổi giọng điệu một cách linh hoạt.
+ Đặt trong hoàn cảnh cụ thể của câu chuyện thì bức thư vi hành đạt được hiệu quả nghệ thuật cao.
+ Dưới hình thức viết thư thì một lần nữa tính cách của Khải Định lại được khắc họa rõ nét đó là một ông vua ăn chơi chác tán. Nhà văn mỉa mai châm biếm bản chất tính cách này của vị hoàng đế An Nam.
III. Tổng kết
1. Nội dung
+ Tác phẩm có sức chiến đấu mạnh mẽ
+ Tố cáo chế độ chính sách dã man, bịp bợm của thực dân
+ Lên án chính sách ngu dân, đầu độc người dân bằng thuốc phiện, rượu
+ Bản chất của những tên thực dân lừa bịp, mang danh khai hóa nhưng thực chất cướp nước
+ Tố cáo chế độ nhà tù giam cầm người yêu nước trên khắp đất Pháp
2. Nghệ thuật
+ Xây dựng tình huống nhầm lẫn.
+ Sử dụng hình thức một bức thư.
+ Sử dụng thành công các thủ pháp khác nhau của loại hình châm biếm.
+ Ngôn ngữ trào phúng sâu sắc, giàu chất châm biếm, thấm đẫm hài hước.