CHƯƠNG 1. ESTE - LIPIT

BÀI 3. KHÁI NIỆM VỀ XÀ PHÒNG VÀ CHẤT GIẶT RỬA TỔNG HỢP

A. TRẮC NGHIỆM

1. NHẬN BIẾT (15 câu)

Câu 1: Xà phòng thường dùng là

1. hỗn hợp tất cả các muối của axit béo và chất phụ gia
2. hỗn hợp tất cả các muối của axit đơn chức và chất phụ gia
3. hỗn hợp muối natri hoặc muối kali của axit, có thêm một số chất phụ gia
4. hỗn hợp muối natri hoặc muối kali của axit béo, có thêm một số chất phụ gia

Câu 2: Thành phần chủ yếu của xà phòng thường là

1. muối natri của axit panmitic
2. muối natri của axit axetic
3. muối kali của axit oxalic
4. muối natri axit propionic

Câu 3: Chất giặt rửa tổng hợp có ưu điểm

1. dễ kiếm
2. rẻ tiền hơn xà phòng
3. có thể dùng để giặt rửa cả trong nước cứng
4. có khả năng hòa tan tốt trong nước

Câu 4: Chọn đáp án chỉ khái niệm đúng.

1. Chất giặt rửa được sản xuất từ tinh bột
2. Chất giặt rửa là những chất khi dùng cùng với nước có tác dụng làm sạch các vết bẩn bám trên các vật rắn mà không gây ra phản ứng hóa học với các chất đó
3. Chất giặt rửa là những chất có tác dụng làm sạch các vết bẩn trên bề mặt vật rắn
4. Chất giặt rửa là những chất khi dùng cùng với nước có tác dụng làm sạch các vết bẩn bám trên các vật rắn

Câu 5: Nguyên nhân làm cho bồ kết có khả năng giặt rửa

1. Vì bồ kết có những chất có cấu tạo kiểu đầu phân cực gắn với đuôi dài không phân cực
2. Vì trong bồ kết có những chất oxi hóa mạnh
3. Vì bồ kết có thành phần là este của glixerol
4. Vì trong bồ kết có chất khử mạnh

Câu 6: Hợp chất nào sau đây được sử dụng là xà phòng?

1. CH₃COONa
2. CH₃(CH₂)₁₂COONa
3. CH₃(CH₂)₁₂COOCH₃
4. CH₃(CH₂)₅O(CH₂)₅CH₃

Câu 7: Không nên dùng xà phòng khi giặt rửa với nước cứng vì

1. xuất hiện kết tủa làm giảm tác dụng giặt rửa và ảnh hưởng đến chất lượng sợi vải
2. gây ô nhiễm môi trường
3. tạo ra kết tủa CaCO₃, MgCO₃ bám lên sợi vải
4. gây hại cho da tay

Câu 8: Xà phòng được điều chế bằng cách nào trong các cách sau

1. Thủy phân saccarozơ
2. Phản ứng của axit với kim loại
3. Thủy phân mỡ trong kiềm
4. Đề hidro hóa mỡ tự nhiên

Câu 9: Sơ đồ sản xuất xà phòng là

1. Muối natri của axit cacboxylic Axit cacboxylic Ankan
2. Axit cacboxylic Ankan Muối natri của axit cacboxylic
3. Axit cacboxylic Muối natri của axit cacboxylic Ankan
4. Ankan Axit cacboxylic Muối natri của axit cacboxylic

Câu 10: Hỗn hợp các muối natri của axit béo sinh ra ở trạng thái keo. Để tách muối này ra khỏi hỗn hợp, người ta thêm chất gì vào hỗn hợp?

1. tinh bột
2. muối ăn
3. nước
4. axit

Câu 11: Chất giặt rửa tổng hợp được tổng hợp từ các chất lấy từ

1. dầu mỏ
2. than đá
3. nước
4. axit

Câu 12: Sơ đồ điều chế chất giặt rửa tổng hợp là

1. Axit đođexylbenzensunfonic Natri đođexylbenzensunfonat Dầu ăn
2. Natri đođexylbenzensunfonat Dầu ăn Axit đođexylbenzensunfonic
3. Dầu ăn Axit đođexylbenzensunfonic Natri đođexylbenzensunfonat
4. Axit đođexylbenzensunfonic Dầu ăn Natri đođexylbenzensunfonat

Câu 13: Chất nào sau đây không là xà phòng?

1. C₁₇H₃₃COONa
2. C₁₅H₃₁COOK
3. C₁₇H₃₅COONa
4. Nước javen

Câu 14: Chất nào sau đây là thành phần chủ yếu của xà phòng?

1. CH₃COONa
2. C₁₇H₃₅COONa
3. CH₃(CH₂)₃COONa
4. CH₂=CH-COONa

Câu 15: Thành phần chính của chất giặt rửa tổng hợp là

1. CH₃[CH₂]₁₁-C₆H₄-SO₃Na
2. C₁₅H₃₁COONa
3. (C₁₇H₃₅COO)₂Ca
4. C₁₇H₃₅COOK

2. THÔNG HIỂU (7 câu)

Câu 1: Cho các phát biểu sau:

(1) Chất giặt rửa tổng hợp có thể dùng để giặt rửa cả trong nước cứng.

(2) Các triglixerit đều có phản ứng cộng hiđro.

(3) Phản ứng thuỷ phân chất béo trong môi trường kiềm là phản ứng một chiều.

(4) Có thể dùng nước và quỳ tím để phân biệt các chất lỏng glixerol, axit fomic, trioleatglixerol.

Số phát biểu đúng là:

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Câu 2: Khi xà phòng hóa tristearin ta thu được sản phẩm là

1. C₁₇H₃₅COONa và glixerol
2. C₁₅H₃₁COOH và glixerol
3. C₁₅H₃₁COONa và etanol
4. C₁₅H₃₅COOH và glixerol

Câu 3: Khi xà phòng hóa tripanmitin ta thu được sản phẩm là

1. C₁₅H₃₅COOH và glixerol
2. C₁₅H₃₁COONa và etanol
3. C₁₇H₃₅COONa và glixerol
4. C₁₅H₃₁COONa và glixerol

Câu 4: Số phát biểu sai trong các phát biểu dưới đây?

1. a) Các chế phẩm như bột giặt, kem giặt,... bao gồm các thành phần chất giặt rửa tổng hợp các phụ gia chất thơm, mất màu, còn có thể có chất tẩy trắng như natri hipoclorit
2. b) Xà phòng bị giảm hoặc mất tác dụng tẩy rửa khi dùng nước cứng vì tạo các muối kết tủa với cation Ca²⁺, Mg²⁺
3. c) Bột giặt tổng hợp vẫn có thể sử dụng với nước cứng được vì muối sunfonat có độ tan lớn nên không bị kết tủa với ion Ca²⁺, Mg²⁺
4. d) Những chất giặt rửa tổng hợp có chứa gốc hiđrocacbon phân nhánh không gây ô nhiễm môi trường vì chúng dễ bị các vi sinh vật phân hủy
5. e) Chất ưa nước là những chất tan tốt trong dầu mỏ, parafin,...
6. 2
7. 1
8. 4
9. 3

Câu 5: Có bao nhiêu khẳng định đúng trong các khẳng định dưới đây?

(1) Chất ưu nước là những chất tan tốt trong nước như metanol, muối natri axetat,...

(2) Chất kị nước là những chất không tan trong dầu mỡ, dung môi hữu cơ,..

(3) Xà phòng là hỗn hợp các muối natri hoặc kali của các axit béo

(4) Chất tẩy rửa tổng hợp là muối natri của axit béo

(5) Phân tử chất giặt rửa gồm 1 đầu ưu dầu mỡ gắn với 1 đầu dài ưu nước

(6) Ưu điểm của xà phòng là dùng được với nước cứng

1. 3
2. 2
3. 4
4. 5

Câu 6: Một số este được dùng trong hương liệu, mĩ phẩm, bột giặt là nhờ các este

1. là chất lỏng dễ bay hơi
2. có thể bay hơi nhanh sau khi sử dụng
3. có mùi thơm, an toàn với người
4. có nguồn gốc từ thiên nhiên

Câu 7: Không nên dùng xô, chậu bằng nhôm để đựng quần áo ngâm xà phòng vì

1. quần áo bị mục nhanh
2. quần áo bị bạc màu nhanh
3. quần áo không sạch
4. xô chậu nhanh hỏng do trong xà phòng có kiềm

3. VẬN DỤNG (5 câu)

Câu 1: Xà phòng hóa hoàn toàn 17,24 gam chất béo cần vừa đủ 0,06 mol NaOH. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được khối lượng xà phòng là   

1. 18,24 gam
2. 17,80 gam
3. 16,68 gam
4. 18,38 gam

Câu 2: Đun nóng 4,45 kg chất béo (tristearin) có chứa 20% tạp chất với dung dịch NaOH dư. Khối lượng glixerol thu được là bao nhiêu?

1. 0,46 kg
2. 0,45 kg
3. 0,37 kg
4. 0,40 kg

Câu 3: Một loại mỡ chứa 50% triolein, 30% tripanmitin và 20% tristearin. Tính khối lượng xà phòng điều chế từ 100 kg loại mỡ trên

1. 103,25 kg
2. 73,34 kg
3. 146,68 kg
4. 143,41 kg

Câu 4: Cho 0,1 mol tristearin (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ tác dụng hoàn toàn với dung dịch NaOH dư, đun nóng, thu được m gam glixerol. Gía trị của m là

1. 27,6
2. 4,6
3. 9,2
4. 14,4

Câu 5: Xà phòng hóa hoàn toàn m gam chất béo X vói một lượng vừa đủ NaOH. Cô cạn dung dịch sau phản ứng, thu được 1,84 gam glixerol và 18,36 muối khan. Gía trị của m là

1. 19,12
2. 19,04
3. 17,8
4. 14,68

4. VẬN DỤNG CAO (3 câu)

Câu 1: Số miligam KOH cần dùng để trung hòa lượng axit béo tự do có trong 1 g chất béo được gọi là chỉ số axit của chất béo. Để xà phòng hóa 100 kg triolein có chỉ số axit bằng 7 cần 14,1 kg natri hidroxit. Gỉa sử phản ứng xảy ra hoàn toàn, tính khối lượng xà phòng thu được.

1. 103,44 g
2. 1640,33 g
3. 10448,03 g
4. 103448,64 g

Câu 2: Một loại chất béo có chỉ số xà phòng hóa là 189, chứa axit stearic và tristearin. Để trung hòa axit tự do có trong 82,94 g mẫu chất béo trên thì cần bao nhiêu ml dung dịch NaOH 0,05M?

1. 200 ml
2. 100 ml
3. 675 ml
4. 125 ml

Câu 3: Một loại chất béo có chỉ số iot bằng 3,81. Tính phần trăm khối lượng của các chất trong mẫu chất béo trên nếu giả sử mẫu chất béo gồm triolein và tripanmitin

1. 4,42%
2. 2,24%
3. 95,58%
4. 58,95%