Câu hỏi tự luận Công dân 9 cánh diều Bài 9: Vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lí

BÀI 9: VI PHẠM PHÁP LUẬT VÀ TRÁCH NHIỆM PHÁP LÍ

(18 CÂU)

1. NHẬN BIẾT (13 CÂU)

Câu 1: Nêu khái niệm pháp luật?

Trả lời:

Pháp luật là: hệ thống các quy tắc xử sự chung, có tính bắt buộc do Nhà nước ban hành và bảo đảm thực hiện bằng các biện pháp giáo dục, thuyết phục, cưỡng chế. Tuy nhiên, trong thực tế vẫn có một số cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật và phải chịu các trách nhiệm pháp lí. 

Câu 2: Nêu khái niệm “Vi phạm pháp luật”?

Trả lời:

Vi phạm pháp luật là: hành vi trái pháp luật, có lỗi do người có năng lực trách nhiệm - pháp lí thực hiện, xâm hại các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ.

Câu 3: Liệt kê các loại vi phạm pháp luật?

Trả lời:

Câu 4: Kể tên các loại trách nhiệm pháp lí?

Trả lời:

Câu 5: Trách nhiệm pháp lí có ý nghĩa như thế nào?

Trả lời:

Câu 6: Nêu dấu hiệu của vi phạm pháp luật?

Trả lời:

Câu 7: Vi phạm hình sự là gì?

Trả lời:

Câu 8: Vi phạm hành chính là gì?

Trả lời:

Câu 8: Vi phạm dân sự là gì?

Trả lời:

Câu 9: Vi phạm kỉ luật là gì?

Trả lời:

Câu 10: Nêu khái niệm trách nhiệm kỉ luật?

Trả lời:

Câu 11: Nêu khái niệm trách nhiệm dân sự?

Trả lời:

Câu 12: Thế nào là trách nhiệm hình sự?

Trả lời:

Câu 13: Thế nào là trách nhiệm hành chính?

Trả lời:

2. THÔNG HIỂU (2 CÂU)

Câu 1: Em hãy phân tích hành vi vi phạm của các chủ thể trong các tình huống sau đây:

a) Anh K (17 tuổi) điều khiển xe máy trên 50 phân khối, không đội mũ bảo hiểm và vượt đèn đỏ. Sau đó còn đâm phải chị D, khiến chị D bị thương với tỉ lệ thương tật dưới 10%.

b) Ông Q là công chức nhà nước. Trong giờ làm việc, ông Q đã sử dụng xe của cơ quan để đưa đón con đi học về.

Trả lời:

1. Tình huống của anh K

- Hành vi vi phạm:

+ Điều khiển xe máy trên 50 phân khối: Ở Việt Nam, theo quy định pháp luật, độ tuổi tối thiểu để điều khiển xe máy có dung tích trên 50 cm³ là 18 tuổi. Anh K mới 17 tuổi, do đó, việc anh K điều khiển xe máy trên 50 phân khối là vi phạm luật giao thông đường bộ.

+ Không đội mũ bảo hiểm: Theo quy định, người điều khiển xe máy bắt buộc phải đội mũ bảo hiểm đúng quy cách. Việc không đội mũ bảo hiểm là vi phạm quy định về an toàn giao thông.

+ Vượt đèn đỏ: Hành vi này không chỉ vi phạm luật giao thông mà còn gây nguy hiểm cho bản thân và những người tham gia giao thông khác.

+ Gây tai nạn: Việc anh K đâm phải chị D, khiến chị D bị thương với tỷ lệ thương tật dưới 10% có thể bị xem là vi phạm luật giao thông, và có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc trách nhiệm dân sự tùy thuộc vào mức độ vi phạm và thương tích của nạn nhân.

- Trách nhiệm pháp lý:

+ Trách nhiệm hành chính: Anh K có thể bị xử phạt vi phạm hành chính cho từng hành vi vi phạm giao thông (không đội mũ bảo hiểm, vượt đèn đỏ, điều khiển xe máy khi chưa đủ tuổi).

+ Trách nhiệm dân sự: Anh K có trách nhiệm bồi thường cho chị D về chi phí điều trị, tổn thất do tai nạn gây ra.

+ Trách nhiệm hình sự: Nếu có căn cứ xác định hành vi của anh K gây thiệt hại nghiêm trọng hoặc có dấu hiệu tội phạm, anh K có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

2. Tình huống của ông Q

- Hành vi vi phạm:

+ Sử dụng xe công để đưa đón con đi học: Ông Q là công chức nhà nước, theo quy định, tài sản công (bao gồm cả xe công) chỉ được sử dụng cho mục đích phục vụ công vụ, không được sử dụng vào việc cá nhân hay ngoài mục đích công việc. Hành vi của ông Q đã vi phạm quy định này.

- Trách nhiệm pháp lý:

+ Trách nhiệm hành chính: Ông Q có thể bị xử lý vi phạm hành chính do sử dụng tài sản công không đúng mục đích. Mức độ xử phạt có thể tùy thuộc vào quy định của cơ quan quản lý nhà nước về sử dụng tài sản công.

+ Trách nhiệm kỷ luật: Nếu vi phạm này được xem là nghiêm trọng, ông Q có thể bị xử lý kỷ luật trong nội bộ cơ quan nhà nước nơi ông công tác (cảnh cáo, khiển trách, hoặc hình thức xử lý kỷ luật khác tùy theo mức độ vi phạm).

Câu 2: Em hãy phân tích hành vi vi phạm và trách nhiệm pháp lí mà các chủ thể dưới đây phải chịu là gì?

a) Anh P điều khiển xe máy trong tình trạng say xỉn, đâm vào xe của chị G khiến chị bị thương và xe bị hư hỏng nặng.

b) Bà S đã tự ý xây dựng chung cư mini khi chưa được phê duyệt Giấy phép xây dựng.

c) Anh T đã thực hiện hành vi cướp giật dây chuyền của người đi đường.

Trả lời:

3. VẬN DỤNG (2 CÂU)

Câu 1: Đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi:

Một nhóm học sinh trong trường đã tổ chức một buổi tiệc sinh nhật tại trường mà không có sự đồng ý của giáo viên. Họ đã sử dụng các thiết bị âm thanh của trường mà không được phép. Trong quá trình tiệc diễn ra, một số học sinh đã gây ra tiếng ồn lớn và làm hư hỏng tài sản của trường.

Câu hỏi:

a) Hành vi của nhóm học sinh này có vi phạm pháp luật không? Tại sao?

b) Những trách nhiệm pháp lý nào mà các học sinh có thể phải chịu?

Trả lời:

a) Hành vi của nhóm học sinh này có thể vi phạm pháp luật.

- Thiếu sự đồng ý của giáo viên: Việc tổ chức buổi tiệc sinh nhật mà không có sự đồng ý của giáo viên là vi phạm nội quy của trường. Mỗi trường học thường có quy định rõ ràng về việc tổ chức các hoạt động tập thể, và học sinh cần được sự chấp thuận từ giáo viên hoặc ban giám hiệu trước khi tiến hành.

- Sử dụng thiết bị âm thanh mà không được phép: Việc sử dụng thiết bị của nhà trường mà không có sự cho phép cũng vi phạm quy định về quản lý tài sản công. Học sinh không có quyền tự ý sử dụng tài sản của trường mà không được sự đồng ý của người quản lý.

- Gây ra tiếng ồn lớn: Hành vi này có thể gây ảnh hưởng đến những người xung quanh, làm mất trật tự và có thể vi phạm quy định về an toàn và bảo vệ môi trường tại trường học. Nếu tiếng ồn vượt quá mức cho phép và gây phiền hà cho những người khác, nó có thể dẫn đến hậu quả pháp lý.

- Làm hư hỏng tài sản của trường: Nếu nhóm học sinh làm hỏng thiết bị hoặc tài sản của trường trong quá trình tổ chức tiệc, họ sẽ phải chịu trách nhiệm về việc này. Hành vi làm hư hỏng tài sản công có thể bị coi là vi phạm pháp luật và có thể bị xử lý theo quy định của pháp luật.

b) Những trách nhiệm pháp lý nào mà các học sinh có thể phải chịu:

- Trách nhiệm hành chính: Các học sinh có thể bị xử phạt vi phạm hành chính do vi phạm nội quy của trường học và gây mất trật tự. Mức phạt có thể bao gồm cảnh cáo, khiển trách hoặc hình thức xử lý khác tùy theo quy định của nhà trường.

- Trách nhiệm dân sự: Nếu có thiệt hại xảy ra do việc làm của nhóm học sinh (ví dụ: làm hư hỏng tài sản của trường), họ có thể bị yêu cầu bồi thường cho tổn thất. Điều này có thể bao gồm chi phí sửa chữa thiết bị hoặc tài sản bị hư hỏng.

- Trách nhiệm kỷ luật: Nhà trường có thể áp dụng các hình thức kỷ luật như đình chỉ học tập hoặc yêu cầu làm việc công ích để răn đe và giáo dục các học sinh về việc tôn trọng quy định của trường.

- Trách nhiệm hình sự (nếu có): Trong trường hợp nếu hành vi của nhóm học sinh gây ra thiệt hại nghiêm trọng hoặc có dấu hiệu tội phạm (như cố ý gây hư hỏng tài sản), các học sinh có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự.

Câu 2: Đọc tình huống sau và trả lời các câu hỏi: 

Một cơ sở kinh doanh bị phát hiện vi phạm quy định về an toàn thực phẩm, dẫn đến việc nhiều khách hàng bị ngộ độc thực phẩm.

Câu hỏi:

a) Hành vi của cơ sở kinh doanh này có thể bị xử lý như thế nào theo quy định của pháp luật?

b) Em hãy đề xuất một số biện pháp mà cơ sở này có thể thực hiện để khắc phục tình hình và đảm bảo không vi phạm pháp luật trong tương lai.

Trả lời:

4. VẬN DỤNG CAO (1 CÂU)

Câu 1: Hãy so sánh trách nhiệm pháp lý của một cá nhân vi phạm quy định giao thông (ví dụ: không đội mũ bảo hiểm, vượt đèn đỏ) với một cá nhân thực hiện hành vi trộm cắp. 

Trả lời:

=> Vi phạm giao thông chủ yếu bị xử phạt hành chính với mức phạt tương đối nhẹ hơn và có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự trong trường hợp nghiêm trọng.

=> Hành vi trộm cắp là hành vi phạm tội nghiêm trọng hơn, luôn bị xử lý hình sự với mức hình phạt nặng nề và có thể phải bồi thường thiệt hại.

--------------------------------------
---------------------Còn tiếp----------------------