Câu hỏi tự luận địa lí 10 chân trời sáng tạo Bài 27: Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp, vấn đề và định hướng phát triển nông nghiệp
Bộ câu hỏi tự luận Địa lí 10 Chân trời sáng tạo. Câu hỏi và bài tập tự luận Bài 27: Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp, vấn đề và định hướng phát triển nông nghiệp. Bộ tài liệu tự luận này có 4 mức độ: Thông hiểu, nhận biết, vận dụng và vận dụng cao. Phần tự luận này sẽ giúp học sinh hiểu sâu, sát hơn về môn học Địa lí 10 Chân trời sáng tạo
Xem: => Giáo án địa lí 10 chân trời sáng tạo (bản word)
BÀI 27: TỔ CHỨC LÃNH THỔ NÔNG NGHIỆP, VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP HIỆN ĐẠI VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP
(17 câu)
1. NHẬN BIẾT (5 câu)
Câu 1: Nêu quan niệm tổ chức lãnh thổ nông nghiệp?
Trả lời:
Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp được hiểu là hệ thống liên kết không gian của các ngành, các cơ sở sản xuất nông nghiệp và các lãnh thổ dựa trên các cơ sở quy trình kĩ thuật mới nhất, chuyên môn hoá, tập trung hoả, liên hợp hoả và hợp tác sản xuất; cho phép sử dụng hiệu quả nhất sự khác nhau theo lãnh thổ về các điều kiện tự nhiên, kinh tế, lao động và đảm bảo năng suất lao động xã hội cao nhất.
Câu 2: Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp có vai trò như thế nào đối với phát triển kinh tế - xã hội?
Trả lời:
Vai trò của tổ chức lãnh thổ nông nghiệp:
Tạo ra những tiến để cần thiết để sử dụng hợp lí các nguồn lực tự nhiên, kinh tế – xã hội của các vùng lãnh thổ, các nước trên thế giới.
Góp phần đẩy mạnh chuyên môn hoá sản xuất nông nghiệp và nâng cao năng suất lao động xã hội.
Tạo các điều kiện liên kết, hợp tác giữa các hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp và các ngành kinh tế khác nhau.
Câu 3: Nêu các hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp
Trả lời:
Hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp trên thế giới rất đa dạng với nhiều quy mô và cấp độ khác nhau như hộ gia đình, trang trại, hợp tác xã nông nghiệp, khu nông nghiệp công nghệ cao, thể tổng hợp nông nghiệp, vùng nông nghiệp,…
Câu 4: Trình bày những vấn đề phát trển nông nghiệp hiện đại gặp phải?
Trả lời:
Một số vấn đề phát triển nông nghiệp hiện đại trên thế giới:
Về tổ chức sản xuất: nhiều nước trên thế giới đã hình thành những cánh đồng lớn, các vùng chuyên canh cây trồng nhằm cho phép áp dụng máy móc, công nghệ để tối ưu hoá năng suất và hạn chế sức lao động của con người. Các hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp hiện đại như trang trại chăn nuôi tập trung, khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao,... cũng ngày càng phổ biến nhằm tăng hiệu quả sản xuất nông nghiệp và bảo vệ môi trường.
Đối tượng lao động trong nông nghiệp: ngày càng đa dạng để đáp ứng nhu cầu xã hội. Các kĩ thuật lai tạo giống và biến đổi gen đã tạo ra nhiều giống cây trồng, vật nuôi có năng suất cao, thích ứng tốt với sự thay đổi của điều kiện môi trường. Tuy nhiên, thực phẩm biến dổi gen cần được kiểm nghiệm nghiêm ngặt trước khi đưa ra thị trường để đảm bảo an toàn cho người sử dụng.
Việc ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất nông nghiệp ngày càng được chú trọng nhằm tạo ra nông sản có năng suất cao, thích nghi với biến đổi khí hậu. Bên cạnh đó, một số quốc gia đã để cao việc phát triển "nông nghiệp xanh" để đảm bảo cho sự phát triển bền vững.
Vấn đề liên kết giữa các yếu tố trong sản xuất nông nghiệp bao gồm liên kết giữa khẩu sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản ngày càng được chú trọng nhằm góp phần nâng cao hiệu quả trong sản xuất nông nghiệp.
Câu 5: Nêu những định hướng phát triển nông nghiệp trong tương lai?
Trả lời:
Những định hướng phát triển nông nghiệp trong tương lai:
Phát triển nông nghiệp bền vững là xu hướng cho nền nông nghiệp thế giới trong tương lai để giải quyết nhu cầu lương thực, thực phẩm ngày càng gia tăng của xã hội đồng thời sử dụng hợp lí các nguồn tài nguyên, thích ứng với biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường. Phát triển nông nghiệp bền vững thể hiện qua một số định hướng sau: Nông nghiệp xanh là cách thức phát triển ngành nông nghiệp, trong đó tối đa hóa
cơ hội khai thác các nguồn tài nguyên sạch, dẫn đến một mô hình nông nghiệp tăng trưởng bền vững gắn với bảo vệ môi trường. Nông nghiệp xanh hay cụ thể hơn là nông nghiệp hữu cơ dần trở thành hướng đi mới nhằm xây dựng một nền nông nghiệp văn minh, thích ứng với biến đổi khí hậu.
Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; là cách thức phát triển ngành nông nghiệp. trong đó áp dụng các công nghệ mới nhằm sử dụng tiết kiệm tài nguyên, tăng năng suất và sản lượng nông sản, hạn chế sức lao động của con người. Các công nghệ phức hợp như rô-bốt, cảm biến nhiệt độ và độ ẩm, anh hàng không, công nghệ định vị và viên thám,... giúp quản lí chính xác hoạt động sản xuất nhằm tăng sinh lợi, hiệu quả, an toàn và thân thiện với môi trường.
2. THÔNG HIỂU (3 câu)
Câu 1: Phân biệt một số hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp?
Trả lời:
Vai trò | Đặc điểm | |
Trang trại | - Là hình thức sản xuất cơ sở, có vai trò to lớn trong sản xuất nông nghiệp (cả về kinh tế, xã hội và môi trường). - Góp phần khi thức hiệu quả các lợi thế về vị trí địa lí, tự nhiên, dân cư, xã hội... | - Mục đích chủ yếu của trang trại là sản xuất công nghiệp hàng hóa. - Quy mô sản xuất (đất đai, vốn,..) tương đối lớn. - Cách thức tổ chức và quản lí sản xuất tiến bộ - Cơ thuê lao động để phục vụ sản xuất. |
Thể tổng hợp nông nghiệp | là hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp ở mức độ cao nhằm tạo điều | kiện thúc đẩy liên kết trong sản xuất nông nghiệp - Góp phần khai thức hiệu quả cây thể mạnh theo lãnh thổ, dây mạnh công nghiệp hoá - hiện đại hóa nông nghiệp | - Là không gian sản xuất nông nghiệp lập trung được hình thành dựa trên thế mạnh về vị trí đại lí, điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội để sản xuất ra các nông sản có thế mạnh. - Có mối liên kết cột chi nhiều tốc cơ sở sản xuất nông nghiệp với công nghiệp thể biến và dịch vụ nông nghiệp - Mức độ sản xuất tập trung cao sản xuất chuyên môn hoá để dt sing suất lao động cao nhất, |
Vùng nông nghiệp | - Là hình thức cao nhất của tổ chức lãnh thổ nông nghiệp nhằm góp phần sử dụng hiệu quả các tính năng và thế mạnh của vùng. - Là cơ sở hình thành vùng chuyên môn hoà nông nghiệp, góp phần thúc đẩy phân công lao động theo lãnh thổ | - Có lãnh thổ rộng lớn và anh giới xác định, được hình thành dựa tiên sự tương đồng về điều kiện sinh thái nông nghiệp, kinh tế - xã hội, trình độ thâm canh, cơ sở vật chất kĩ thuật nông nghiệp, cơ cầu sản xuất... - Sản xuất các sản phẩm chuyển môn hoa tiền cơ sở phát huy thế mạnh của vùng |
Câu 2: Trình bày những điểm khác nhau của phương thức canh tác thâm canh và quảng canh?
Trả lời:
Quảng canh | Thâm canh | |
Khái niệm | Là hình thức canh tác theo chiều rộng | Là hình thức canh tác theo chiều sâu |
Hình thức tăng sản lượng nông nghiệp | Hình thức tăng sản lượng nông nghiệp chủ yếu do mở rộng diện tích đất sản xuất | Hình thức tăng sản lượng nông nghiệp do tăng năng suất cây trồng và vật nuôi |
Đặc trưng | Là đặc trưng của nền nông nghiệp còn ở trình độ phát triển thấp, khi đất nông nghiệp còn nhiều, bình quân diện tích đất nông nghiệp trên đầu người còn cao | Là đặc trưng của nền nông nghiệp tiên tiến, hiện đại |
Câu 3: Phân tích những biểu hiện của nền nông nghiệp?
Trả lời:
- Một số biểu hiện của nền nông nghiệp hiện đại:
+ Đẩy mạnh việc nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ trong nông nghiệp, tận dụng công nghệ 4.0 để thực hiện số hóa nền nông nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả, năng suất và tăng khả năng cạnh tranh của nông sản.
+ Phát triển mạnh thị trường tiêu thụ nông sản cả trong nước và quốc tế.
+ Phát triển nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sạch, nông nghiệp đặc sản.
+ Tập trung, khép kín chuỗi giá trị từ phát triển nguyên liệu cho đến tập trung chế biến và tổ chức thương mại.
+ Quản trị nông nghiệp trên nền tảng của công nghệ số, công nghệ 4.0 phát triển các hình thức tổ chức sản xuất dưới một nền nông nghiệp thông minh.
+ Khai thác tối đa lợi thế, tiềm năng của mỗi vùng và của từng địa phương, tổ chức liên kết chặt chẽ giữa các địa phương trong vùng để xây dựng vùng nguyên liệu chuyên canh, phát triển cụm liên kết.
3. VẬN DỤNG (6 câu)
Câu 1: Tại sao các trang trại đều có một vai trò to lớn trong sản sản xuất nông nghiệp đối với cả các nước phát triển và các nước đang phát triển?
Trả lời:
Các trang trại đều có một vai trò to lớn trong sản sản xuất nông nghiệp đối với cả các nước phát triển và các nước đang phát triển do:
- Ở các nước phát triển: Phần lớn nông phẩm cung cấp cho xã hội được sản xuất ra trong các trang trại.
- Ở các nước đang phát triển, vai trò của trang trại thể hiện ở các mặt:
+ Kinh tế: Phát triển cây trồng, vật nuôi có giá trị hàng hoá cao, tạo nên vùng chuyên môn hoá, tập trung hàng hoá...
+ Xã hội: Tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cho người lao động.
+ Môi trường: Sử dụng hiệu quả tài nguyên đất, trồng rừng, bảo vệ rừng, cải tạo và bảo vệ môi trường sinh thái.
Câu 2: Nền nông nghiệp hiện đại đang phải đối mặt với những vấn đề nào?
Trả lời:
- Nông nghiệp hiện đại hiện nay đang phải đối mặt với nhiều vấn đề:
+ Diện tích đất trồng có nguy cơ bị thu hẹp.
+Tác động của biến đổi khí hậu, việc sử dụng phân bón vô cơ, thuốc bảo vệ thực vật gây thoái hoá đất, ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm,
- Nền nông nghiệp hiện đại ra đời với các xu hướng khác nhau nhằm khắc phục những nhược điểm trên.
Câu 3: Vùng nông nghiệp là gì?
Trả lời:
Vùng nông nghiệp là hình thức cao nhất trong tổ chức lãnh thổ nông nghiệp, là vùng có sự đồng nhất về điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội.
Câu 4: Vùng nông nghiệp được hình thành trong những điều kiện nào?
Trả lời:
Những điều kiện hình thành vùng nông nghiệp:
- Điều kiện sinh thái nông nghiệp (khí hậu, đất đai, nguồn nước).
- Điều kiện kinh tế – xã hội (dân cư và nguồn lao động, kinh nghiệm và truyền thống sản xuất,...)
- Trình độ thâm canh, cơ sở vật chất – kĩ thuật nông nghiệp, chế độ canh tác, các sản phẩm chuyên môn hóa, cơ cấu sản xuất nông nghiệp….
Câu 5: Vùng nông nghiệp có đặc điểm gì?
Trả lời:
- Đặc điểm:
+ Điều kiện sinh thái nông nghiệp (khí hậu, đất đai, nguồn nước).
+ Điều kiện kinh tế – xã hội (dân cư và nguồn lao động, kinh nghiệm và truyền thống sản xuất,...)
+ Trình độ thâm canh, cơ sở vật chất – kĩ thuật nông nghiệp, chế độ canh tác.
+ Các sản phẩm chuyên môn hóa, cơ cấu sản xuất nông nghiệp.
Câu 6: Vùng nông nghiệp có ý nghĩa như thế nào?
Trả lời:
- Ý nghĩa:
+ Phân bố nông nghiệp hợp lí, bố trí cây trồng, vật nuôi phù hợp với điều kiện sinh thái nông nghiệp, điều kiện kinh tế – xã hội, hình thành vùng chuyên môn hóa nông nghiệp.
+ Từ đó sử dụng có hiệu quả nguồn tài nguyên, phát huy các điều kiện kinh tế - xã hội, năng cao năng suất lao động.
4. VẬN DỤNG CAO (3 câu)
Câu 1: Tại sao ở các nước đang phát triển lại chú trọng phát triển trang trại
Trả lời:
- Trang trại là một hình thức tổ chức sản xuất nông nghiệp với các đặc điểm chủ yếu:
+ Mục đích chủ yếu là sản xuất hàng hóa.
+ Quy mô đất đai và tiền vốn khá lớn.
+Cách thức tổ chức và quản lí sản xuất tiến bộ dựa trên chuyên môn hóa và thâm canh, ứng dụng tiến bộ khoa học kĩ thuật.
- Sử dụng lao động làm thuê trang trại có vai trò to lớn trong sản xuất nông nghiệp ở các nước đang phát triển:
+ Kinh tế: Phát triển cây trồng, vật nuôi có giá trị hàng hóa cao, tạo nên vùng chuyên môn hóa, tập trung hàng hóa...
+ Xã hội: Tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cho người lao động,
+ Môi trường: Sử dụng hiệu quả tài nguyên đất, trồng rừng, bảo vệ rừng, cải tạo và bảo vệ môi trường sinh thái,...
- Trang trại là hình thức tổ chức sản xuất được hình thành và phát triển trong thời kì công nghiệp hóa. Các nước đang phát triển đang trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nên đây là hình thức tổ chức sản xuất phù hợp trong thời kì này.
Câu 2: Phân tích những định hướng phát triển nền nông nghiệp trong tương lai?
Trả lời:
- Nền nông nghiệp sinh thái
+ Nền nông nghiệp hiện đại của thế kỷ XXI là một nền nông nghiệp sinh thái thông minh (nông lâm kết hợp, hữu cơ, nông nghiệp thông minh với khí hậu, nông nghiệp bảo tồn,...) dựa trên ứng dụng các ứng dụng đổi mới sáng tạo của nông nghiệp sinh thái, kết hợp các phương thức quản trị thông minh chính xác áp dụng công nghệ số nhằm sản xuất ra nhiều sản phẩm hơn trong điều kiện tiết kiệm nguồn lợi hơn.
+ Các mô hình sản xuất nông nghiệp sinh thái (như nông nghiệp bảo tồn, nông lâm kết hợp, nông nghiệp cảnh quan, thâm canh lúa bền vững, hệ thống tổng hợp chăn nuôi và trồng trọt, canh tác hữu cơ...) là những giải pháp chính để thâm canh nông nghiệp dài hạn, hạn chế chuyển đổi rừng sang đất trồng trọt, hạn chế sử dụng vật tư (phân bón, thuốc trừ sâu), giảm thiểu khí thải nhà kính từ nông nghiệp và góp phần tăng lưu trữ cacbon.
+ Việc chuyển đổi sang nông nghiệp sinh thái cũng sẽ góp phần đa dạng hóa cây trồng, nâng cao năng lực của nông dân trong việc bảo đảm an ninh lương thực, cung ứng sản phẩm an toàn thực phẩm và tăng cường đa dạng sinh học nông nghiệp, cải thiện khả năng phục hồi của hệ thống sản xuất trước biến đổi khí hậu, góp phần thích ứng và giảm thiểu biến đổi khí hậu.
- Phát triển nông nghiệp số, tự động hoá, công nghệ biến đổi gen
+Nông nghiệp số là sử dụng các công cụ thu thập, lưu trữ, phân tích và chia sẻ dữ liệu hoặc thông tin trong chuỗi giá trị nông nghiệp. Nông nghiệp số còn được gọi là “nông nghiệp thông minh” hoặc “nông nghiệp điện tử”, khái niệm này cũng bao gồm nông nghiệp chính xác.
+ Tuy nhiên, không giống như nông nghiệp chính xác, nông nghiệp số tác động đến toàn bộ chuỗi giá trị nông sản - trước, trong và sau khi sản xuất tại trang trại. Do đó, các công nghệ áp dụng trong trang trại, như lập bản đồ năng suất, hệ thống định vị GPS thuộc lĩnh vực nông nghiệp chính xác và nông nghiệp số.
- Nền nông nghiệp sản xuất hàng hoá lớn: Là nền nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sinh thái dựa trên tiến bộ khoa học và công nghệ; nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, thích ứng với biến đổi khí hậu,..
Câu 3: Trình bày những điểm khác nhau giữa hình thức hợp tác xã nông nghiệp và nông trường quốc doanh?
Trả lời:
Tiêu chí | Hợp tác xã nông nghiệp | Nông trường quốc doanh |
Hình thức | Phổ biến trong nền nghiệp thế giới | Xí nghiệp nông nghiệp của nhà nước (ở các nước XHCN) |
Quy mô | Ra đời trên tinh thần tự nguyện của nhân dân | Vài trăm nghìn ha |
Trình độ | Hợp tác với nhau trên các lĩnh vực: vốn, máy móc, kĩ thuật, nhân lực, bảo vệ lợi ích cho nhau | Trang bị cơ sở vật chất tương đối tốt, có phương hướng chuyên môn môn hóa rõ ràng nhau |