Câu hỏi tự luận ngữ văn 10 chân trời sáng tạo Bài 1: Văn bản. Pro mê tê và loài người

VĂN BẢN. PRÔ MÊ TÊ VÀ LOÀI NGƯỜI

( 13 câu)

1.    NHẬN BIẾT ( 4 câu)

Câu 1: Văn bản thuộc thể loại gì? Em hãy tìm hiểu thêm thông tin về thể loại đó

Trả lời:

- Văn bản thuộc thể loại thần thoại Hy Lạp

- Là tập hợp những câu chuyện của người Hy Lạp cổ đại về các vị thần, các anh hùng nhằm giải thích nguồn gốc của thế giới và ý nghĩa của các tín ngưỡng, nghi lễ tôn giáo.

- Bắt đầu hình thành từ khoảng 2000 – 1100 năm TCN.

- Đã trải qua nhiều biến đổi, pha trộn rất phức tạp -> Những gì còn lưu được hiện nay về thần thoại Hy Lạp không phải ở dạng nguyên sơ nhất.

- Giá trị, sức sống bền bỉ của thần thoại Hy Lạp: được nhiều lĩnh vực như triết học, hội họa, điện ảnh, kiến trúc, văn học,… khai thác các đề tài, cốt truyện, nhân vật, sự việc,…

Câu 2: Em hãy tóm tắt tác phẩm “Pro mê tê và loài người” bằng một đoạn văn ngắn

Trả lời:

Vị thần Prô-mê-tê và Ê-pi-mê-tê là hai anh em được giao nhiệm vụ tạo ra thêm nhiều cái gì đó để thế gian thêm vui. Ê-pi-mê-tê tranh ngay nhiệm vụ đó và tạo ra muôn loài cho thế gian. Mỗi loài đều có những điểm mạnh riêng. Khi Prô-mê-tê đến kiểm tra thì phát hiện có một loài vật chẳng có điểm mạnh gì. Và đó chính là con người. Thần Prô-mê-tê lo lắng làm sao để con người sống sót được giữa thế gian. Vì vậy đã nhào nặn con người có ngoại hình tinh tế như những vị thần và ban cho con người ngọn lửa – thứ giúp con người vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống.

Câu 3: Văn bản gồm mấy phần? Trình bày nội dung chính từng phần

Trả lời:

Văn bản gồm 3 phần.

- Phần 1 (Từ đầu … giống mình): Lý do các vị thần tạo ra muôn loài

- Phần 2 ( tiếp theo … Làm thế nào bây giờ?): Đặc điểm của các loài vật trên thế gian

- Phần 3 ( Còn lại): Phần thường Prô-mê-tê ban cho con người

Câu 4: Trình bày giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của văn bản Prô-mê-tê và loài người?

Trả lời:

a, Giá trị nội dung:

Truyện lí giải về sự xuất hiện của con người và thế giới muôn loài. Qua đó, ca ngợi công lao to lớn của hai vị thần Prô-mê-tê và Ê-pi-mê-tê đã cho mỗi loại có những đặc ân, “vũ khí” riêng và giúp cuộc sống trở nên tươi sáng và phong phú hơn.

b, Giá trị nghệ thuật:

Cốt truyện thú vị, có yếu tố kì ảo. Kết hợp với các biện pháp xây dựng hình tượng nhân vật.

2.    THÔNG HIỂU ( 6 câu)

Câu 1: Câu chuyện được kể trong văn bản trên diễn ra ở đâu, trong hoàn cảnh nào? Dựa vào cơ sở nào để  khẳng định điều đó?

Trả lời:

Thần thoại Hy Lạp ra đời vào khoảng 2000 – 1100 năm trước công nguyên nhưng cho đến nay, thần thoại Hy Lạp vẫn còn nguyên giá trị và có sức hấp dẫn nhất định đối với con người thời đại mới. Câu chuyện “Prô-mê-tê và loài người” kể về việc: Ê-pi-mê-tê đảm nhận công việc tạo ra muôn loài còn để cho người anh Prô-mê-tê xem xét, sửa chữa. Sau khi Ê-pi-mê-tê đã hoàn tất và ban mọi “vũ khí” cần thiết cho các loài động vật thì lại quên không ban vũ khí nào cho con người. Prô-mê-tê đã thay em sửa chữa sai lầm của mình và giúp con người có được cuộc sống văn minh, hạnh phúc. Câu chuyện diễn ra trong không gian vũ trụ nguyên thủy khi thế gian mới có các vị thần, mặt đất mênh mông, trống vắng. Thời gian của câu chuyện là thời gian quá khứ, không được xác định cụ thể. Không, thời gian trong chuyện gắn liền với buổi sơ khai của con người, phản ánh cách con người nguyên thủy tri giác về thế giới. Nhân vật trong truyện là các vị thần mang vẻ đẹp lớn lao, kì vĩ, có khả năng sáng tạo ra muôn loài.

Câu 2: Vì sao Prô-mê-tê thấy rằng việc không ban cho con người một "vũ khí" gì là rất tai hại?

Trả lời:

Thần Prô-mê-tê giúp con người có hình hài thanh tao hơn, giúp con người đứng thẳng, đi lại bằng hai chân và tay để làm việc, đặc biệt ban cho “vũ khí” lửa để giúp cuộc sống họ trở nên tươi sáng, tốt đẹp hơn.

Câu 3: Ngọn đuốc Pro-mê-tê có vai trò gì đối với loài người?

Trả lời:

Nhờ ngọn lửa đó, cuộc sống của con người bừng sáng hơn, thoát khỏi cảnh tối tăm, lạnh giá, đói khát, cuộc sống cũng trở nên văn minh và hạnh phúc hơn.

Câu 4: Em hãy trình bày không gian và thời gian được kể trong văn bản

Trả lời:

- Không gian: Mặt đất mênh mông dẫu đã có khá nhiều vị thần cai quản song vẫn còn hết sức vắng vẻ.

-> Không gian vũ trụ đang trong quá trình tạo lập.

- Thời gian: Thuở ấy thế gian chỉ mới có các vị thần

-> Thời gian cổ sơ, không xác định và mang tính vĩnh hằng. 

Câu 5: Thông qua văn bản “Pro tê mê và loài người”, nhân vật Ê-pi-mê-tê hiện lên là nhân vật như nào? Việc mô tả nhân vật thể hiện điều gì? 

Trả lời:

+ Khi được U-ra-nôx và Gai-a ưng thuận tạo cho thế gian thêm nhiều cái gì đó để cho cuộc sống đông vui: Ê-pi-mê-tê “mừng quá, tranh ngay lấy việc đó và giao cho ông anh lo việc xem xét, sửa chữa lại sau.”

+ Sau khi Prô-mê-tê đến xem xét lại, phải công nhận những gì Ê-pi-mê-tê đã làm “đều tốt, rất tốt nữa là đằng khác”.

-> Hí hửng, đam mê, tài giỏi, trách nhiệm nhưng vội vàng, thiếu sự cẩn trọng.

-> Việc miêu tả Prô-mê-tê và Ê-pi-mê-tê cho thấy thần linh có những tài năng, phép thuật mà con người không có nhưng thế giới thần linh cũng như thế giới loài người, có thần giỏi, nhìn xa trông rộng nhưng cũng có vị thần đãng trí, lơ đễnh.

Câu 6: Em hãy trình bày lý do vì sao các vị thần lại muốn tạo ra thêm nhiều con người, loài vật

Trả lời:

- Thế gian quá buồn chán

+ Mặt đất mênh mông đã có nhiều vị thần nhưng còn buồn tẻ

+ Hai anh em Prô-mê-tê và Ê-pi-mê-tê xin được tạo ra muôn loài cho thế gian

- Thế gian đã có nhiều loài vật, mỗi loài đều có sức mạnh riêng

=> Lý giải nguyên nhân các vị thần tạo ra muôn loài là do thấy rằng cuộc sống thế gian quá tẻ nhạt, chỉ có các vị thần sinh sống. Vì thế các vị thần quyết định tạo ra muôn loài để thế gian thú vị và nhiều màu sắc hơn.

=> Sự lý giải phong phú, giàu trí tưởng tượng của thần thoại thể hiện khát vọng của con người Hy Lạp trong việc khai phá thiên nhiên.

3.    VẬN DỤNG ( 2 câu)

Câu 1: Em hãy nhận xét đặc ân mà các vị thần ban cho loài người so với các loài động vật khác? Theo em, đó có phải là một đặc ân mạnh, giúp con người chiến thắng thiên nhiên hay không?

Trả lời:

- Thần Ê-pi-mê-tê:

+ Lấy đất và nước nhào nặn ra các loài vật và ban cho chúng một đặc ân của thần, một “vũ khí” để phòng thân, hộ mệnh, bảo vệ được cuộc sống của giống loài mình.

- Thần Prô-mê-tê:

+ Sau khi xem xét những điều thần Ê-pi-mê-tê làm thì nhận ra vẫn còn sót một con cần được ban bố đặc ân, “vũ khí” đó là con người.

+ Dựa theo thân hình trang nhã của các vị thần tái tạo lại thân hình cho con người trông thanh tao hơn.

+ Làm cho con người đứng thẳng, đi bằng hai chân để đôi tay làm những việc khác.

+ Băng lên bầu trời xa tít tắp đến tận cỗ xe của thần Mặt Trời Hê-li-ôx để lấy lửa rồi châm vào ngọn đuốc của mình và trao cho loài người.

=> Đặc ân mà các vị thần ban cho loài người hơn các loài động vật khác bởi muốn con người có thể thống trị, làm chủ được với thế giới chứ không sống tầm thường, hoang dại như những các loài động vật khác. Các vị thần muốn con người có thể sống văn minh, tạo ra những giá trị cho thiên nhiên, cho cuộc sống. Đó là một đặc ân mà các vị thần muốn con người có thể chinh phục được thiên nhiên, làm chủ thiên nhiên. 

Câu 2: Em thích nhất chi tiết nào trong truyện? Vì sao?

Trả lời:

Đó là chi tiết phần thưởng Prô-mê-tê ban cho con người:

– Prô-mê-tê tái tạo con người một thân hình giống các vị thần

– Prô-mê-tê lấy lửa của thần Mặt trời ban cho con người:

+ Từ đó con người thoát khỏi cảnh tối tắm

+ Con người chiến thắng được sức mạnh của muôn loài bằng ngọn lửa

=> Ca ngợi ý nghĩa của ngọn lửa đối với cuộc sống của con người. Ngọn lửa giúp con người vượt qua bóng tối, sinh hoạt và chống lại những sức mạnh phi thường của muôn loài.

4.    VẬN DỤNG CAO (1 câu)

Câu 1: Phân tích tác phẩm Prô-mê-tê và loài người

Trả lời:

Tại sao trên Trái Đất lại có sự xuất hiện của con người và muôn vật? Đây vốn là câu hỏi khiến bất kì ai trong chúng ta cũng thắc mắc và cần tìm lời giải đáp. Để trả lời cho câu hỏi trên, truyện "Prô-mê-tê và loài người" trích trong "Thần thoại Hy Lạp" đã lí giải một cách sáng tạo về nguồn gốc thế giới loài vật và con người. Đặc biệt, truyền còn gây ấn tượng với người đọc bằng nội dung thú vị và nghệ thuật độc đáo.

Truyện "Prô-mê-tê và loài người" kể về việc hai vị thần Prô-mê-tê và Ê-pi-mê-tê nặn ra các loài vật và loài vật, đồng thời ban cho chúng một thứ vũ khí riêng biệt. Câu chuyện đã thể hiện cách lí giải nguồn gốc hình thành con người cùng thế giới các loài vật của người Hy Lạp xưa.