Câu hỏi tự luận Tin học 8 cánh diều Ôn tập Chủ đề C: Tổ chức lưu trữ, tìm kiếm và trao đổi thông tin

ÔN TẬP CHỦ ĐỀ C. TỔ CHỨC LƯU TRỮ, TÌM KIẾM VÀ TRAO ĐỔI THÔNG TIN (PHẦN 1)

Câu 1: Những giấy tờ có giá trị pháp lí được sử dụng trong hoạt động của các cơ quan quản lí nhà nước là gì?

Trả lời:

Căn cước công dân, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chứng nhận đăng kí xe mô tô,... là dữ liệu chứa những thông tin có độ tin cậy rất cao và là nguồn thông tin được công bố từ các cơ quan chính phủ, từ các cấp có thẩm quyền của nhà nước hoặc thông tin đã được kiểm chứng.

Câu 2: Theo em, đặc điểm nào của thông tin số là nổi bật nhất?

Trả lời:

Đặc điểm thông tin số được tạo ra với tốc độ ngày càng tăng của thông tin số là nổi bật nhất.

Câu 3: Thế nào là thông tin không đáng tin cậy?

Trả lời:

Thông tin không đáng tin cậy có thể là:

- Thông tin không trung thực, mang tính chất lừa dối.

- Thông tin đồn thổi, dẫn em đến kết luận thiếu căn cứ.

- Thông tin thiếu kiểm chứng dẫn em đến quyết định sai lầm.

Câu 4: Em hãy nêu một số cách xác định thông tin có đáng tin cậy hay không?

Trả lời:

Một số cách xác định thông tin có đáng tin cậy hay không:

- Kiểm tra nguồn thông tin;

- Phân biệt ý kiến với sự kiện;

- Kiểm tra chứng cứ của kết luận;

- Đánh giá tính thời sự của thông tin.

Câu 5: Em hãy nêu và giải thích một vài đặc điểm của thông tin số.

Trả lời:

 Đặc điểm

Thông tin số chiếm tỉ lệ rất lớn Các công cụ công nghệ thông tin và truyền thông giúp thu nhập, lưu trữ, xử lí và truyền dữ liệu số rất tiện lợi với tốc độ nhanh.

Thông tin số được tạo ra với tốc độ ngày càng tăng Internet là kho dữ liệu số khổng lồ và thường xuyên được cập nhật.

Thông tin số rất đa dạng  Thể hiện dưới nhiều hình dạng như chữ và số, hình ảnh, âm thanh, video.

Thông tin số có tính bản quyền Nhiều văn bản, hình ảnh, video trên Internet, mạng xã hội được luật bản quyền bảo vệ và người dùng phải xin phép khi sử dụng.

Thông tin số có độ tin cậy khác nhau  Tìm kiếm thông tin về một người, vật, sự kiện hay một vấn đề sẽ nhận được nhiều tài liệu liên quan nhưng khó phân biệt tin thật, tin giả.

Câu 6: Theo em, đặc điểm nào của thông tin số là nổi bật nhất?

Trả lời:

Đặc điểm thông tin số được tạo ra với tốc độ ngày càng tăng của thông tin số là nổi bật nhất.

Câu 7: Thế nào là thông tin không đáng tin cậy?

Trả lời:

Thông tin không đáng tin cậy có thể là:

- Thông tin không trung thực, mang tính chất lừa dối.

- Thông tin đồn thổi, dẫn em đến kết luận thiếu căn cứ.

- Thông tin thiếu kiểm chứng dẫn em đến quyết định sai lầm.

Câu 8: Em hãy nêu một số cách xác định thông tin có đáng tin cậy hay không?

Trả lời:

Một số cách xác định thông tin có đáng tin cậy hay không:

- Kiểm tra nguồn thông tin;

- Phân biệt ý kiến với sự kiện;

- Kiểm tra chứng cứ của kết luận;

- Đánh giá tính thời sự của thông tin.

Câu 9: Trình bày đặc điểm của thông tin số trong xã hội.

Trả lời:

Đặc điểm của thông tin số:

- Thông tin số đa dạng, được thu thập nhanh, được lưu trữ với dung lượng rất lớn bởi nhiều tổ chức và cá nhân.

- Có nhiều công cụ hỗ trợ tìm kiếm, truy cập, lưu trữ, xử lí và chia sẻ thông tin số.

- Quyền tác giả của thông tin số được pháp luật bảo hộ.

- Thông tin số có mức độ tin cậy khác nhau.

- Thông tin số cần được quản lí, khai thác an toàn và có trách nhiệm.

Câu 10: Em hãy nêu ví dụ về một đặc điểm của thông tin số có thể là lợi thế hoặc thách thức cho người dùng.

Trả lời:

Đặc điểm thông tin số có độ tin cậy khác nhau vừa là lợi thế vừa là thách thức cho người dùng vì có nhiều thông tin cung cấp đến cho người dùng nhưng người dùng không phân biệt được tin giả hay tin thật.

Câu 11: Em hãy kể một số ví dụ về thông tin số và cho biết nó có ở đâu.

Trả lời:

Một số ví dụ về thông tin số:

- Báo mạng điện tử: các website trang báo.

-  Tệp ảnh: máy tính, điện thoại.

- Video: trên Internet.

Câu 12: Em hãy nêu một ví dụ để thấy được tầm quan trọng của việc biết khai thác nguồn thông tin đáng tin cậy.

Trả lời:

Bạn A tìm kiếm thông tin về vắc xin Covid-19, nếu không biết cách khai thác, bạn A sẽ đọc được những thông tin không bổ ích, sai sự thật.

Câu 13: Theo em, vì sao ngày nay tin giả xuất hiện ngày càng nhiều trên mạng xã hội?

Trả lời:

Nguyên nhân của tình trạng tin giả tràn ngập trên mạng xã hội:

- Do tính chất đặc biệt của mạng Internet dễ lan truyền, chia sẻ thông tin, tiếp cận được nhiều người dùng mạng xã hội, dễ “ẩn danh”, xóa dấu vết;

- Sự thiếu hiểu biết, nhận thức hạn chế của người dùng mạng xã hội dễ tiếp tay, lan truyền, phát tán thông tin; năng lực nhận biết, phân loại, đánh giá tác hại của các thông tin xấu độc còn chưa cao;

- Hệ thống pháp luật trong lĩnh vực đấu tranh, xử lí tội phạm sử dụng công nghệ cao chưa theo kịp diễn biến tình hình thực tế.

Câu 14: Em hãy giới thiệu tên một phần mềm ứng dụng và nêu rõ phần mềm đó làm việc với loại tệp có đuôi tên tệp là gì?

Trả lời:

Phần mềm Google Drive làm việc với loại tệp có đuôi tên tệp là: pdf, docx, jpg, png.

Câu 15: Em có nhiều sách và cũng thường trao đổi sách với bạn. Nếu muốn ghi lại những lần trao đổi sách với bạn để dễ theo dõi, em ghi vào sổ tay hay dùng máy tính với phần mềm Word, Excel? Vì sao?

Trả lời:

Em sẽ ghi vào phần mềm Word, Excel vì phần mềm có thể phân loại, lọc thông tin.

Câu 16: Từ hiểu biết và kinh nghiệm của bản thân, em hãy cho ví dụ về việc khai thác các nguồn thông tin không đáng tin cậy có thể dẫn đến những kết quả không mong muốn.

Trả lời:

- Ví dụ một nội dung trên mạng là tin giả: Việc đánh răng quá nhiều gây hại cho răng, chỉ có ích (làm tăng doanh thu) cho nhà sản xuất.

→ Tác hại: Việc không đánh răng theo nhận định thiếu căn cứ gây mất vệ sinh răng miệng.

Câu 17: Dựa vào hiểu biết của bản thân, hãy nêu ví dụ cụ thể cho thấy có những thông tin đáng tin cậy mang giá trị to lớn trong hoạt động kinh tế - xã hội.

Trả lời:

Gợi ý:

- Ví dụ 1: Câu chuyện "Tã giấy và bia"

+ Phân tích thông tin chính xác từ lượng lớn phiếu thanh toán mua hàng, một nghiên cứu đã phát hiện ra rằng các ông bố khi đến cửa hàng để mua tã giấy trẻ em thường mua thêm bia.

+ Dựa vào thông tin trên, Walmart (chuỗi siêu thị nổi tiếng ở Mỹ) đã bố trí chuyển các loại bia đến vị trí bày tã giấy. Việc này đã khiến doanh số bán bia và tã giấy đều tăng lên đáng kể.

- Ví dụ 2: Google dự đoán dịch cúm

Vào năm 2009, Google đã nghiên cứu 50 triệu từ được tìm kiếm thường xuyên nhất, so sánh nó với dữ liệu đáng tin cậy của Trung tâm kiểm soát dịch bệnh trong các mùa cúm từ năm 2003 đến năm 2008 để xây dựng mô hình thống kê → Mô hình này đã dự báo thành công sự lây lan của dịch cúm mùa.

Câu 18: Theo em, nên hay không nên tự chữa bệnh theo các hướng dẫn được chia sẻ trên Internet? Tại sao? Cho ví dụ minh hoạ.

Trả lời:

- Không nên tự chữa bệnh theo các hướng dẫn được chia sẻ trên Internet. Vì thông tin trên Internet có độ tin cậy khác nhau, có thể hướng dẫn chữa bệnh chưa được kiểm nghiệm và là giả. Nên khi làm theo hướng dẫn sẽ đem lại tác động không mong muốn.

- Ví dụ:

+ Trong thời buổi dịch bệnh, các phương pháp được đồn thổi rằng có thể ngăn ngừa hoặc chữa Covid-19 như tắm nắng hay bơi ngoài biển 10 phút một ngày; uống nước 15 phút một lần, luôn giữ cho họng ướt, nuốt vi rút xuống dạ dày thì axit dạ dày sẽ diệt vi rút; ăn hành, tỏi sống; uống vitamin C liều cao; tiêm vacxin phòng viêm phổi … đều đã bị Tổ chức Y tế thế giới (WHO) hoặc cơ quan y tế của chính phủ các nước bác bỏ.

+ Tin giả nhưng hiểm hoạ chết người là có thật. Tại Iran, có gần 300 người chết (trong đó có cả trẻ em) và hơn 1.000 ca ngộ độc rượu có methanol do tin đồn thất thiệt rằng uống chất cồn có thể diệt được vi rút SARS-CoV-2.

Câu 19: Em hãy tự xây dựng cho mình một bộ quy tắc để tỉnh táo khi sử dụng mạng xã hội, tránh việc tiếp nhận và truyền bá tin tức giả?

Trả lời:

Ví dụ: Nguyên tắc 5 "K" phòng chống tin giả:

- Không tin ngay

- Không vội bấm "Thích"

- Không thêm thắt

- Không kích động

- Không vôi chia sẻ

Câu 20: Minh muốn tìm kiếm thông tin về việc khai báo tạm trú cho một người bạn nước ngoài của mình tại Việt Nam, Minh đã truy cập vào Trang thông tin điện tử Cổng dịch vụ công Bộ Công An. Em có đồng ý với cách làm của Minh hay không? Dựa vào yếu tố nào khiến em xác định được Minh đã tìm được nguồn thông tin đáng tin cậy?

Trả lời:

- Em đồng ý với cách làm của Minh, vì Bộ Công An là tổ chức có uy tín và thẩm quyền, có ảnh hưởng đến giá trị và độ tin cậy của thông tin mà họ cung cấp.

- Em xác định được Minh đã tìm được nguồn thông tin đáng tin cậy vì trang web có địa chỉ gov.vn là trang thông tin của cơ quan chính phủ.