Đáp án Công dân 9 kết nối Bài 5: Bảo vệ hòa bình

BÀI 5. BẢO VỆ HOÀ BÌNH

MỞ ĐẦU

Em hãy đọc đoạn trích lời bài hát “Chúng em cần hoà bình” (sáng tác: Hoàng Long – Hoàng Lân) và chia sẻ suy nghĩ của em về cuộc sống hoà bình

“Để loài người được chung sống trong hoà bình

…

Không còn tiếng súng tiếng bom trên hành tinh…”

Hướng dẫn chi tiết:

Bài hát “Chúng em cần hòa bình” tác giả Hoàng Long – Hoàng Lân đã gửi gắm rất nhiều tâm tư, tình cảm của hai tác giả thông qua những câu hát bằng những ngôn từ trong sáng, gần gũi như “yêu thương”, “vui ca học hành”, “hoà bình”. Bài hát thể hiện mạnh mẽ khát vọng hoà bình bền vững “không còn tiếng súng tiếng bom”. Đồng thời, người nghe cũng có thể nhận thức được rằng chỉ khi có được hòa bình, con người mới có thể sống trong điều kiện tốt nhất, không phải chịu nỗi đau mất mát, chia li như trong chiến tranh và thoải mái theo đuổi đam mê của riêng mình.

1. HOÀ BÌNH VÀ CÁC BIỂU HIỆN CỦA HOÀ BÌNH

Em hãy đọc thông tin, kết quả quan sát các hình ảnh sau để trả lời câu hỏi:

“Trong cuộc chiến tranh…người dân Việt Nam”

1. Từ thông tin và các hình ảnh trên, em hãy cho biết cuộc chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ đã gây ra hậu quả gì với Thủ đô Hà Nội? Cuộc sống của người dân và sự phát triển của Hà Nội trong chiến tranh và trong hoà bình có sự khác nhau như thế nào?
2. Theo em, hoà bình là gì? Hãy nêu các biểu hiện của hoà bình

Hướng dẫn chi tiết:

1. Cuộc chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ đã gây ra hậu quả nặng nề đối với Thủ đô Hà Nội. Thủ đô Hà Nội bị tàn phá nghiêm trọng, bị phá huỷ nhiều cơ sở kinh tế, công trình lợi ích công cộng của Hà Nội, bến cảng duy nhất của Hà Nội không thể hoạt động được, huỷ diệt hầu như là toàn bộ phố Khâm Thiên khiến nhiều cơ sở sản xuất cùng hàng nghìn nhà dân bị sập đổ, đường phố bỗng chốc trở thành bãi gạch ngói ngổn ngang và bụi khói mờ mịt, khiến nhiều người chết và bị thương.

- Cuộc sống của nhân dân trong chiến tranh: phải chịu cảnh đói nghèo, đời sống thiếu thốn đủ điều.

- Cuộc sống của nhân dân trong trong đã hoà bình: cuộc sống đã ổn định hơn, con người có điều kiện tập trung phát triển kinh tế, chăm lo đời sống, nâng cao cuộc sống tinh thần

1. Hòa bình là một trạng thái ổn định, không có chiến tranh hay xung đột vũ trang, là mối quan hệ hiểu biết, tôn trọng, bình đẳng và hợp pháp giữa các quốc gia - dân tộc, giữa người với người, là khát vọng của toàn nhân loại. Biểu hiện của hòa bình: Con người sống hòa thuận với nhau, không có mâu thuẫn, tranh cãi; Mọi người biết yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau; Có sự tôn trọng lẫn nhau về nhân phẩm, giá trị con người; Con người biết sống chan hòa với thiên nhiên, bảo vệ môi trường;...

2. BẢO VỆ HOÀ BÌNH VÀ CÁC BIỆN PHÁP BẢO VỆ HOÀ BÌNH

Em hãy đọc các thông tin sau và trả lời câu hỏi:

“Trong lịch sử nhân loại…lo âu và sợ hãi”

“Mọi dân tộc…bảo vệ Tổ quốc”

1. Từ các thông tin và hình ảnh trên, em hãy giải thích vì sau cần phải bảo vệ hoà bình và cho biết các biện pháp góp phần thúc đẩy và bảo vệ hoà bình
2. Từ thực tiễn cuộc sống, em hãy lấy ví dụ về xung đột sắc tộc, chiến tranh phi nghĩa trên thế giới và bày tỏ quan điểm của mình về những sự kiện dó
3. Theo em, bảo vệ hoà bình là gì? Hãy kể thêm những biện pháp thúc đẩy và bảo vệ hoà bình mà em biết

Hướng dẫn chi tiết:

1. Cần phải bảo vệ hoà bình vì chỉ khi được sống trong hoà bình thì con người mới được phát triển một cách toàn diện nhất, không có chết chóc chia ly.

Biện pháp thúc đẩy hòa bình: cần xác định rõ mục tiêu, nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của dân tộc là giữ gìn hoà bình, bảo vệ tổ quốc, có thái độ kiên quyết chống lại các giọng điệu sai trái, thù địch, chia rẽ mối quan hệ của 3 miền Bắc, Trung, Nam.

1. Trong những năm qua, ở nhiều quốc gia, khu vực trên thế giới đã xảy ra những cuộc xung đột liên quan đến dân tộc, tôn giáo hoặc xen lẫn cả dân tộc và tôn giáo, như:

- Cuộc diệt chủng người Tutsi ở Rwanda (1994): Hơn 800.000 người Tutsi đã bị sát hại dã man trong vòng 100 ngày bởi người Hutu cực đoan.

- Cuộc nội chiến Syria (2011 - nay): Hàng trăm nghìn người thiệt mạng, hàng triệu người phải di dời, Syria trở thành đống đổ nát sau hơn một thập kỷ chiến tranh tàn khốc.

- Xung đột Israel - Palestine: Mâu thuẫn dai dẳng giữa hai dân tộc, gây ra nhiều cuộc chiến tranh và bất ổn trong khu vực.

Tất cả các cuộc xung đột đều để lại những hậu quả rất nặng nề, thậm chí biến thành những cuộc chiến tranh kinh hoàng kéo dài nhiều năm. Biết bao dân thường vô tội ở nhiều nơi luôn phải sống trong tình trạng căng thẳng, lo âu, sợ hãi.

Quan điểm của em về Xung đột sắc tộc và chiến tranh phi nghĩa. Đây là những tội ác chống lại loài người, là thảm họa kinh hoàng mà nhân loại phải gánh chịu. Chúng vi phạm nghiêm trọng các quyền cơ bản của con người, gieo rắc thù hận, chia rẽ và cản trở sự phát triển chung của cộng đồng quốc tế.

1. Bảo vệ hoà bình là giữ gìn cuộc sống bình yên, dùng thương lượng, đàm phán giải quyết mọi mâu thuẫn, xung đột giữa các dân tộc, tôn giáo và quốc gia, không để xảy ra chiến tranh hay xung đột vũ trang

Một số biện pháp bảo vệ hoà bình có thể kể đến như: xác định tư tưởng bảo vệ hoà bình không đồng nghĩa với tư tưởng “hoà bình chủ nghĩa”, giải quyết các bất đồng bằng biện pháp hoà bình, luận giải bài toán “ chiến thắng mà không cần chiến tranh” ở tầm cao chiến lược, chống tham ô, tham nhũng, thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, phát triển kinh tế được lấy làm nhiệm vụ trung tâm, củng cố, tăng cường phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc, “lấy dân làm gốc”

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng tình/không đồng tình với ý kiến nào sau đây? Vì sao?

1. Hoà bình là khát vọng của những nước đang có chiến tranh
2. Hoà bình, hợp tác, liên kết và phát triển vẫn là xu thế tất yếu của thời đại
3. Mỗi quốc gia có ý thức xây dựng mối quan hệ tôn trọng, bình đẳng, thân thiện sẽ góp phần bảo vệ hoà bình
4. Bảo vệ hoà bình là trách nhiệm của những nước có tiềm năng quân sự

Hướng dẫn chi tiết:

Câu 2: Em hãy quan sát các hình ảnh sau và trả lời câu hỏi:

Em có nhận xét về hành động góp phần bảo vệ hoà bình của các bạn trong những hình ảnh trên?

Hãy kể về một số việc em đã làm để góp phần bảo vệ hoà bình. Cảm xúc của em khi đó như thế nào?

Hướng dẫn chi tiết:

Các bạn đã nhận thức được trách nhiệm của bản thân đối với việc bảo vệ hoà bình, “sức nhỏ làm việc nhỏ” nhưng khi “tích tiểu thành đại” nó đã trở thành việc làm lớn lan tỏa tinh thần đến tất cả mọi người, nêu cao tình yêu nước, khát vọng hoà bình

Để góp phần bảo vệ hoà bình, là một người học sinh đang còn ngồi trên ghế nhà trường, em đã chăm chỉ học tập, tuyên truyền tới cộng  đồng những thiệt hại và nguy cơ của chiến tranh có thể gây ra nhằm ngăn chặn chiến tranh, duy trì hòa bình và ổn định của cuộc sống, lĩnh hội và tiếp thu những quan điểm chỉ đạo, tư tưởng Hồ Chí Minh đối với nền hoà bình của nước nhà, tham gia viết thư UPU về hoà bình – hạnh phúc, vẽ tranh tuyên truyền…

Câu 3: Em hãy kể tên một địa điểm trên thế giới đã từng xảy ra chiến tranh, khủng bố hoặc xung đột vũ trang gần đây và cho biết nguyên nhân, hậu quả của cuộc chiến tranh, khủng bố hoặc xung đột vũ trang đó

Hướng dẫn chi tiết:

Khủng hoảng tại Afghanistan:

- Nguyên nhân:

+ Sự can thiệp của Liên Xô: Năm 1979, Liên Xô xâm lược Afghanistan để hỗ trợ chính phủ cộng sản thân Xô Viết. Cuộc chiến tranh kéo dài 10 năm đã khiến hơn 1 triệu người thiệt mạng và hàng triệu người khác phải di dời.

+ Sự trỗi dậy của Taliban: Sau khi Liên Xô rút quân, nội chiến Afghanistan nổ ra giữa các phe phái khác nhau. Taliban, một nhóm Hồi giáo cực đoan, dần chiếm ưu thế và nắm quyền kiểm soát đất nước vào năm 1996.

+ Sự can thiệp của Hoa Kỳ: Sau vụ khủng bố 11/9, Hoa Kỳ xâm lược Afghanistan để lật đổ Taliban và tiêu diệt al-Qaeda, tổ chức khủng bố chịu trách nhiệm cho vụ tấn công.

- Hậu quả:

+ Hàng nghìn người thiệt mạng và bị thương: Chiến tranh ở Afghanistan đã khiến hơn 240.000 người thiệt mạng và hàng triệu người khác bị thương.

+ Nền kinh tế bị tàn phá: Chiến tranh đã gây thiệt hại nặng nề cho nền kinh tế Afghanistan, khiến đất nước trở thành một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới.

+ Bất ổn chính trị: Afghanistan vẫn đang trong tình trạng bất ổn chính trị sau 20 năm chiến tranh. Taliban đã tái chiếm Afghanistan vào năm 2021, khiến tương lai của đất nước trở nên mịt mờ.

+ Khủng hoảng nhân đạo

Câu 4: Em hãy sưu tầm một số câu nói mang tính chất tuyên ngôn về hoà bình và bảo vệ hòa bình của một số nguyên thuỷ quốc gia và cho biết ý nghĩa của các câu nói đó

Hướng dẫn chi tiết:

Câu nói mang tính chất tuyên ngôn về hoà bình và bảo vệ hòa bình:

- "Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một. Sông có thể cạn, núi có thể mòn song chân lý ấy không bao giờ thay đổi" - Hồ Chí Minh

- "Lợi ích của cá nhân gắn liền với lợi ích của tập thể. Nếu lợi ích cá nhân mâu thuẫn với lợi ích tập thể, thì đạo đức cách mạng đòi hỏi lợi ích riêng của cá nhân phải phục tùng lợi ích chung của tập thể" - Hồ Chí Minh

Qua những câu nói trên, có thể thấy được rằng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thể hiện rõ những giá trị tư tưởng về hoà bình, cho thấy được tầm nhìn xa, trông rộng của Người đối với sự nghiệp nước nhà. Những giá trị văn hoá của Người đã đi trước thời đại và càng phát triển mạnh mẽ trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, nhất là trong việc giữ vững môi trường hoà bình, ổn định, bảo vệ độc lập, chủ quyền, lợi ích quốc gia – dân tộc.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy sưu tầm hình ảnh về hoạt động bảo vệ hoà bình, chống chiến tranh của nhân dân Việt Nam và các nước trên thế giới và viết lời bình cho hoạt động đó

Hướng dẫn chi tiết:

Hình ảnh cán bộ, chiến sĩ Việt Nam tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc.

Hoạt động gìn giữ hòa bình (HĐGGHB) Liên hợp quốc (LHQ), thể hiện dưới hình thức các Phái bộ được LHQ cử đến các khu vực đã tạm dừng xung đột hoặc đã có thỏa thuận hòa bình để gìn giữ hòa bình tại các khu vực này, là cơ chế đặc biệt trong khuôn khổ LHQ dựa vào nguồn lực và lực lượng do các nước thành viên đóng góp, đặt dưới sự chỉ huy của LHQ thể theo những quy định về an ninh tập thể của Hiến chương LHQ. Hình ảnh về hoạt động bảo vệ hòa bình, chống chiến tranh cho thấy tinh thần cao cả, ý chí quyết tâm và những nỗ lực không ngừng nghỉ của nhân dân Việt Nam và các nước trên thế giới trong việc gìn giữ hòa bình, chống lại chiến tranh và bạo lực

Câu 2: Em hãy viết đoạn văn bày tỏ quan điểm về câu nói sau:

“Hoà bình là đức hạnh của nhân loại

Chiến tranh là tội ác”

(Victor Hugo)

Hướng dẫn chi tiết:

Victor Hugo từng nói rằng: “Hoà bình là đức hạnh của nhân loại, chiến tranh là tội ác”. Qua đó ông đã đề cao khát vọng hòa bình của toàn bộ nhân loại, mong muốn nhân loại sẽ loại bỏ chiến tranh bởi đó chính là một tội ác gây ra mọi đau thương cho tất cả nhân loại. Hòa bình chính là sự bình an vui vẻ không có đổ máu và chiến tranh, khủng bố và cướp bóc, bóc lột, con người được sống trong môi trường tự do hạnh phúc. Hoà bình giúp con người có đủ điều kiện để phát triển toàn diện bản thân, được tự do theo đuổi lí tưởng sống. Nó gắn kết con người với con người, dân tộc với dân tộc, châu lục với các châu lục khác. Nhờ một xã hội hoà bình, chúng ta có thể tạo ra một xã hội lý tưởng, văn minh, lan toả tình yêu thương, sẻ chia trong cuộc sống, góp phần thúc đẩy phát triển thương mại, kinh tế giữa các nước, nâng cao đời sống người dân. Ngược lại với trạng thái hòa bình chính là chiến tranh là mùi khói thuốc, hôn loạn, chết chóc, khiến cuộc sống mỗi cá nhân vô cùng khó khăn, chịu nhiều đau thương, mất mát. Cuộc chiến dịch đặc biệt giữa Nga và Ukraine đã khiến cho hơn 6500 người dân chịu thương vong, nhiều gia đình phải ly tán, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế của các quốc gia, dân tộc. Chiến tranh khiến con người tự huỷ hoại cuộc sống của chính mình và nhân loại. Hãy yêu thương, trân trọng, gắn bó đoàn kết, có chính kiến trước những luồng tư tưởng chính trị sai lệch, không cổ vũ những hành động chiến tranh phi nghĩa, tố cáo những hành vi khủng bố, bạo động, gây chia rẽ đại đoàn kết dân tộc. Bởi vì hoà bình là món quà vô giá mà những người đi trước đã hi sinh để đem lại cho dân tộc ta.