Đáp án Địa lí 9 kết nối tri thức Chủ đề 1. Đô thị: lịch sử và hiện tại (2)

CHỦ ĐỀ 1. ĐÔ THỊ: LỊCH SỬ VÀ HIỆN TẠI (2)

MỞ ĐẦU

Năm 1950, thế giới chỉ có hai đô thị trên 10 triệu dân là Niu Oóc và Tô-ky-ô. Đến nay, thế giới đã có 32 siêu đô thị. Quá trình phát triển các đô thị hiện đại đã diễn ra như thế nào? Đô thị ngày nay có vai trò và tác động ra sao đến sự phát triển kinh tế – xã hội của vùng, đất nước và khu vực?

Hướng dẫn chi tiết:

Quá trình phát triển các đô thị hiện đại đã diễn ra với những yếu tố và tác động như bạn đã nêu. Dưới đây là một số vai trò và tác động của đô thị ngày nay đến sự phát triển kinh tế-xã hội của vùng, đất nước và khu vực:

- Tăng trưởng kinh tế: Đô thị thường là trung tâm kinh tế với nhiều hoạt động thương mại, công nghiệp và dịch vụ tập trung. Sự tập trung các nguồn lực và hoạt động kinh tế tại đô thị tạo điều kiện thuận lợi cho tăng trưởng kinh tế. Các doanh nghiệp, công ty, cơ quan và tổ chức tại đô thị thường tạo ra sản phẩm và dịch vụ có giá trị gia tăng cao, đóng góp vào GDP quốc gia.

- Tạo việc làm: Đô thị là nơi tập trung của các ngành công nghiệp, dịch vụ và thương mại, cung cấp nhiều cơ hội việc làm cho người dân. Sự phát triển đô thị tạo ra nhu cầu về lao động, thu hút dân số từ các vùng nông thôn và khu vực khác đến đô thị làm việc. Điều này giúp giảm độ nghèo đói và cải thiện mức sống của người dân.

- Đóng góp vào thu ngân sách: Đô thị là trung tâm kinh tế, thương mại và tài chính, tạo ra nguồn thu ngân sách quan trọng cho vùng, đất nước và khu vực. Thuế thu nhập, thuế doanh nghiệp và các khoản thu khác từ hoạt động kinh tế tại đô thị đóng góp vào ngân sách quốc gia và hỗ trợ việc đầu tư vào các dự án phát triển kinh tế-xã hội khác.

- Phát triển hạ tầng và cơ sở vật chất: Đô thị phát triển với lối sống thành thị, đi kèm với việc xây dựng và nâng cấp hạ tầng và cơ sở vật chất. Điều này bao gồm các công trình giao thông, hệ thống nước và điện, trường học, bệnh viện, công viên và các tiện ích công cộng khác. Phát triển hạ tầng và cơ sở vật chất tạo điều kiện thuận lợi cho việc sinh hoạt, hưởng thụ và phát triển kinh tế-xã hội của cộng đồng.

- Giao lưu văn hóa và khoa học kỹ thuật: Đô thị là nơi tập trung đa dạng về văn hóa, nghệ thuật, giáo dục và khoa học kỹ thuật. Sự giao lưu giữa các cá nhân, tập thể và cộng đồng tại đô thị thúc đẩy sự tiến bộ và trao đổi kiến thức, thúc đẩy sáng tạo và phát triển trong các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, khoa học và công nghệ.

1. VAI TRÒ CỦA ĐÔ THỊ

Câu hỏi 1: Dựa vào thông tin mục 1, hãy trình bày vai trò của đô thị đối với sự phát triển của khu vực.

Hướng dẫn chi tiết:

Đô thị đóng vai trò quan trọng và có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của một vùng, đất nước hoặc khu vực. Dưới đây là một số vai trò chính của đô thị:

- Trung tâm quyền lực và kinh tế: Đô thị thường là trung tâm hành chính, chính trị, và kinh tế của một vùng. Nó tập trung các cơ quan chính phủ, trụ sở công ty, ngân hàng, trung tâm thương mại và các dịch vụ chính khác. Điều này góp phần vào sự tập trung quyền lực và quyết định, cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh tế phát triển.

- Hạt nhân kinh tế: Đô thị thường là hạt nhân kinh tế của khu vực, tạo ra nhiều việc làm và thu hút nguồn lao động từ các vùng lân cận. Đây là nơi tập trung các ngành công nghiệp, dịch vụ, thương mại và sản xuất, và có khả năng thúc đẩy sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế và sự phát triển kinh tế.

- Đổi mới sáng tạo: Đô thị thường có sự hiện đại hóa trong các ngành kinh tế, đẩy mạnh nghiên cứu và ứng dụng công nghệ cao. Các trung tâm nghiên cứu, trường đại học, viện nghiên cứu và các cơ sở đào tạo chất lượng cao tập trung ở đô thị, tạo điều kiện cho sự đổi mới và sáng tạo.

- Liên kết và hội nhập: Đô thị có vai trò quan trọng trong việc liên kết các vùng trong nước và quốc tế. Với hệ thống giao thông và thông tin phát triển, đô thị là điểm đến của các tuyến giao thông, trung tâm thương mại, tài chính và giao dịch quốc tế. Điều này tạo điều kiện cho việc tăng cường liên kết và hội nhập kinh tế, văn hóa và xã hội.

- Lan toả văn hoá và xã hội: Đô thị là trung tâm văn hoá, xã hội, và có sức ảnh hưởng lớn đến các vùng lân cận. Nó tập trung các hoạt động văn hóa, giáo dục, giải trí, và cung cấp nhiều cơ hội giao lưu, hợp tác và trao đổi giữa các cộng đồng.

- Tăng trưởng xanh: Đô thị đóng vai trò quan trọng trong giải quyết các vấn đề môi trường và biến đổi khí hậu. Các đô thị thường đi đầu trong việc áp dụng các giải pháp và công nghệ tiên tiến để giảm khí thải, sử dụng tài nguyên một cách bền vững, xây dựng hệ thống giao thông công cộng và xanh, và thúc đẩy các hoạt động tái tạo và tái chế.

2. QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HOÁ THỜI KÌ XÃ HỘI CÔNG NGHIỆP VÀ HẬU CÔNG NGHIỆP

Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục a, hãy mô tả quá trình đô thị hoá thời kì xã hội công nghiệp.

Hướng dẫn chi tiết:

Thông tin mà bạn cung cấp tập trung vào sự phát triển đô thị và tác động của quá trình này. Dưới đây là một số thông tin liên quan:

- Chuyển từ sản xuất cơ khí sang sản xuất điện: Cuối thế kỉ XIX, có một sự chuyển đổi từ nền sản xuất cơ khí sang nền sản xuất điện. Điều này thường đi đôi với sự phát triển của ngành công nghiệp và dẫn đến sự thay đổi trong cơ cấu lao động. Sự phát triển của sản xuất điện đã tạo ra nhu cầu về lao động trong lĩnh vực này và kéo theo sự gia tăng số lượng dân số ở các trung tâm công nghiệp.

- Tăng số dân thành thị: Theo thời gian, số dân thành thị và tỉ lệ dân thành thị đã tăng liên tục. Tuy nhiên, có sự khác biệt giữa các nhóm quốc gia. Một số quốc gia có tỉ lệ dân thành thị cao hơn và có sự phát triển đô thị mạnh mẽ hơn so với các quốc gia khác.

- Mở rộng đô thị và hệ thống giao thông công cộng: Quy mô đô thị có xu hướng gia tăng do sự phát triển của hệ thống giao thông công cộng và các dịch vụ. Điều này cho phép người lao động có thể sinh sống ở xa trung tâm thành phố và đi lại hàng ngày bằng các phương tiện công cộng.

- Đô thị liên quan đến sản xuất công nghiệp và dịch vụ: Các thành phố công nghiệp như Manchester (Anh) và Chicago (Hoa Kỳ) được biết đến với hoạt động sản xuất công nghiệp. Trong khi đó, các thành phố như New York (Hoa Kỳ) và Paris (Pháp) đã phát triển các ngành dịch vụ đa dạng.

- Đô thị phát triển thiếu kiểm soát: Mở rộng đô thị không được kiểm soát có thể dẫn đến những tác động tiêu cực. Sự giảm diện tích đất nông nghiệp là một trong những hậu quả của quá trình đô thị hóa. Đô thị hóa không được quản lý đúng cách có thể gây ra ô nhiễm môi trường, gia tăng các vấn đề xã hội như tệ nạn và tạo ra những thách thức phát triển bền vững.

Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục b, hãy nêu những nét nổi bật về quá trình đô thị hoá thời kì xã hội hậu công nghiệp.

Hướng dẫn chi tiết:

Số dân thành thị và tỉ lệ dân thành thị đang tăng nhanh trên toàn cầu. Dưới đây là một số điểm liên quan đến quá trình này:

- Số dân thành thị và tỉ lệ dân thành thị ở các nước phát triển: Trong các nước đã phát triển, quá trình đô thị hóa đã ổn định trong thời gian dài. Số dân thành thị và tỉ lệ dân thành thị ở các nước này thường ở mức cao và tăng chậm. Dân số từ các vùng nông thôn và khu vực khác chuyển dịch đến thành phố để tìm kiếm cơ hội việc làm và một cuộc sống tốt hơn.

- Quá trình đô thị hóa ở các nước đang phát triển: Trong các nước đang phát triển, quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh chóng. Sự đô thị hóa tăng nhanh được thể hiện qua việc xuất hiện ngày càng nhiều siêu đô thị và các khu vực đô thị mới. Cơ sở hạ tầng đô thị được đầu tư và phát triển, với mục tiêu xây dựng các đô thị hiện đại và đồng bộ.

- Phát triển vùng đô thị và dải siêu đô thị: Một xu hướng đang trở nên phổ biến là mở rộng quy mô các đô thị thành vùng đô thị hoặc dải siêu đô thị. Điều này ám chỉ sự kết hợp giữa các thành phố, thị trấn và khu vực ngoại ô, tạo thành một cấu trúc tương tự như nhiều thành phố nhỏ trong một thành phố lớn. Điều này giúp tăng cường sự kết nối và hợp tác kinh tế trong khu vực đô thị rộng lớn.

- Hoạt động kinh tế tại đô thị: Hoạt động kinh tế tại các đô thị tập trung vào các ngành công nghiệp hiện đại và kinh tế tri thức. Các thành phố dẫn đầu thường sử dụng công nghệ thông tin và tự động hóa trong sản xuất, từ đó tăng năng suất lao động và hiệu quả kinh tế. Đô thị ngày nay cũng trở thành trung tâm tài chính, dịch vụ và đổi mới trong nhiều lĩnh vực.

- Đô thị xanh và đô thị thông minh: Các thành phố ngày nay đang phát triển theo hướng đô thị xanh và đô thị thông minh. Điều này bao gồm việc tăng cường khả năng sử dụng không gian xanh, xây dựng hệ thống giao thông thông minh, chuyển đổi số trong quản lý và cung cấp dịch vụ công cộng, và sử dụng công nghệ để tạo ra môi trường sống tiện nghi và bền vững.

3. TÁC ĐỘNG CỦA ĐÔ THỊ HOÁ ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục 3, hãy nêu những tác động của đô thị hoả đối với sự phát triển kinh tế – xã hội ở Việt Nam.

Hướng dẫn chi tiết:

- Đô thị hoá tạo động lực phát triển kinh tế cả nước, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động

- Đô thị là trung tâm khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và thực hiện chuyển đổi số quốc gia.

- Đô thị có thuận lợi về cơ sở hạ tầng hiện đại, lao động chất lượng cao nên thu hút được vốn, khoa học công nghệ.

- Tạo việc làm, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người lao động, phổ biến lối sống thành thị

- Các đô thị tạo hiệu ứng lan tỏa, phát triển kinh tế vùng nông thôn, tạo nên sự phát triển hài hoà giữa các khu vực

- Một số nơi ở các đô thị còn tình trạng quá tải cơ sở hạ tầng, ô nhiễm môi trường, thiếu việc làm

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu hỏi: Nêu sự khác nhau giữa quá trình đô thị hoá ở thời kì xã hội công nghiệp và hậu công nghiệp.

Hướng dẫn chi tiết:

Câu hỏi: Tìm hiểu thông tin và giới thiệu về một thành phố hoặc thị trấn nơi em sống hoặc gần nơi em sống.

Hướng dẫn chi tiết:

Hà Nội là thủ đô và thành phố lớn nhất về diện tích tại Việt Nam. Với vai trò là trung tâm chính trị, kinh tế và văn hóa, Hà Nội đóng góp quan trọng vào sự phát triển của đất nước. Dưới đây là một số điểm nổi bật về Hà Nội:

- Trung tâm chính trị: Hà Nội là trung tâm chính trị của Việt Nam, nơi đặt trụ sở của Chính phủ, Quốc hội và các cơ quan quan trọng khác. Đây là nơi tập trung quyền lực hành chính và chính trị của đất nước.

- Trung tâm kinh tế: Hà Nội là một trong hai trung tâm kinh tế quan trọng của Việt Nam, cùng với thành phố Hồ Chí Minh. Đô thị này tập trung nhiều ngành công nghiệp, dịch vụ và thương mại. Các khu công nghiệp, khu chế xuất và các công ty đa quốc gia có mặt tại đây, đóng góp vào sự phát triển kinh tế của cả nước.

- Trung tâm văn hóa và giáo dục: Hà Nội có di sản văn hóa lâu đời và đa dạng. Thành phố này có nhiều điểm tham quan lịch sử, văn hóa như Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hoàng thành Thăng Long, Hồ Gươm và nhiều bảo tàng, di tích khác. Hà Nội cũng là trung tâm giáo dục hàng đầu với nhiều trường đại học, viện nghiên cứu và trung tâm đào tạo.

- Địa điểm tổ chức sự kiện quốc tế: Hà Nội thường được chọn làm địa điểm để tổ chức các sự kiện chính trị và thể thao quốc tế. Các cuộc họp, hội nghị và các giải đấu thể thao lớn như Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều, Đại hội thể thao Đông Nam Á đã được tổ chức tại đây.

- Làng nghề và hội lễ truyền thống: Hà Nội có nhiều làng nghề truyền thống với các loại hình sản xuất đặc trưng như làng gốm Bát Tràng, làng nghề chế tác đồng Đồng Kỵ, và làng nghề dệt lụa Vạn Phúc. Hà Nội cũng là một trong ba vùng tập trung nhiều hội lễ của miền Bắc Việt Nam, bao gồm các lễ hội truyền thống và lễ hội văn hóa đặc sắc.