Đáp án Hoá học 6 chân trời Bài 15: Chất tinh khiết – Hỗn hợp

BÀI 15: CHẤT TINH KHIẾT - HỖN HỢP. PHƯƠNG PHÁP TÁCH CÁC CHẤT

1. CHẤT TINH KHIẾT

Câu 1: Em có nhận xét gì về số lượng các chất có trong nước cất, bình khí oxygen y tế, sản phẩm đường tinh luyện và muối tinh. Các chất đó ở thể nào?

Trả lời:

Chỉ có duy nhất một chất có trong nước cất, bình khí oxygen y tế, sản phẩm đường tinh luyện và muối tinh. 

Các thể của chất: 

• Trong nước cất: lỏng
• Trong bình khí oxygen y tế: khí
• Trong sản phẩm đường tinh luyện và muối tinh: rắn

Câu 2: Đường có vị ngọt, muối ăn có vị mặn, nước sôi ở 100 độ C và khí oxygen hóa lỏng ở -183 độ C. Theo em, nếu lẫn tạp chất khác thì những tính chất trên có thay đổi không?

Trả lời:

Nếu lẫn tạp chất khác thì tính chất trên đó sẽ bị thay đổi

2. HỖN HỢP

Câu 1: Bột canh có phải là chất tinh khiết không? Em hãy liệt kê các thành phần tạo nên bột canh được dùng làm gia vị trong bữa ăn của gia đình em

Trả lời:

Bột canh không phải là chất tinh khiết

Học sinh quan sát thành phần được in trên bao bì gói bột canh gia đình mình sử dựng.

Ví dụ: Các thành phần tạo nên bột canh bao gồm muối ăn, chất điều vị, đường, bột tỏi, bột tiêu

Câu 2: Nếu có đủ nguyên liệu, em làm thế nào để có bột canh? Nếu bớt một thành phần của bột canh thì vị có thay đổi không? Giải thích

Trả lời:

Nếu có đủ nguyên liệu, em sẽ trộn các nguyên liệu đó theo một tỉ lệ thích hợp để tạo nên bột canh

Nếu bớt một trong các thành phần của bột canh thì vị có thay đổi. Bởi vì bột canh là một hỗn hợp tất cả các chất, mùi vị phụ thuộc vào tất cả các thành phần. Nếu bớt một thành phần thì sẽ tạo thành một hỗn hợp khác bột canh, vị đương nhiên sẽ thay đổi.

Câu 3: Quan sát hình 15.3, em hãy cho biết nước khoáng thiên nhiên có phải là nước nguyên chất không?

Trả lời:

Nước khoáng thiên nhiên không phải là nước nguyên chất. Bởi vì trong nước khoáng thiên nhiên còn có chưa thêm nhiều hàm lượng của các chất khác. 

3. HỖN HỢP ĐỒNG NHẤT

Câu 1: Từ thí nghiệm 1, hãy cho biết các chất lỏng có hoà tan trong nhau không.

Trả lời:

Ống nghiệm thêm ethanol: có hòa tan

Ống nghiệm thêm dầu ăn: không hòa tan

Câu 2: Quan sát hình 15.4, em hãy nhận xét sự phân bố thành phần các chất trong hỗn hợp đồng nhất và không đồng nhất.

Trả lời:

Nhận xét: 

•  Trong hỗn hợp đồng nhất: Có thành phần giống nhau, phân bổ đều ở mọi vị trí
• Trong hỗn hợp không đồng nhất: có thành phần không giống nhau ở mọi vị trí trong toàn bộ hỗn hợp

Câu 3: Em hãy lấy ví dụ về hỗn hợp đồng nhất và hỗn hợp không đồng nhất.

Trả lời:

Ví dụ: 

• Hỗn hợp đồng nhất: không khí, nước muối, nước đường,...
• Hỗn hợp không đồng nhất: hỗn hợp cát và nước, dầu và nước, phở bò, canh rau,...

4. CHẤT RẮN TAN VÀ KHÔNG TAN TRONG NƯỚC

Câu 1: Em hãy kể tên một số chất rắn tan được trong nước, một số chất rắn không tan được trong nước mà em biết

Trả lời:

Một số chất rắn tan được trong nước: đường, muối, viên C sủi,...

Một số chất rắn không tan được trong nước: nhôm, thủy tinh, cát,...

Câu 2: Từ thí nghiệm 2, em hãy hoàn thành thông tin theo mẫu bảng 15.1

Trả lời:

Hoàn thành bảng:

5. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LƯỢNG CHẤT RẮN HÒA TAN TRONG NƯỚC

Câu 1: Tiến hành thí nghiệm 3 và hoàn thành kết quả theo mẫu bảng 15.2

Trả lời:

Học sinh tự tiến hành thí nghiệm, kẻ bảng theo mẫu bảng 15.2, ghi lại thời gian đồng hồ bấm giây đo được từ khi bắt đầu cho đường và mỗi cốc cho đến khi đường tan hết trong nước tạo ra hỗn hợp đồng nhất

Câu 2: Đường ở cốc nào sẽ tan nhanh nhất, chậm nhất? Giải thích

Trả lời:

Đường ở cốc nước số 1 tan chậm nhất. Đường ở cốc nước số 5 tan nhanh nhất

Bởi vì cốc số 1 là cốc nước lạnh, viên đường to và không được khuấy đều. trong nước lạnh các phân tử nước chuyển động chậm, đồng thời các phân tử đường to và không được khuấy đều nên các phân tử đường khó khăn xen vào giữa các phân tử nước nhanh chóng. Vậy nên mất thời gian lâu nhất

Ngược lại ở cốc nước số 5 là cốc nước nóng, các viên đường đã được nghiền nhỏ và được khuấy đều. Vậy nên chuyển động giữa các phân tử nước và đường sẽ nhanh chóng xen vào nhau tạo ra hỗn hợp đồng nhất chỉ trong một thời gian ngắn

6. CHẤT KHÍ TAN TRONG NƯỚC

Câu 1: Khi em mở nắp chai nước ngọt để rót vào cốc (hình 15.7) thì thấy bọt khí tạo ra và nghe tiếng "xì xèo" ở miệng cốc. Em hãy giải thích hiện tượng này. 

Trả lời:

Nguyên nhân là do khí CO₂ được nén trong các chai nước ngọt này, ở các nhà máy sản xuất nước ngọt, người ta dùng áp lực lớn để ép CO₂ hòa tan vào nước. Sau đó nạp vào bình và đóng kín lại thì thu được nước ngọt. Khi mở nắp bình, áp suất bên ngoài thấp nên CO₂ lập tức bay vào không khí. Vì vậy có bọt khí và nghe thấy tiếng "xì xèo" ở miệng cốc khi mở nắp chai để rót nước vào cốc.

7. DUNG DỊCH - DUNG MÔI - CHẤT TAN

Câu 1: Từ thí nghiệm 1, em hãy cho biết dầu ăn và ethanol, chất nào tan hoàn toàn trong nước. Hỗn hợp thu được là đồng nhất hay không đồng nhất? 

Trả lời:

Thí nghiệm 1: Ethanol là chất tan hoàn toàn trong nước. Hỗn hợp thu được là hỗn hợp đồng nhất

Câu 2: Ở thí nghiệm 2, những chất tan trong nước tạo ra hỗn hợp đồng nhất hay không đồng nhất? 

Trả lời:

Thí nghiệm 2: tạo ra hỗn hợp đồng nhất

Câu 3: Dựa vào hình 15.8, em hãy mô tả quá trình tạo ra dung dịch

Trả lời:

Quá trình tạo ra dung dịch: Cho chất tan (đường) vào dung môi (nước). sau đó khuấy đều cho đến khi thấy chất tan tan hết trong dung môi, ta thu được dung dịch đường

Câu 4: Em hãy lấy ví dụ chất tan trong dung môi này mà không tan trong dung môi khác

Trả lời:

Ví dụ: mẩu cao su cho vào dung môi là nước thì không tan, nhưng cho vào dung môi xăng thì lại tan.

8. HUYỀN PHÙ

Câu 1: Hằng năm khi mùa lũ về, trên các sông lại có sự bồi đắp thêm chất dinh dưỡng cho đất ở vùng đồng bằng nơi chúng chảy qua. Em hãy cho biết tại sao lại có hiện tượng này

Trả lời:

Bởi vì khi có lũ về, nước chảy qua đem theo và để lại ở vùng đất đồng bằng một hỗn hợp không đồng nhất các chất gọi chung là phù sa. Phù sa  là sản phẩm phong hóa của các loại đất đá, bị vụn bở chứa nhiều hỗn hợp các chất, khoáng chất dinh dưỡng. Chúng bồi đắp thêm sự màu mỡ cho các vùng đất đồng bằng ven sông.

9. NHŨ TƯỢNG

Câu 1: Món xốt mayonnaise em yêu thích sử dụng trong các món salad có thể tự chế biến ở nhà với các nguyên liệu đơn giản như trong hình 15.10 bằng cách trộn lẫn thành một hỗn hợp. Theo em, hỗn hợp mayonnaise là một dung dịch, huyền phù hay một dạng khác

Trả lời:

Hỗn hợp mayonnaise là một dạng khác

10. PHÂN BIỆT DUNG DỊCH, HUYỀN PHÙ VÀ NHŨ TƯỢNG

Câu 1: Em hãy lấy một số ví dụ về huyền phù, nhũ tượng mà em biết trong thực tế

Trả lời:

Ví dụ:

• Huyền phù: bùn trong nước, phù sa trong nước
• Nhũ tương: hỗn hợp lòng đỏ trứng và lòng trắng trứng, bơ, viên nang cá,...

Câu 2: Từ các hình 15.11 đến 15.13, hãy phân biệt dung dịch, huyền phù và nhũ tương. 

Trả lời:

Phân biệt: Khi khuấy đều các hỗn hợp dung dịch, huyền phù và nhũ tương và để yên một lúc

• Dung dịch: chất tan tan vào nước tạo thành dung dịch không đổi
• Huyền phù: có chất tan bị lắng xuống dưới đáy
• Nhũ tương: nhìn thấy các chất lỏng phân bố không đồng nhất trong hỗn hợp 

Câu 3: Hãy phân biệt hai dạng hỗn hợp: cát trong nước biển và muối trong nước biển

Trả lời:

Phân biệt: cát trong nước biển là huyền phù bởi vì nếu cho cát vào nước khuấy lên để một lúc sau sẽ thấy cát lắng xuống bên dưới đáy

Ngược lại, muối khi cho vào nước là dung dịch vì nó tan trong nước tạo thành dung dịch đồng nhất

Câu 4: Vào mùa hè, chúng ta thường pha nước chanh đường có đá để giải khát. Theo em, nên hòa tan đường vào nước ấm rồi cho đá vào hay cho đá vào trước rồi mới hòa tan đường

Trả lời:

Nên hòa tan đường vào nước ấm rồi cho đá vào. Bởi vì trong nước ấm các phân tử nước chuyển động nhanh hơn, nên dễ hòa tan xen kẽ với được đường tạo thành dung dịch đường trong thời gian ngắn. Còn cho đá vào trước sẽ khiến nước bị lạnh, phân tử nước chuyển động chậm sẽ khiến mất thời gian đường tan để tạo thành dung dịch đường.

BÀI TẬP

Câu 1 : Hoàn thành thông tin theo mẫu ở bảng sau:

Trả lời:

Câu 2 : Hãy cho biết một số hỗn hợp đồng nhất và không đồng nhất thường gặp (không lấy những ví dụ có trong bài học).

Trả lời:

Hỗn hợp đồng nhất: Sữa tươi, trà, nước mắm,...

Hỗn hợp không đồng nhát: kem đánh răng, soda, bột ngọt,...

Câu 3: Cho các từ sau: chất tinh khiết; hỗn hợp; đồng nhất; không đồng nhất; oxygen; carbon dioxide. Xác định từ phù hợp để hoàn thành câu đưới đây:

Nước uống có gas là một (1) ... gồm đường, màu thực phẩm, hương liệu, chất bảo quản và khí (2) ... tan trong nước, tạo thành hỗn hợp (3)...

Trả lời:

(1) hỗn hợp        (2) carbon dioxide             (3) đồng nhất

Câu 4: Sữa magie (magnesium hydroxide lơ lửng trong nước) được dùng làm thuốc trong y học để chữa bệnh khó tiêu, ợ chua. Sữa magie thuộc loại

1. dung dịch. B. huyền phù.
2. nhũ tương. D. hỗn hợp đồng nhất.

Trả lời:

Chọn đáp án B 

Câu 5: Cho các từ sau: lắc đều; huyễn phù; nhũ tương; hai lớp. Em hãy tìm từ phù hợp với các chỗ trồng để hoàn thành các câu dưới đây:

Dầu giấm mẹ em thường trộn salad là (1)... Khi để yên lâu ngày, lọ đầu giấm thường phân thành (2) ... chất lỏng. Trước khi dùng dầu giấm chúng ta cần phải (3)...

Trả lời:

(1) huyền phù      (2) hai lớp           (3) lắc đều

Câu 6: Cho các từ: hỗn hợp đồng nhất; hỗn hợp không đồng nhất; nhũ tương; huyền phù; dung dịch; sương; bụi; bọt. Chọn từ phù hợp điền vào các số tử (1) đến (6) trong sơ đồ dưới đây:

Trả lời:

(1) hỗn hợp đồng nhất       (2) huyền phù         (3) dung dịch

(4) bọt                   (5) bụi                  (6) sương