BÀI 1: LỊCH SỬ VÀ CUỘC SỐNG

MỞ ĐẦU

Quan sát hình 1, em hãy chỉ ra những điểm thay đổi theo thời gian của máy tính điện tử. Theo em sự thay đổi theo thời gian như vậy được hiểu là gì?

1. LỊCH SỬ LÀ GÌ?

Câu hỏi: Khái niệm lịch sử được hiểu như thế nào? Nêu ví dụ cụ thể.

Trả lời:

Lịch sử là tất cả những gì đã xảy ra và lịch sử còn được hiểu là một khoa học nghiên cứu và phục dựng lại quá khứ.

Ví dụ:

• Quá trình hình thành và phát triển của loài người (từ vượn thành người)
• Lịch sử xây dựng và phát triển của đất nước Việt Nam
• Các triều đại nhà Triệu, Đinh, Lý, Trần

2. VÌ SAO PHẢI HỌC LỊCH SỬ?

Câu 1: Nêu ý nghĩa hai câu thơ của chủ tịch Hồ Chí Minh "Dân ta phải biết sử ta / Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam"

Trả lời:

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy:

“Dân ta phải biết sử ta
Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”

“Biết sử ta” không phải chỉ đơn thuần là ghi nhớ một số sự kiện, một vài chiến công nói lên tiến trình đi lên của dân tộc hay ghi nhớ công lao của một số người làm nên sự nghiệp to lớn đó, mà còn phải biết tìm hiểu “cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”, tiếp nhận những nét đẹp của đạo đức, của đạo lý làm người Việt Nam. Vì chính đó là gốc của mọi sự nghiệp lớn hay nhỏ của dân tộc, không phải chỉ ở thời xưa mà ở cả ngày nay và mai sau.

Câu 2: Theo em, việc biên soạn các tác phẩm như hình 2 có tác dụng gì?

Trả lời:

Việc biên soạn như hình 2 giúp làm phong phú hơn về số lượng các tác phẩm liên quan đến lịch sử. Giúp dễ dàng tiếp nhận kiến thức, tạo ra nhiều lựa chọn hơn cho độc giả.

Câu 3: Vì sao phải học lịch sử?

Trả lời:

Học lịch sử giúp:

• Học lịch sử giúp chúng ta tìm hiều quá khứ, tìm về cội nguồn của chính bản thân, gia đình, dòng họ,... và rộng hơn là của cả dân tộc, nhân loại.
• Học lịch sử còn để đúc kết những bài học kinh nghiệm về sự thành công và thất bại của quá khứ để phục vụ hiện tại và xây dựng cuộc sống mới trong tương lai.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Nhà chính trị nổi tiếng của La Mã cổ đại Xi-xe-rông đã nói: "Lịch sử là thầy dạy của cuộc sống". Em có đồng ý với nhận xét đó không? Vì sao?

Trả lời:

Đồng ý với ý kiến vì:

• Lịch sử cho ta biết về quá khứ của một dân tộc, nền văn hóa và truyền thống của một dân tộc, chủ quyền của đất nước. Qua đó nhắc nhở ta hãy nhớ về quá khứ của dân tộc mình, phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc và hơn hết nhắc nhở ta đấu tranh bảo vệ đất nước.
• Lịch sử còn để đúc kết những bài học kinh nghiệm về sự thành công và thất bại của quá khứ để phục vụ hiện tại và xây dựng cuộc sống mới trong tương lai

Chính vì vậy lịch sử xứng đáng được coi là thầy dạy của cuộc sống.

Câu 2: Các bạn trong hình bên đang làm gì? Theo em, việc làm đó có ý nghĩa như thể nào?

Trả lời:

Các bạn hình bên đang lau dọn lại các phần mộ. Đây là hành động thể hiện sự nhớ ơn và trân trọng những người đã khuất. 

Câu 3: Hãy chia sẻ với thầy/cô giáo và các bạn các hình thức học lịch sử mà em biết; cách học lịch sử nào giúp em hứng thú và đạt hiệu quả tốt nhất.

Trả lời:

Một số cách học lịch sử:

- Đọc sách giáo khoa sau đó tự tóm tắt kiến thức chính vào vở

- Đọc sách trước khi lên lớp và đọc lại vào buổi tối

- Ghi các sự kiện vào giấy nhớ và dán lên khu vực bàn học

- Vẽ sơ đồ tư duy, chỉ ghi ý chính, có thể mô tả bằng hình ảnh

- Học cùng bạn bè trong giờ ra chơi

Câu 4: Em hãy điều tra xem trong lớp có bao nhiêu bạn thích học môn Toán, môn Ngữ văn và môn Lịch sử. Theo em, các bạn thích học những môn khác có cần biết lịch sử không? Vì sao?

Trả lời:

Ai cũng cần biết lịch sử bởi tầm quan trọng và ý nghĩa của lịch sử trong cuộc sống, đặc biệt đối với học sinh. Lịch sử giúp ta nhìn lại quá khứ, biết ơn người đi trước và phấn đấu cho tương lai.