BÀI 3: THỜI GIAN TRONG LỊCH SỬ

MỞ ĐẦU

Hãy quan sát tờ lịch bên dưới và cho biết vì sao trên cũng một tờ lịch lại ghi hai ngày khác nhau?

1. VÌ SAO PHẢI XÁC ĐỊNH THỜI GIAN TRONG LỊCH SỬ

Câu hỏi: Tại sao phải xác định thời gian trong lịch sử? Con người thời xưa đã xác định thời gian bằng những cách nào?

Trả lời:

- Cần xác định thời gian trong lịch sử vì:

• Lịch sử là những gì đã xảy ra trong quá khứ theo trình tự thời gian. Muốn hiếu và dựng lại lịch sử, cần sắp xếp tất cả sự kiện theo đúng trình tự của nó.
• Để đo đếm được thời gian, ta cần biết cách tỉnh. Từ xa xưa, các dân tộc đã sáng tạo ra nhiều cách đo thời gian khác nhau.

- Một số cách xác định thời gian của người xưa: đồng hồ cát, đồng hồ nước, đồng hồ mặt trời

2. CÁCH TÍNH THỜI GIAN TRONG LỊCH SỬ

Câu 1: Muốn biết năm 2000 TCN cách đây bao nhiêu năm em sẽ tính như thế nào?

Trả lời:

Năm 2000 TCN cách đây 4021 năm. (Cách tính: ta lấy 2000 + 2021 (năm hiện tại) = 4021 )

Câu 2: Hãy cho biết các cách tính thời gian trong lịch sử

Trả lời:

Các cách tính thời gian trong lịch sử:

Từ xa xưa con người đã nghĩ ra cách làm lịch. Người Ai Cập, Lưỡng Hà hay Trung Quốc cổ đại và một số dân tộc phương Đông khác thì tính theo âm lịch, còn người La Mã và nhiều tộc người ở châu Âu,... thì theo dương lịch.

Âm lịch là hệ lịch được tính theo chu kì chuyển động của Mặt Trăng quanh Trái Đất

Dương lịch là hệ lịch được tính theo chu kl chuyền động của Trái Đất quanh Mặt Trời.

Về sau, dương lich đã được hoàn chỉnh và thống nhất để các dân tộc đều có thể sử dụng, đó là Công lịch. Công lịch lấy năm ra đời của Chúa Giê-su – tương truyền là người sáng lập ra đạo Ki-tô, là năm đầu tiên của Công nguyên. Ngay trước năm đó là năm 1 trước Công nguyên (TCN). Đồng thời còn có cách phân chia thời gian thành thập kỉ (10 năm), thế kỉ (100 năm) và thiên niên kỉ (1000 năm), tỉnh từ năm đầu tiên của các khoảng thời gian đó.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Các sự kiện dưới đây xảy ra cách ngày nay khoảng bao nhiêu năm?

• Khoảng thiên niên kĩ III TCN, người Ai Cập đã biết làm lịch.
• Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng nổ ra năm 40

Trả lời:

• Khoảng thiên niên kỉ III TCN, người Ai Cập đã biết làm lịch: 3000 + 2021 = 5021 năm
• Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng nổ ra năm 40: 2021 - 40 = 1981 năm

Câu 2: Các năm sau đây thuộc thế kỉ nào: 1792 TCN, 179 TCN, 40, 248, 542?

Trả lời:

1792 TCN: Thế kỉ 18 TCN

179 TCN: Thế kỉ 2 TCN

40: Thế kỉ 1

248: Thế kỉ 3

542: Thế kỉ 6

Câu 3: Hãy kể những ngày nghi lễ theo âm lịch và dương lịch ở nước ta.

Trả lời:

Những ngày nghỉ lễ dương lịch: 1/1: Tết dương lịch, 2/9: ngày Quốc khánh, 30/4: ngày giải phóng miền Nam thống nhất Đất nước, 1/5: ngày Quốc tế lao động

Những ngày nghỉ lễ âm lịch: Tết âm, Giỗ tổ Hùng Vương: 1/3

Câu 4: Hãy lựa chọn và sắp xếp những sự kiện quan trọng của cá nhân em trong khoảng năm năm gần đây theo đúng trình tự (có thể thể hiện trên trục thời gian).

Trả lời:

Học sinh tham khảo các ngày liên quan đến các sự kiện sau: sinh nhật, ngày nhập học, được tặng món quà ý nghĩa, gặp lại bạn bè, người thân, ngày xem một bộ phim mà em thích nhất, ngày được điểm cao, ngày tâm trạng tệ nhất,...