BÀI 9: VĂN BẢN THÔNG TIN TỔNG HỢP

ĐỌC: CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 VÀ VAI TRÒ CỦA TRÍ THỨC KHOA HỌC – CÔNG NGHỆ

CHUẨN BỊ

Câu hỏi 1: Tìm hiểu về cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, ghi lại những thông tin cơ bản.

Hướng dẫn chi tiết:

Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, hay còn gọi là Công nghiệp 4.0, là sự tiến bộ từ công nghệ số trong những thập kỷ gần đây, đưa nó lên một tầm cao mới thông qua sự kết nối qua Internet vạn vật, truy cập dữ liệu thời gian thực và việc áp dụng các hệ thống vật lý kỹ thuật số. Công nghiệp 4.0 mở ra một phương thức sản xuất liên kết và toàn diện hơn, kết nối các yếu tố vật lý và kỹ thuật số, tạo điều kiện cho cộng tác và truy cập mạnh mẽ hơn giữa các bộ phận, đối tác, nhà cung cấp, sản phẩm và con người. Điều này giúp các doanh nghiệp kiểm soát và hiểu rõ hơn về mọi khía cạnh của hoạt động kinh doanh, từ đó tận dụng dữ liệu thời gian thực để tăng năng suất, cải thiện quy trình và thúc đẩy tăng trưởng.

Công nghiệp 4.0 tạo điều kiện cho các nhà máy thông minh, sản phẩm thông minh và chuỗi cung ứng thông minh, làm cho hệ thống sản xuất và dịch vụ trở nên linh hoạt hơn và phản ứng nhanh hơn với yêu cầu của khách hàng. Các lợi ích của Công nghiệp 4.0 đã được nêu rõ, bao gồm tăng năng suất và doanh thu, tối ưu hóa quy trình sản xuất, và cải thiện dịch vụ khách hàng. Trong tương lai, dự kiến Công nghiệp 4.0 sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ hơn, do đó các doanh nghiệp cần sẵn sàng để thích ứng với sự thay đổi liên tục và cập nhật các xu hướng công nghệ hiện đại.

Công nghệ trong Công nghiệp 4.0 bao gồm Big Data (Dữ liệu lớn), Internet of Things (Vạn vật kết nối), Cloud (Đám mây), Trí tuệ nhân tạo (AI),... Các lợi ích bao gồm tăng năng suất và doanh thu, tối ưu hóa quy trình sản xuất, phát triển công nghệ nhanh chóng và cải thiện dịch vụ khách hàng. Tuy nhiên, các mối đe dọa về bảo mật dữ liệu và khả năng không bắt kịp với các thay đổi công nghệ là những hạn chế của Công nghiệp 4.0.

Câu hỏi 2: Theo em, người có trí thức có vai trò gì trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0?

Hướng dẫn chi tiết:

- Trrong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, người trí thức thường đóng vai trò là những nhà phát triển, nhà nghiên cứu, nhà thiết kế và các chuyên gia trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, khai phá dữ liệu, máy học và robot.

- Người trí thức cũng giúp tạo ra những giải pháp công nghệ mới, giúp nâng cao năng suất và hiệu quả của các ngành sản xuất và dịch vụ. Đồng thời, họ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra cơ hội việc làm mới và thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

Câu hỏi 1: Đọc lướt và xác định các đề mục lớn của văn bản.

Hướng dẫn chi tiết:

Các đề mục lớn: 

- Nhận diện cách mạng công nghiệp 4.0

- Sự phát triển của cách mạng công nghiệp 4.0

- Tác động của cách mạng công nghiệp 4.0 ở Việt Nam 

- Vai trò của đội ngũ tri thức khoa học – công nghệ trong cách mạng công nghiệp 4.0.

Câu hỏi 2: Trong mục 1, người viết đã sắp xếp thông tin theo cách nào?

Hướng dẫn chi tiết:

Người viết đã sắp xếp thông tin theo một trật tự nhất định về thời gian: 

- Đầu tiên là cuộc cách mạng lần thứ nhất (1.0) diễn ra vào cuối thế kỉ XVIII – đầu thế kỉ XIX, làm xuất hiện nền sản xuất cơ khí. 

- Cách mạng công nghiệp lần thứ hai (2.0) diễn ra vào cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX làm xuất hiện nền sản xuất theo dây chuyền hàng loạt bằng máy móc. 

- Cách mạng công nghiệp lần thứ ba (3.0) diễn ra vào cuối thế kỉ XX (từ thập niên 70) làm xuất hiện nền sản xuất tự động hóa. 

- Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (4.0) diễn ra từ đầu thế kỉ XXI với sự ra đời của nền sản xuất thông minh dựa trên sự tích hợp và hội tụ của nhiều công nghệ.

Câu hỏi 3: Những câu văn nào thể hiện thái độ và quan điểm của tác giả?

Hướng dẫn chi tiết:

Những câu văn  thể hiện thái độ và quan điểm của tác giả:

- “Số hóa và dữ liệu hóa không chỉ tác động nâng cao hiệu quả hoạt động mà còn làm thay đổi mô hình và phương thức sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp.” 

- “Nó cũng tác động làm thay đổi phương thức hoạt động của con người trong mọi lĩnh vực, nhất là lĩnh vực khoa học – công nghệ, văn hóa, giáo dục – đào tạo, y tế.” 

Câu hỏi 4: Hình minh họa ở mục 1 cho biết điều gì? Tác dụng của hình minh họa đó là gì?

Hướng dẫn chi tiết:

Nhìn vào hình vẽ, ta thấy rõ mối liên kết và ảnh hưởng của Công nghiệp 4.0 đến mọi khía cạnh của xã hội, từ các ngành nghề đến các thay đổi trong cuộc sống hàng ngày. Công nghiệp 4.0 là sự kết nối giữa thế giới vật lý và kỹ thuật số, tạo điều kiện cho việc cộng tác và truy cập giữa các bộ phận, đối tác, nhà cung cấp, sản phẩm và con người trở nên hiệu quả hơn. Nó trao quyền cho các doanh nghiệp kiểm soát và hiểu rõ hơn về hoạt động của mình, đồng thời tận dụng dữ liệu ngay lập tức để tăng năng suất, cải thiện quy trình và thúc đẩy sự phát triển. Công nghiệp 4.0 cũng tạo điều kiện cho sự thông minh trong các nhà máy, sản phẩm và chuỗi cung ứng, làm cho hệ thống sản xuất và dịch vụ trở nên linh hoạt hơn và phản ứng nhanh chóng hơn đối với nhu cầu của khách hàng.

Tác giả muốn qua bức hình này truyền đạt một thông điệp về sự quan trọng của việc áp dụng công nghệ trong Cách mạng 4.0, cũng như nhấn mạnh về tầm quan trọng, ảnh hưởng, lợi ích và hạn chế mà Công nghiệp 4.0 mang lại

Câu hỏi 5: Trong mục 2, người viết chủ yếu sắp xếp thông tin theo cách nào?

Hướng dẫn chi tiết:

Người viết đã lựa chọn những thông tin chính xác, tiêu biểu, sắp xếp theo một trật tự nhất định về ba lĩnh vực trụ cột cơ bản trong sự phát triển của cuộc cách mạng 4.0 để tạo nên tính mạch lạc, liên kết chặt chẽ giữa các thông tin, tạo thuận lợi cho người đọc tiếp nhận. Các thông tin đó bao gồm: 

- Lĩnh vực công nghệ sinh học 

- Lĩnh vực vật lí

- Lĩnh vực kĩ thuật số 

Câu hỏi 6: Các dữ liệu, thông tin ở đây có tác dụng gì?

Hướng dẫn chi tiết:

    Tác giả đã đưa ra một loạt các phát minh đã thay đổi hoàn toàn cách các doanh nghiệp vận hành thông qua các công nghệ bao gồm: Trí tuệ nhân tạo (AI), Dữ liệu lớn (BigData), Vạn vật kết nối (Internet of Things) để cho người xem thấy độ mức độ ảnh hưởng của công nghệ vào các hoạt động đời sống, những lợi ích mà công nghệ 4.0 đem lại giúp con người làm việc một cách thuận lợi, tìm kiếm thông tin một cách nhanh chóng.

Câu hỏi 7: Chú ý cách trình bày và các phương thức biểu đạt ở mục này.

Hướng dẫn chi tiết:

- Tác giả đã chia thành các mục nhỏ với những luận điểm rõ ràng để khái quát nên nội dung được nhắc đến, trong từng tiêu mục đó, tác giả đã sắp xếp theo thứ tự nhất định, chia ý theo các ý gạch đầu dòng. Với cách thức này, sẽ giúp người đọc dễ theo dõi hơn trong quá trình đọc văn bản và nắm bắt thông tin một cách cụ thể và logic nhất. 

- Phương thức biểu đạt được sử dụng ở đây đó là thuyết minh và tự sự. Tác giả đã đưa ra hàng loạt các thông tin về những thuận lợi và thời cơ phát triển, khó khăn và thách thức để người đọc có thể nắm rõ hơn về cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 này.

Câu hỏi 8: Tiêu đề và nội dunng của mục 4 có liên quan như thế nào với nhan đề của văn bản?

Hướng dẫn chi tiết:

- Tiêu đề và nội dung mục 4 là một phần trong nhan đề được tác giả triển khai thành một luận điểm để đưa ra các phân tích, lý lẽ và dẫn chứng để làm sáng tỏ luận điểm đó.

Câu hỏi 9: Những câu văn nào trong đoạn văn này nêu lên thái độ, quan điểm của tác giả?

Hướng dẫn chi tiết:

Những câu này thể hiện quan điểm sâu sắc của tác giả:

• "Tri thức luôn là trụ cột của sự tiến bộ trong mọi thời đại lịch sử và đội ngũ tri thức đóng vai trò then chốt trong việc tạo ra và lan truyền kiến thức. Sinh ra và lớn lên trong cộng đồng dân tộc, tri thức Việt Nam luôn gắn bó mật thiết với quốc gia, có sự đóng góp đặc biệt và quan trọng vào việc xây dựng và phát triển đất nước."
• "Do đó, việc xây dựng một đội ngũ tri thức phù hợp với yêu cầu của cách mạng khoa học - công nghệ, đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa quốc gia và tích cực tham gia vào quá trình hội nhập quốc tế trở nên vô cùng quan trọng và cấp bách, đặc biệt là trong bối cảnh mà ảnh hưởng trực tiếp từ cuộc cách mạng công nghiệp 4.0."

Câu hỏi 10: Thông tin trong dấu ngoặc kép được trích dẫn từ đâu? Việc trích dẫn thông tin đó có tác dụng gì?

Hướng dẫn chi tiết:

- Câu văn “Hiền tài là nguyên khí quốc gia” là câu trong Bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất niên hiệu Đại Báo thứ ba của Thân Nhân Trung (1418 – 1499) 

- Tác dụng: Làm nổi bật vai trò, tầm quan trọng và năng lực của lực lượng tri thức góp phần vào sự phát triển của cuộc cách mạng 4.0 với những công nghệ hàng đầu, những đột phá tiên phong, giúp con người có thể tìm kiếm mọi thứ khi cần 1 cách nhanh chóng và thuận tiện. 

Câu hỏi 11: Nội dung chính của đoạn cuối văn bản là gì?

Hướng dẫn chi tiết:

   Nội dung chính của đoạn cuối đề cập đến vai trò, nhiệm vụ của đội ngũ tri thức khoa hoa – công nghệ và tầm quan trọng của họ trong việc nghiên cứu, xây dựng, chế tạo và phát triển các công nghệ trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 để phục vụ cho nhân dân có 1 cuộc sống tốt hơn.

SAU KHI ĐỌC

Câu hỏi 1: Nội dung của văn bản có phù hợp với nhan đề của bài viết không? Vì sao?

Hướng dẫn chi tiết:

Nội dung của văn bản có phù hợp với nhan đề vì những thông tin chi tiết mà người viết đưa ra trong văn bản là sự thể hiện, cụ thể hóa và làm sáng tỏ được nhan đề của văn bản. 

Câu hỏi 2: Tóm tắt nội dung của văn bản bằng một sơ đồ. Chỉ ra sự mạch lạc của văn bản.

Hướng dẫn chi tiết:

*Gợi ý vẽ sơ đồ:

Cách mạng công nghiệp 4.0:

- Nhận diện cách mạng công nghiệp 4.0:

+ Cuộc cách mạng lần thứ nhất (1.0) làm xuất hiện nền sản xuất cơ khí.

+ Cách mạng công nghiệp lần thứ hai (2.0) làm xuất hiện nền sản xuất theo dây chuyền hàng loạt bằng máy móc.

+ Cách mạng công nghiệp lần thứ ba (3.0) làm xuất hiện nền sản xuất tự động hóa.

+ Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (4.0) với sự ra đời của nền sản xuất thông minh dựa trên sự tích hợp và hội tụ của nhiều công nghệ.

- Tác động của cách mạng công nghiệp 4.0 tại Việt Nam:

+ Những thuận lợi và thời cơ phát triển.

+ Những khó khăn và thách thức trong phát triển.

- Vai trò của đội ngũ tri thức khoa học – công nghệ trong cách mạng công nghiệp 4.0:

+ Tiên phong trong việc nghiên cứu,  học tập và quán triệt sâu sắc.

+ Gương mẫu, say mê trong việc áp dụng những tiến bộ.

+ Đảm nhận sứ mệnh lịch sử định hướng, nắm bắt và hiện thực hóa cơ hội.

- Sự phát triển của cách mạng 4.0:

+ Lĩnh vực công nghệ sinh học.

+ Lĩnh vực vật lý.

+ Lĩnh vực kĩ thuật số.

* Sự mạch lạc của văn bản được thể hiện: 

- Giữa các câu, các đoạn, các phần trong văn bản được sắp xếp theo một trật tự hợp lý và rành mạch. 

- Các phần, các đoạn, các câu đều nói về đề tài và thể hiện đề tài “Cách mạng công nghiệp 4.0 và vai trò của tri thức khoa học – công nghệ” xuyên suốt văn bản. 

- Các phần, các đoạn, các câu trong văn bản được tiếp nối theo một trình tự rõ ràng, hợp lý, trước sau hô ứng nhau nhằm làm cho chủ đề liền mạch và gợi ra được nhiều hứng thú cho người đọc. 

Câu hỏi 3: Chỉ ra và nêu tác dụng của việc sử dụng nhiều phương thức biểu đạt và cách trình bày thông tin của tác giả  trong bài viết.

Hướng dẫn chi tiết:

  Bài viết chủ yếu sử dụng phương thức thuyết minh để giới thiệu và giải thích về cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 cùng vai trò của trí thức khoa học - công nghệ. Qua đó, tác giả cung cấp những thông tin mới nhất về sự thay đổi công nghệ toàn cầu, tầm quan trọng và ảnh hưởng của khoa học công nghệ trong cuộc sống con người.

  Ngoài ra, tác giả cũng sử dụng phương pháp nghị luận để lập luận và dẫn chứng thuyết phục về tầm quan trọng của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay.

  Bài viết được sắp xếp một cách có hệ thống để tạo ra một dòng logic liên tục, kết nối chặt chẽ giữa các thông tin nhằm thể hiện ý định của tác giả và giúp người đọc dễ dàng tiếp nhận thông tin.

Câu hỏi 4: Những dữ liệu ở các mục 1,2,3 là dữ liệu sơ cấp hay thứ cấp? Độ tin cậy của các thông tin, dữ liệu ở các mục này như thế nào? Các dữ liệu, thông tin ấy có tác dụng gì trong việc thể hiện nội dung chính của văn bản?

Hướng dẫn chi tiết:

- Những dữ liệu ở các mục 1,2,3 là các dữ liệu sơ cấp bởi đây là loại dữ liệu được người viết thu thập từ các nguồn đầu tiên, nguyên gốc, nguyên bản bằng cách sử dụng các phương pháp như khảo sát, phỏng vấn hoặc thí nghiệm,… 

- Các số liệu, thông tin được đưa vào văn bản thông tin đã được thay đổi, bổ sung, điều chỉnh kịp thời, phù hợp với thực tế, chính xác, rõ ràng và có thể kiểm tra được. Vì thế mà những thông tin này hoàn toàn đáng tin cậy. 

- Các dữ liệu, thông tin ấy đều là những thông tin mới mẻ, có sự khác biệt với những thông tin cùng loại đã nêu trước đó. Từ đó, làm nổi bật và cụ thể hóa nội dung chính của văn bản làm cho nội dung được đưa ra một cách chính xác và không trùng lặp, thể hiện được sự sáng tạo của người viết và cập nhật những thay đổi mới nhất về các vấn đề của cuộc cách mạng 4.0 cho người đọc. 

Câu hỏi 5: Tác giả đã thể hiện quan điểm, thái độ như thế nào về vai trò của đội ngũ trí thức khoa học – công nghệ trong cách mạng công nghiệp 4.0? Em nhận xét gì về quan điểm, thái độ ấy?

Hướng dẫn chi tiết:

- Quan điểm, thái độ của tác giả về vai trò của đội ngũ tri thức khoa học – công nghệ: 

+Tri thức luôn là nền tảng tiến bộ xã hội và đội ngũ tri thức luôn là lực lượng nòng cốt sáng tạo và truyền bá tri thức. 

+  Xây dựng đội ngũ tri thức đáp ứng yêu cầu của cách mạng khoa học – công nghệ, thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế là quan trọng và cấp thiết, nhất là trong bối cảnh tác động trực tiếp của cách mạng công nghiệp 4.0. 

+ Lực lượng tri thức khoa học – công nghệ đi tiên phong trong việc nghiên cứu, học tập, quán triệt sâu sắc cách mạng công nghiệp 4.0 với tất cả các sắc thái, sự tác động, có hội và thách thức của nó đối với sự phát triển của đất nước. 

+ Lực lượng tri thức khoa học – công nghệ không chỉ tiên phong trong việc nghiên cứu, phổ biến kiến thức về khoa học – công nghệ mà còn gương mẫu, say mê trong việc áp dụng những tiến bộ của cách mạng công nghiệp 4.0 vào cuộc sống. 

+ Lực lượng tri thức khoa học – công nghệ đi đầu, đảm nhận sứ mệnh lịch sử định hướng, dẫn dắt xã hội thích ứng với cách mạng công nghiệp 4.0, nắm bắt và hiện thực hóa cơ hội do cách mạng công nghiệp 4.0 mang lại để đưa đất nước phát triển gần sát với nhóm nước phát triển trên thế giới. 

- Nhận xét về quan điểm, thái độ của tác giả: Đó là một quan điểm hoàn toàn đúng vì sự phát triển của cuộc cách mạng 4.0 có được là do sự tư duy và sáng tạo của con người. Không có con người, đặc biệt là những con người có trí thức thì sẽ không có được những thay đổi hiện đại và những thiết bị thông minh như hiện nay. Công nghệ không thể ra đời và phát triển khi không có sự xuất hiện của những tri thức nhiều kinh nghiệm và nhạy bén vì thế mà vai trò của họ là rất quan trọng trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 này.

Câu hỏi 6: Văn bản đưa đến cho em những hiểu biết mới mẻ nào về cách mạng công nghiệp 4.0 và vai trò của trí thức khoa học – công nghệ? Theo em, thế hệ trẻ Việt Nam cần làm những gì để nắm bắt được những cơ hội mà cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 mang lại? 

Hướng dẫn chi tiết:

- Cách mạng 4.0 là sự hình thành thế giới số (thế giới ảo), vốn dĩ là sự phản ánh phức tạp và sinh động thế giới vật lí (thế giới thực) cùng với sự kết nối giữa hai thế giới đó tạo nên sự biến đổi mang tính cách mạng tác động đến mọi lĩnh vực đời sống xã hội. Đối với Việt Nam, sự tác động của cách mạng công nghiệp 4.0 vừa tạo điều kiện thuận lợi và thời cơ lớn cho sự phát triển, vừa tạo ra khó khăn và thách thức không-  nhỏ trong phát triển. 

- Xây dựng đội ngũ tri thức đáp ứng yêu cầu của cách mạng khoa học – công nghệ, thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế là quan trọng và cấp thiết, nhất là trong bối cảnh tác động trực tiếp của cách mạng công nghiệp 4.0. Cuộc cách mạng công nghiệp này luôn đặt ra yêu cầu cao đối với việc phát huy vai trò của đội ngũ tri thức. 

- Để nắm bắt những cơ hội mà cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 mang lại, thế hệ trẻ Việt Nam cần làm những điều sau:

+ Tăng cường kiến thức và kỹ năng công nghệ: Thế hệ trẻ cần tiếp cận và hiểu rõ về công nghệ mới như Trí tuệ nhân tạo, Internet of Things và blockchain để có thể áp dụng chúng vào thực tế.

+ Rèn luyện tinh thần sáng tạo và đổi mới: Để giải quyết các vấn đề phức tạp trong xã hội và kinh doanh, thế hệ trẻ cần phải có tinh thần sáng tạo, khả năng tư duy linh hoạt và làm việc đội nhóm hiệu quả.

+ Học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm: Thế hệ trẻ cần tìm hiểu kinh nghiệm từ các doanh nhân và chuyên gia thành công trong lĩnh vực công nghệ để học hỏi và áp dụng vào bản thân.