Đáp án Ngữ văn 12 chân trời sáng tạo Bài 7: Ở Va-xan

BÀI 7: Ở VA-XAN (VAUXHALL)

(Trích Hội chợ phù hoa)

I. TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu hỏi: Bạn có biết câu chuyện nào nói về hành trình của những con người xuất thân nghèo khổ đi tìm chỗ đứng trong xã hội thành thị không? Theo bạn, những người như vậy có thể gặp những cơ hội và những thách thức nào trong hành trình tìm kiếm thành công?

Hướng dẫn chi tiết:

"Bắt trẻ đồng xanh" của J.D. Salinger kể về hành trình của Holden Caulfield, một cậu thiếu niên 16 tuổi bị đuổi học khỏi trường trung học Pencey Prep ở Pennsylvania. Sau đó, Holden lang thang khắp thành phố New York, suy ngẫm về cuộc sống và trải nghiệm của mình. Câu chuyện của cậu đã thu hút sự đồng cảm của hàng triệu độc giả trên khắp thế giới.

Theo em, những người như Holden thường gặp nhiều khó khăn và thử thách trong cuộc sống, nhưng họ biết cách nắm bắt cơ hội và vươn lên chính mình để đạt được thành công

II. ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: Bạn nhận xét như thế nào về thái độ của người kể chuyện trong đoạn này?

Hướng dẫn chi tiết:

Thái độ của người kể chuyện trong này là bình tính, ôn hòa, mong muốn người đọc hãy đón nhận tác phẩm.

Câu 2: Theo bạn, Giô định nói điều gì với cô em gái A-mê-li-a? Vì sao anh ta

không nói nữa?

Hướng dẫn chi tiết:

Theo em, Giô định nói với cô em gái A-mê-li-a về ý định tỏ tình của mình với Rê-béc-ca Sáp. Tuy nhiên, mặc cảm vì ngoại hình khiến anh ta ngại phải nói ra.

Câu 3: Những chi tiết này thể hiện Đô-bin là người như thế nào?

Hướng dẫn chi tiết:

Đô-bin là người tốt, giàu lòng bao dung không hay tính toán, vị kỉ, một người yêu thương và coi A-mê-li-a như con gái mình.

Câu 4: Bạn hình dung thế nào về thái độ “ngần ngại và miễn cưỡng một cách vừa đủ” của Rê-béc-ca trước khi nhận quà?

Hướng dẫn chi tiết:

Trước khi nhận quà từ Amelia, Rebecca có thể thể hiện thái độ "ngần ngại và miễn cưỡng một cách vừa đủ" để tỏ ra tôn trọng và mong muốn duy trì mối quan hệ với Amelia. Mặc dù Rebecca có thể có ý định sâu xa khác, cô vẫn biểu lộ sự dè dặt và tôn trọng trước sự quan tâm và lòng tốt của Amelia. Điều này thể hiện sự nhạy bén và khả năng thích nghi của Rebecca trong việc duy trì các mối quan hệ xã hội và xây dựng hình ảnh của mình trong xã hội.

III. SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Xác định điểm nhìn trong văn bản trên. Theo bạn, việc sử dụng điểm nhìn này có ý nghĩa như thế nào đối với việc chuyển tải nội dung của văn bản?

Hướng dẫn chi tiết:

- Văn bản dùng ngôi thứ ba nên điểm nhìn là từ bên ngoài. Người kể chuyện không tham gia vào câu chuyện khi kể.

- Theo em, việc sử dụng điểm nhìn này có ý nghĩa quan trọng đối với việc chuyển tải nội dung của văn bản. Người kể chuyện có thể mang điểm nhìn của tác giả, là người chứng kiến, hiểu rõ toàn bộ câu chuyện dưới cái nhìn trực diện, khách quan, diễn tả sự việc diễn ra một cách chân thực, giúp người đọc hiểu được diễn biến của câu chuyện.

Câu 2:  Ở phần văn bản từ đầu đến câu: “Vậy thì chúng ta hãy cùng bước vào trong chiếc xe ngựa với bốn cô cậu ở công viên Rút-xen và thẳng đường đến Va-xan”, người kể chuyện nói về những điều gì và nói với ai? Theo bạn, cách dẫn truyện như vậy có tác dụng gì đối với quá trình đọc của độc giả?

Hướng dẫn chi tiết:

- Người kể chuyện giới thiệu câu chuyện sắp tới với khán giả, chia sẻ những chi tiết quan trọng và bối cảnh sẽ được đề cập.

Theo em, cách dẫn truyện như vậy có tác dụng khái quát nội dung câu chuyện, giúp người nghe nắm bắt được các điểm chính và bối cảnh quan trọng trước khi đi sâu vào chi tiết. Điều này nhấn mạnh những điều mà tác giả muốn người nghe lưu ý, tạo nên một khung cảnh rõ ràng và dễ theo dõi, đồng thời thu hút sự chú ý và hứng thú của khán giả ngay từ đầu

Câu 3: Liệt kê vào bảng sau một số chi tiết, cử chỉ, hành động liên quan đến các nhân vật trong văn bản, từ đó rút ra nét tính cách nổi bật của mỗi nhân vật (làm vào vở):

Hướng dẫn chi tiết:

Câu 4: Nêu chủ đề và thông điệp chính của văn bản. Chủ đề và thông điệp đó được thể hiện như thế nào qua một số chi tiết mà bạn đã liệt kê.

Hướng dẫn chi tiết:

- Chủ đề: văn bản nói về xã hội quý tộc tư sản và số phận của con người với nhiều thành phần trong xã hội đó.

- Thông điệp: Tác giả bày tỏ sự trân trọng đối với cái tốt và niềm tin rằng những người tốt bụng sẽ nhận được sự đền đáp xứng đáng.

- Chủ đề và thông điệp đó được thể hiện một cách gián tiếp qua qua hành động và tính cách của các nhân vật.

Câu 5: Trong đoạn trích, các nhân vật được xây dựng trên những phương diện nào? Từ đó, bạn có nhận xét gì về nghệ thuật xây dựng nhân vật của Thác-cơ-rây?

Hướng dẫn chi tiết:

Trong đoạn trích, các nhân vật được xây dựng một cách đa chiều và phức tạp thông qua việc tập trung vào ba phương diện chính: ngoại hình, tính cách và cử chỉ của họ.

Thác-cơ-rây thể hiện một lối xây dựng nhân vật phức tạp và đa chiều. Ông tập trung vào việc mô tả con người thông qua việc tạo ra những nhân vật có tính cách sắc nét, thực tế và đa chiều. Ông không chỉ tập trung vào việc mô tả những đặc điểm tích cực của nhân vật mà còn khám phá sâu hơn vào những đặc điểm tiêu cực, tạo nên sự phong phú và đa dạng trong xây dựng nhân vật

Câu 6: Bạn có cảm nhận như thế nào về thái độ của người kể chuyện đối với các nhân vật? Từ ngữ, hình ảnh nào trong lời kể của người kể chuyện thể hiện thái độ đó?

Hướng dẫn chi tiết:

Kết thúc văn bản chủ thể “tôi” đã muốn “che một tấm màn” lên cuộc chia tay của Rê-béc-c và A-mê-li-a. Ông coi đó là một màn kịch giữa một người vô tình và một người đóng trò tuyệt khéo...

Từ những chi tiết trên, có thể thấy, người kể chuyện có thái độ châm biếm với với sự phù phiếm, giả dối của các nhân vật nói riêng và giai cấp thượng lưu Anh thời bấy giờ nói chung.

Câu 7: Văn bản trên cho thấy Rê-béc-ca đã dựa vào điều gì để bắt đầu quá trình tiến thân của mình trong xã hội đô thị thượng lưu Anh? Bạn có nhận xét gì về con đường tiến thân này của cô?

Hướng dẫn chi tiết:

Văn bản trên cho thấy Rê-béc-ca đã dựa vào việc làm quen, kết thân với những người có địa vị trong xã hội để bắt đầu quá trình tiến thân của mình trong xã hội đô thị thượng lưu Anh.

Theo em, Rê-béc-ca sẽ phải trả giá đắt khi đi theo con đường tiến thân này. Bởi lẽ, con đường này sẽ khiến cô ấy phải lừa lọc, tàn nhẫn, thậm chí là trở nên ích kỉ, tham lam. Những điều này sẽ khiến cô trở lên xa cách, thậm chí là đánh mất những người thực sự quan tâm, yêu thương cô.

I. TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu hỏi: Dưới đây là hình ảnh một góc phố Hà Nội thời Pháp thuộc. Hãy quan sát và nêu nhận xét của bạn về trang phục, xe cộ và nhà cửa trong hình.

Hướng dẫn chi tiết:

Hình ảnh trên cho ta thấy những nét đặc trưng chỉ có ở nước ta thời Pháp thuộc. Việt Nam  đầu thế kỉ XX vừa mang nét đẹp truyền thống, lại có nét hiện đại do văn hóa phương Tây du nhập:

• Trên đường, tàu hỏa, xích lô và xe đạp qua lại nhộn nhịp, những phương tiện này đã du nhập từ châu Âu vào Việt Nam.
• Hai bên đường là những tòa nhà hai tầng, kết hợp lối kiến trúc truyền thống và hiện đại.
• Trên vỉa hè, dòng người đi lại tấp nập, nam mặc vét, nữ mặc áo dài tân thời được cải tiến từ áo dài truyền thống.

II. ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: Chú ý sự khác biệt giữa cách ông chủ và bà chủ giao việc cho Xuân

Hướng dẫn chi tiết:

- Ông chủ: Nhiệm vụ mang ý nghĩa lớn lao, cao cả là cải cách cả một xã hội.

- Bà chủ: Nhiệm vụ mang ý nghĩa giản đơn hơn, chỉ là quét dọn lại cửa tiệm.

Câu 2: Đặt tác phẩm vào bối cảnh văn hóa Việt Nam ở thập kỉ 30 của thế kỉ XX, bạn nhận xét như thế nào về những mẫu trang phục của tiệm may Âu hóa và cách đặt tên cho những bộ trang phục đó?

Hướng dẫn chi tiết:

Đặt tác phẩm vào bối cảnh văn hóa Việt Nam thập kỉ 30 của thế kỉ XX, những mẫu trang phục của tiệm may Âu hóa và cách đặt tên thể hiện sự táo bạo, đi ngược lại quan niệm truyền thống về cái đẹp. Phụ nữ xưa mặc trang phục kín đáo, bốn thân áo tượng trưng cho tứ thân phụ mẫu, thân áo thứ năm đại diện cho người mặc, và năm cúc thể hiện nhân, nghĩa, lễ, trí, tín. Tuy nhiên, trang phục trong tác phẩm lại cắt xẻ táo bạo, “hở tay và hở cổ”, “hở đến nách và hở nửa vú”, cho thấy sự ảnh hưởng của văn hóa phương Tây. Ngoài ra, tên của các bộ trang phục không phản ánh được phong cách của chúng.

Câu 3: Theo bạn, với cách “học” như vậy, liệu Xuân Tóc Đỏ có thể hoàn thành tốt công việc bán hàng cho tiệm may Âu hóa như ông bà chủ đã giao phó không?

Hướng dẫn chi tiết:

Theo em, với cách “học” như vậy, liệu Xuân Tóc Đỏ không thể hoàn thành tốt công việc bán hàng cho tiệm may Âu hóa như ông bà chủ đã giao phó.

Câu 4: So sánh trang phục của bà Typn với những bộ trang phục trong tiệm may Âu hóa.

Hướng dẫn chi tiết:

Trang phục của bà Typn vẫn mang đậm nét truyền thống của phụ nữ Việt Nam xưa, giản dị, mộc mạc nhưng vẫn thanh lịch. Nó khác xa những bộ trang phục cắt xẻ táo bạo mà Xuân Tóc Đỏ cho là lố lăng trong cửa hàng.

Câu 5: So sánh ngôn ngữ của ông Typn lúc này với ngôn ngữ khi ông nói chuyện với Xuân Tóc Đỏ ở đầu đoạn trích.

Hướng dẫn chi tiết:

Ngôn ngữ của ông Typn lúc này khác xa với ngôn ngữ khi ông nói chuyện với Xuân Tóc Đỏ ở đầu đoạn trích. Nếu ở đầu đoạn trích, ông sử dụng rất nhiều từ tiếng ngoài thì lúc này, ông sử dụng toàn tiếng mẹ đẻ.

III. SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Đoạn đối thoại giữa Xuân Tóc Đỏ với ông bà Văn Minh, ông Typn về công việc trong tiệm may diễn ra vào lúc nào và có vai trò gì đối với câu chuyện được kể trong văn bản?

Hướng dẫn chi tiết:

Đoạn đối thoại giữa Xuân Tóc Đỏ với ông bà Văn Minh và ông Typn về công việc trong tiệm may diễn ra vào buổi trưa, khi họ chuẩn bị đi ăn. Đoạn trò chuyện này đóng vai trò mở đầu cho câu chuyện, dẫn dắt đến những tình huống khôi hài tiếp theo..

Câu 2: Trước khi đến tiệm may Âu hóa làm việc, Xuân chỉ mới trải qua các công việc như bán báo dạo, bán thuốc lậu, nhặt bóng ở sân quần vợt,… chứ chưa từng bán hàng thời trang. Trong văn bản trên, “thế mạnh’ nào của Xuân đã khiến cho nhân vật chiếm được lòng tin của vợ ông Typn? Chi tiết, từ ngữ nào thể hiện “thế mạnh” đó của Xuân?

Hướng dẫn chi tiết:

Trong văn bản trên, “thế mạnh’” trong khả năng ăn nói của Xuân đã khiến cho hắn chiếm được lòng tin của vợ ông Typn. Điều đó được thể hiện qua các chi tiết đoạn hội thoại giữa bà Typn với Xuân:

- “Bẩm, trông bà chỉ có vẻ lương thiện đứng đắn thôi chứ không tân thời mấy ạ…

- Thưa bà, chúng tôi không chỉ cải cách bề ngoài như lời gièm pha của phái đạo đức hủ lậu đâu. Vả lại… thưa bà… tiến theo luật tiến hóa chung của xã hội… giữa buổi canh tân này, cái gì là bảo thủ thì bị đào thải đi… Quần áo để làm tăng vẻ đẹp, không cốt cách che đậy…”

Cách nói chuyện của Xuân đã khiến bà Typn tin tưởng hắn và một mực phải thay đổi phải thay đổi trang phục của mình sao cho bắt kịp thời đại. Thậm chí, bà sẵn sàng, cãi lại chồng để theo đuổi phong cách này.

Câu 3: Công việc ở tiệm may  Âu hoá có ý nghĩa như thế nào đối với công cuộc tiến thân, của Xuân sau này? Chi tiết nào giúp bạn nhận ra ý nghĩa đó?

Hướng dẫn chi tiết:

Công việc ở tiệm may Âu hóa đóng vai trò quan trọng trong con đường tiến thân của Xuân sau này. Tại đây, Xuân được tiếp xúc với nhiều kiểu người, học cách ăn nói khéo léo và phù hợp, và rèn luyện kỹ năng giao tiếp để thuyết phục người khác nghe theo hoặc làm theo gợi ý của mình. Điều này được thể hiện qua nhiều chi tiết, ví dụ như:

• Ông Typn dạy Xuân cách nhận diện và gọi tên trang phục, cũng như cách nói chuyện với khách hàng.
• Cuộc đối thoại của Xuân với vợ ông Typn

Câu 4: Liệt kê vào bảng sau các hành động, lời nói của ông Typn; từ đó nêu nhận xét về tính cách cũng như quan niệm của nhân vật này đối với việc “cải cách trang phục” nói riêng và “cải cách xã hội” nói chung (làm vào vở):

Hướng dẫn chi tiết:

=> Nhận xét:
Qua những chi tiết trên, ta có thể thấy ông Typn là một kẻ đầy mâu thuẫn. Bề ngoài, ông tự cho mình là người đã góp công trong việc giúp đất nước Âu hóa và cải cách xã hội, thiết kế ra nhiều trang phục mà nhiều người cho là lố lăng. Tuy nhiên, sâu thẳm bên trong, ông ta lại không thực sự đồng ý với những gì mình đang làm. Bằng chứng là ông không cho vợ mình mặc những bộ trang phục mà ông thiết kế, những thứ mà ông vẫn luôn tự hào gọi là cải tiến. Trong suy nghĩ của ông, gia đình và xã hội là hai khái niệm khác nhau; ông có thể Âu hóa và cải cách xã hội, nhưng trong gia đình thì không. Đây chính là sự xung đột giữa đổi mới và bảo thủ, giữa xu hướng hiện đại hóa và việc gìn giữ truyền thống.

Câu 5: Nêu chủ đề của văn bản. Những hành động, lời nói của vợ chồng Văn Minh và ông nhà báo trong đoạn trích trên có ý nghĩa như thế nào đối với việc thể hiện chủ đề đó?

Hướng dẫn chi tiết:

- Chủ đề văn bản: Mâu thuẫn giữa đổi mới và bảo thủ trong gia đình và xã hội.

- Ý nghĩa đối với việc thể hiện chủ đề của những hành động, lời nói của vợ chồng Văn Minh và ông nhà báo trong đoạn trích trên là:

• Vợ chồng Văn Minh: Qua hành động và lời nói của hai người, ta có thể thấy, họ đại diện cho nhóm người theo đuổi sự đổi mới xã hội, sính ngoại. Họ theo đuổi một cách bất chấp không quan tâm có phù hợp văn hóa truyền thống. Họ tự đặt cho mình là người đã góp công vào quá trình giúp xã hội trong cuộc Âu hóa.
• Ông nhà báo: Qua hành động và lời nói của ông, có thể thấy, ông nhà báo là người đại diện cho nhóm người theo đuổi lối suy nghĩ cũ, bảo thủ, không đồng ý với đổi mới, quan niệm xã hội du nhập từ phương Tây.

=> Vợ chồng Văn Minh và ông nhà báo là đại diện của mâu thuẫn giữa giữa đổi mới và bảo thủ, giữa các xu hướng hiện đại hóa và gìn giữ truyền thống. Đây là những mối quan tâm mà mọi xã hội, bất kể xưa, nay, Đông hay Tây đều có. Nó cho thấy một sự thật là cả sự cấm đoán, cản trở lẫn sự cổ xúy hô hào vô tội vạ cho những cái tưởng là mới trong cuộc sống đều có thể lố bịch hay kệch cỡm như nhau.

Câu 6: Theo bạn, “nghĩa lí cái việc cải cách của ông cai thợ may” mà Xuân Tóc Đỏ băn khoăn không hiểu, thực chất là gì? Qua văn bản này, tác giả thể hiện thái độ và thông điệp gì về công cuộc Âu hoá, phương Tây hoá ở đô thị Việt Nam vào thập niên 30 của thế kỉ XX?

Hướng dẫn chi tiết:

Theo em, “nghĩa lí cái việc cải cách của ông cai thợ may” mà Xuân Tóc Đỏ băn khoăn không hiểu, thực chất là mâu thuẫn trong quan niệm canh tân trong gia đình và xã hội của ông cai thợ may. Ông cai thợ may là người luôn hô hào cải cách, Âu hóa đất nước. Ông ta thiết kế ra rất nhiều bộ trang phục mà Xuân Tóc Đỏ phải nghĩ rằng “cái gì nhố nhăng thì mới là tân thời”. Tuy nhiên, trong cuộc tranh cãi giữa ông Typn và vợ ông ta, người đọc lại thấy một góc nhìn khác, ông Typn không đồng ý cho vợ mình tham gia “cuộc Âu hóa”. Sâu trong tư tưởng của ông ta vẫn rất bảo thủ với quan niệm cũ, phụ nữ là nói “vợ con chị em người khác, chứ không phải vợ con chị em của ta”, phụ nữ thì “cứ phải theo cổ, không được đang ăn mặc tân thời hay khiêu vũ, mai chợ phiên rồi về nhà chửi lại mẹ chồng bằng những lí thuyết bình quyền với giải phóng”.

Qua văn bản này, tác giả thể hiện thái độ lên án, phê phán đối với cái xấu xa kệch cỡm, cái lố bịch, ngốc nghếch, giả dối của công cuộc Âu hoá, phương Tây hoá ở đô thị Việt Nam vào thập niên 30 của thế kỉ XX.

Câu 7: Nhận xét về ngôn ngữ, lời nói của các nhân vật trong đoạn trích. So sánh với ngôn ngữ, lời nói của các nhân vật trong một tác phẩm tự sự trung đại mà bạn đã học.

Hướng dẫn chi tiết:

Câu 8: Theo bạn, (những) đặc điểm của phong cách hiện thực thể hiện như thế nào trong văn bản? Các thủ pháp trào phúng có vai trò như thế nào trong việc thể hiện (những) đặc điểm ấy?

Hướng dẫn chi tiết:

Đặc điểm của phong cách hiện thực thể hiện như thế nào trong văn bản là tái hiện chân thực hiện thực xã hội, có tính chân thật cao và thấm đượm tinh thần nhân đạo.

Các thủ pháp trào phúng:

• Xây dựng nhân vật trào phúng qua tính cách.
• Biến nhân vật thành những con rối đi đứng, nói năng, ứng xử một cách máy móc bất chấp hoàn cảnh có phù hợp hay không

Vai trò của các thủ pháp trào phúng: dùng tiếng cười để xây dựng tư tưởng, tính cách cho nhân vật. Qua đó, bộc lộ tư tưởng phê phán cái xấu xa, lạc hậu, thoái hóa, rởm đời đang tồn tại trong xã hội lúc bấy giờ.