Nội dung chính Ngữ văn 12 chân trời Bài 7: Ở Va-xan

BÀI 7: TRONG ÁNH ĐÈN THÀNH THỊ (TIẾU THUYẾT HIỆN ĐẠI) 

Ở XA-VAN (VAUXAHALL)

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

a. Tiểu sử

- Uy-li-am Thác-cơ-rây: (1811 -1863)

- Ông là nhà văn trào lộng xuất sắc người Anh thế kỉ XIX. 

- Ông sinh ra tại Can-cút-ta vào thời kì thuộc địa Anh và sang Luân Đôn (Anh) từ lúc nhỏ để học tập.

- Ông sớm có nhiều bất mãn đối với xã hội tư sản Anh. 

b. Sự nghiệp văn chương

- Tác phẩm của ông là tiểu thuyết Hội chợ phù hoa (1848) bao quát những biến động ngầm trong xã hội Anh thời bấy giờ.

2. Văn bản “Ở Va-xan”

2.1. Xuất xứ của đoạn trích Ở Va-xan

+ Đoạn trích Ở  Va-xan trích từ Chương 6 trong tiểu thuyết Hội chợ phù hoa.

2.2. Nội dung 

* Nội dung tiểu thuyết Hội chợ phù hoa

- Tiểu thuyết Hội chợ phù hoa của nhà văn Anh Thác-cơ-rây xoay quanh hành trình của cô gái nghèo Rê-béc-ca Sáp đi tìm chỗ đứng trong xã hội thượng lưu Anh thế kỉ XIX. Xinh đẹp, thông minh, khôn khéo, Rê-béc-ca vạch ra nhiều kế hoạch tiếp cận các chàng trai giàu có để tiến thân.

Người đầu tiên cô quyến rũ là Giô Sét-lây anh ruột của A-mê-li-a Sét-lây – bạn thân của cô. Kế hoạch lấy Giô không thành do bị Giooc Ốt-xbon phá hoại, Rê-béc-ca đành đi làm gia sư cho gia đình quý tộc Pít Crâu-lây, sau đó quyễn rũ và lấy con trai cụ Pít, tức anh chàng Râu-đân Crâu-lây mê cờ bạc. 

Tuy không được thừa kế, nhưng Rê-béc-ca cũng bắt đầu cuộc sống cách lợi dụng danh tiếng dòng họ nhà chồng để bày ra nhiều mánh khóe nhằm vay nợ và giúp chồng cờ bạc gian lận. 

Sau chiến tranh tuy đã có chồng con nhưng cô vẫn kiếm tiền bằng cách hẹn hò với nhiều người đàn ông giàu có, cho đến khi chồng cô phát hiện và cắt đứt quan hệ với cô.

Trong khi đó, cô bạn A-mê-li-a kết hôn cùng Gioóc Ốt-xbon với sự giúp đỡ của Đô-bin, bạn Gioóc. Sau khi Gioóc tử trận trong cuộc chiến Oa-tơ-lu cha A-mê-li-a phá sản, cô vẫn ở vậy thờ chồng nuôi con.

Hai người phụ nữ gặp lại nhau, Rê-béc-ca nhận ra giá trị của Đô-bin và thuyết phục A-mê-li-a tái giá với anh. Còn bản thân Rê-béc-ca bị bạn bè, chồng con xa lánh, nhưng cô tiếp tục quyến rũ Giô Sét-lây cho đến khi anh ta qua đời và để lại cho cô một gia sản lớn.

* Nội dung đoạn trích Ở Va-xan

Đoạn trích kể về chuyến đi chơi của Rê-béc-ca với anh em Giô và A-mê-li-a Sét-lây, cùng Gioóc Ốt-xbon – người mà A-mê-li-a say mê- và Đại úy Đô-bin bạn của Gioóc. Rê-béc-ca cố gắng gợi ý để Giô cầu hôn mình như không thành.

II. Khám phá văn bản

1. Tìm hiểu điểm nhìn và người kể chuyện trong văn bản Ở Va-xan

(1)

- Điểm nhìn ngôi thứ nhất (người kể chuyện xưng “tôi”). Tuy nhiên, người kể chuyện này không phải là một nhân vật trong truyện như ngôi thứ nhất thông thường, mà kể lại câu chuyện từ cái nhìn toàn tri (thấu suốt toàn bộ tâm lí, tình cảm, suy nghĩ.... của các nhân vật).

- Việc sử dụng điểm nhìn này cho phép người kể chuyện vừa thâm nhập vào đời sống tâm lí của nhân vật, vừa bình luận, trò chuyện trực tiếp với độc giả về cách xây dựng cốt truyện, cách tạo dựng nhân vật, cách kể chuyện.

(2)

Ở đoạn này, người kể chuyện trò chuyện với người nghe chuyện (tức độc giả), bình luận về sự tầm thường của câu chuyện mình sắp kể (câu chuyện tôi đang kể chẳng có gì là đặc sắc); sự bình dị của đời sống nhân vật (chẳng khác gì thiên hạ trong cuộc sống hằng ngày vậy); cách sắp xếp cốt truyện (Hai người có lấy nhau không? Đó là vấn đề a đang xét. Chúng ta rất có thể giải quyết vấn đề một cách hoặc êm đềm, hoặc mãng mạn, hài hước).

- Cách dẫn truyện này có tác dụng kéo người đọc tham gia suy ngẫm về công việc sáng tác của nhà văn chứ không chỉ thụ động theo dõi thế giới tưởng tượng do nhà văn tạo ra, từ đó suy ngẫm về bản chất của văn chương và đời sống nói chung (trong đời sống hàng ngày, chẳng đã từng có những chương bé nhỏ, hình như không có nghĩa lí gì, song thật ra đã làm ảnh hưởng đến cả đoạn sau của cuộc đời chúng ta đấy sao?)

2. Tìm hiểu về nhân vật trong tiểu thuyết

Trạm 1:

Trạm 2:

- Thác- cơ-rây xây dựng tính cách nhân vật thông qua:

+Ngoại hình: Giô bệ vệ, béo phị hay đỏ mặt....

+ Hành động: Giô muốn tâm sự với em gái nhưng không dám.

+ Suy nghĩ: A-mê-lia chờ anh tâm sự với mình. Đi nói chuyện với bà quản gia....

+ Lời nói: “em thèm được sang Ấn Độ quá”...

+ Suy nghĩ của người khác về nhân vật: Ông Sét-lây chê Giô “phù phiếm, ích kỉ, lười biếng...”

Như vậy, mặc dù không trực tiếp miêu tả tính cách, nhưng Thác-cơ-rây vẫn xây dựng chân dung nhân vật hoàn chỉnh và sinh động thông qua những chi tiết sống động được tái hiện trong tưởng tượng của độc giả, như những con người bằng xương bằng thịt.

Trạm 3:

- Với Rê-béc-ca: “nhận tất cả moi vật A-mê-li-a tặng mình, sau khi cũng đã ngần ngại và miễn cưỡng một cách vừa đủ”.

- Với Giô: “Thở dài thật to và quay đi làm cho cô em gái cũng đến phát chán”, “anh chàng đỏ mặt cắp tay Rê-béc-ca đi, trông dáng điệu càng thêm bệ vệ, hiên ngang”, “anh ta lại kể thêm ít nhất lần thứ sáu rất nhiều chuyện Ấn Độ sở trường của anh”.

- Với Đô-bin: “anh chàng Đô-bin thực thà đành vui lòng đưa tay nhận lấy đống khăn quàng và trả tiền vào cửa cho cả bọn”.

=> Người kể chuyện thường xuyên sử dụng cách nói ngược hoặc kết nối những từ ngữ, hình ảnh trái ngược nhau ngần ngại miễn cưỡng – một cách vừa đủ, thở dài – thật to, khôn ngoan – thiếu nữ trẻ tuổi...) để tỏ thái độ mỉa mai, giễu cợt đối với các nhân vật.

Trạm 4:

- Rê-béc-ca chủ yếu dựa vào sắc đẹp, sức quyến rũ, sự khôn khéo, thông minh và tài thao túng người khác để tiến thân. Bản thân những điều này không xấu, nhưng cô thiếu đi sự chân thành, trung thực. Cô sẵn sàng lừa dối mọi người, sử dụng họ để đạt mục đích của mình. Sự ham mê tiền tài, danh vọng quá mức đã khiến cô đánh mất bản thân, đánh mất những mối quan hệ tốt đẹp nhất trong cuộc đời.

3. Tìm hiểu chủ đề, thông điệp của văn bản

+ Chủ đề: Thế giới phù hoa giả dối của đô thị Anh đầu thế kỉ XIX và sự tha hóa của con người khi theo đuổi những tham vọng vật chất.

+ Thông điệp: Nhắc nhở người đọc về sự hủy hoại của những giá trị đạo đức khi con người bị cuốn vào cuộc truy tầm địa vị, tiền tài, danh vọng.

+ Các chi tiết  liên quan đến Rê-béc-ca (đã liệt kê ở các câu hỏi trên) cho thấy Rê-béc-ca khao khát tiền tài, danh vọng đến mức sẵn sàng lừa dối, thao túng và lợi dụng người khác để đạt được tham vọng vật chất của mình. Cô lợi dụng sự ngây ngơ cả tin của hai anh em A-mê-li-a để bước chân vào gia đình giàu có và cuối cùng, tuy không đạt được mục đích nhưng cô cũng không ra đi tay trắng. Dù vậy, do ngây thơ, cả tin nên hai anh em nhà Sét-lây đều không nhận ra sự giả dối của Rê-béc-ca.

III. Tổng kết

1. Nội dung

+ Phê phán thế giới phù hoa giả dối của đô thị Anh đầu thế kỉ XIX và sự tha hóa của con người khi theo đuổi những tham vọng vật chất.

+ Nhắc nhở con người về sự hủy hoại của những giá trị đạo đức khi con người bị cuốn vào cuộc truy tầm địa vị, tiền tài, danh vọng.

2. Nghệ thuật

+ Sự độc đáo trong việc xây dựng cốt truyện, điểm nhìn cũng như người kể chuyện nhằm thể hiện bức tranh xã hội bấy giờ.

+ Sự kết hợp tài tình giữa lời người kể chuyện cùng nhân vật.