Đáp án ngữ văn 9 chân trời Bài 4: Dế chọi

BÀI 4. DẾ CHỌI

Câu 1: Tóm tắt nội dung câu chuyện theo diễn biến của các sự kiện trong văn bản và cho biết các sự kiện ấy dược sắp xếp theo trật tự thời gian, không gian như thế nào.

Hướng dẫn chi tiết:

1. Tóm tắt:

Thành Danh, một chức dịch hiền lành, không muốn bổ bán dân chúng để tìm dế chọi dâng vua, nhưng bi kịch gia đình anh bắt nguồn từ đó. Vì muốn lấy lòng vua, bọn quan lại đem dâng vua con dế chọi, khiến nhiều gia đình lâm vào thảm cảnh. Thành Danh, lo lắng quá, phải tự đi tìm dế, nhưng không thành. Khi hạn nộp dế đã qua, Thành Danh bị phạt và bị đánh đập, suy tư tự vẫn. Vợ Thành đi xem bói và biết nơi có dế tốt. Thành bắt được một con dế chọi như ý, nhưng con này lại chết do sơ ý của con Thành. Thành mất con, mất dế, và con Thành sống lại nhưng vô hồn. Hồn con Thành nhập vào con dế chọi, biết chọi giỏi và nhảy múa, khiến vua vừa lòng và ban thưởng cho gia đình Thành Danh giàu sang phú quý.

2. Các sự kiện trong văn bản được sắp xếp theo trình tự hợp lí, phù hợp. Không theo dòng thời gian trước sau nhưng đó là ý đồ của tác giả, nhằm giải thích và tạo ấn tượng cho câu chuyện.

Câu 2: Câu chuyện trong văn bản cho thấy tục lệ dâng tiến dế quý cho quan lại, vua chúa đã tác động như thế nào đến đời sống của các hạng người trong xã hội đương thời?

Hướng dẫn chi tiết:

Câu chuyện trong văn bản là minh chứng cho tục lệ dâng tiến dế quý cho quan lại, làm nhiễu nhương xã hội và gây ra nhiều khó khăn và đau khổ cho người dân. Vua chúa và quan lại chỉ quan tâm đến sự tiêu khiển của bản thân mình mà không để ý đến đời sống bách tính của nhân dân. Điều này thể hiện sự thối rữa và mục nát của vua quan xưa.

Câu 3: Phân tích điểm tương đồng, khác biệt vẻ số phận của nhân vật Thành Danh trước và sau khi tìm được dế quý dâng quan.

Hướng dẫn chi tiết:

Gia đình Thành Danh gặp khốn khó vì Thành Danh bị ép giữ chân chức dịch trong làng, khiến gia sản nhỏ mọn của anh ta gần như kiệt sức. Thành Danh, buồn rầu đến mức muốn tự tử, không dám áp đặt dân làng nộp dế, nên phải tự đi tìm. Tuy nhiên, không tìm được dế, anh bị quan phạt và suy nghĩ về việc tự tử.

Số phận của Thành Danh được cải thiện khi vợ anh nhờ cô đồng chỉ nơi có dế. Anh tìm được dế tốt, nhưng con dế ấy lại gây ra thảm kịch thứ hai, cái chết của đứa con trai. Sự tai hoạ này khiến Thành Danh vật vã và đau đớn, từ việc muốn tự tử, anh chuyển sang lòng thương và lo lắng cho gia đình.

=> Trước khi tìm được dế chàng đã khốn khổ, sau khi tìm được dế rồi làm mất, chàng lại rơi vào bế tắc

Câu 4: Chỉ ra một số biểu hiện của yếu tố kì ảo trong văn bản và tác dụng của yếu tố này trong việc thể hiện chủ đề của tác phẩm.

Hướng dẫn chi tiết:

- con trai hóa thành dế

- con dế biết lấy lòng quan

- chỉ vì con dế mà Thành Danh được ban thưởng hậu hĩnh

- …

=> Tác dụng: Nó vừa thể hiện được sự bấp bênh của số phận những người dân lao động nghèo, vừa tạo nên sức hấp dẫn cho câu chuyện. Số phận, sự sống chết, nghèo hèn hay giàu sang của người dân thấp cổ bé họng hoàn toàn phụ thuộc vào niềm vui hay sự phật ý thất thường của giai cấp thống trị trong xã hội phong kiến Trung Quốc thời Tuyên Đức. Những tình huống may rủi mà Thành Danh từng gặp trong tác phẩm làm cho câu chuyện tăng phần hấp dẫn nhưng về nội dung lại khiến người đọc phải suy nghĩ về cuộc sống con người trong xã hội đương thời.

Câu 5: Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết Dế chọi là truyện truyền kì?.

Hướng dẫn chi tiết:

Dế chọi là truyện truyền kì vì nó là câu chuyện kì lạ được ghi chép tản mạn, có yếu tố hoang đường kì ảo, nhân vật khao khát cuộc sống yên bình, hạnh phúc. Nó kể ra câu chuyện ngắn gọn với một số chi tiết li kì, biến ảo về việc gia đình Thành Danh tìm bắt, nuôi nấng dế chọi để cống nạp cho nhà vua.

Câu 6: Theo em, nếu bỏ đi phản “lời bàn của tác giả” ở cuối truyện thì việc đọc hiểu truyện Dế chọi có khó khăn/ thuận lợi gì?

Hướng dẫn chi tiết:

Theo em, nếu bỏ đi phản “lời bàn của tác giả” ở cuối truyện thì việc đọc hiểu truyện Dế chọi có khó khăn trong việc hiểu về nguồn gốc của con dế và khó lí giải cho việc nhận thưởng của Thành Danh. Đồng thời không thể hiện hết ý của tác giả: khao khát cuộc sống hạnh phúc nên phải hi sinh.