Đáp án Sinh học 12 chân trời sáng tạo Ôn tập chương 3

ÔN TẬP CHƯƠNG 3

Câu 1: Dựa vào hiểu biết về di truyền học quần thể, hãy cho biết nếu một gene đột biến lặn xuất hiện ở quần thể giao phối gần và quần thể giao phối ngẫu nhiên với tần số như nhau thì thể đột biến sẽ xuất hiện ở quần thể nào sớm hơn. Giải thích.

Hướng dẫn chi tiết:

• Nếu một gene đột biến lặn xuất hiện ở quần thể giao phối gần và quần thể giao phối ngẫu nhiên với tần số như nhau thì thể đột biến sẽ xuất hiện ở quần thể giao phối gần sớm hơn.
• Do ở quần thể giao phối gần, qua các thế hệ có tỉ lệ gene đồng hợp tăng, bao gồm cả đồng hợp lặn nên thể đột biến sẽ xuất hiện sớm hơn.

Câu 2: Trong các quần thể sau đây, quần thể nào đang đạt trạng thái cân bằng di truyền theo định luật Hardy – Weinberg? Giải thích.

1. a) 0,42 BB: 0,48 Bb: 0,1 bb.
2. b) 0,25 BB: 0,5 Bb: 0,25 bb.
3. c) 0,6 BB: 0,1 Bb: 0,3 bb.
4. d) 100% bb.

Hướng dẫn chi tiết:

Quần thể b đang đạt trạng thái cân bằng di truyền theo định luật Hardy – Weinberg vì theo công thức ta có tần số allele A và tần số allele a bằng nhau và bằng 0,5, p + q = 0,5 +0,5 = 1 nên quần thể đạt trạng thái cân bằng.

Câu 3: Sự phát sinh các bệnh, tật di truyền ở người có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như: hôn nhân cận huyết, ô nhiễm môi trường, lối sống không lành mạnh,...

1. a) Giải thích tại sao những nguyên nhân trên có thể gây nên các bệnh, tật di truyền ở người.
2. b) Đề xuất một số biện pháp hạn chế các nguyên nhân trên để phòng ngừa các bệnh tật di truyền và bảo vệ vốn gene ở người.

Hướng dẫn chi tiết:

1. a) Hôn nhân cận huyết làm tăng tỉ lệ kiểu gene đồng hợp mang tính trạng xấu, ô nhiễm môi trường và lối sống không lành mạnh là một trong những nguyên nhân gây đột biến gene, từ đó gây nên các bệnh, tật di truyền ở người.
2. b) Một số biện pháp: Tuân thủ luật pháp, không kết hôn với họ hàng trong vòng 3 đời (khuyến khích 5 đời); tham gia các hoạt động cải tạo và bảo vệ môi trường; xây dưng chế độ dinh dưỡng và lối sống lành mạnh.

Câu 4: Cho các đối tượng: (A) thanh niên khoẻ mạnh và trong gia đình không ai mắc bệnh di truyền, (B) người phụ nữ trên 35 tuổi (đã kết hôn), (C) người làm việc trong môi trường độc hại, (D) thanh niên khoẻ mạnh nhưng trong gia đình đã có người mắc tật di truyền. Theo em, tư vấn di truyền có vai trò như thế nào đối với mỗi đối tượng trên?

Hướng dẫn chi tiết:

Vai trò của tư vấn di truyền đối với từng đối tượng:

• (A): tư vấn về việc duy trì lối sống lành mạnh, kiểm tra sức khỏe định kỳ, và hỗ trợ trong việc quản lý yếu tố rủi ro di truyền nếu có.
• (B): tư vấn về các xét nghiệm di truyền hoặc xét nghiệm tiền sản để đánh giá rủi ro cho thai nhi và người mẹ. Cần thảo luận về các yếu tố di truyền có thể ảnh hưởng đến quyết định có nên mang thai tiếp hay không.
• (C): xem xét các xét nghiệm di truyền để đánh giá rủi ro liên quan đến môi trường làm việc. Cần thảo luận về các biện pháp bảo vệ, tư vấn về an toàn lao động, và xem xét tác động của môi trường làm việc đối với sức khỏe sinh sản.
• (D): đánh giá các yếu tố di truyền cụ thể trong gia đình và xem xét khả năng kiểm tra di truyền. Tư vấn về quyết định mang thai và cung cấp thông tin về các lựa chọn như xét nghiệm trước sinh và tư vấn di truyền.

Câu 5: Ở người, bệnh mù màu đỏ - lục do gene lặn nằm trên vùng không tương đồng của nhiễm sắc thể giới tính X quy định. Xét một gia đình có mẹ nhìn màu bình thường còn bố bị mù màu, họ sinh được ba người con gồm một con trai và hai con gái. Các người con lớn lên lập gia đình. Người con trai nhìn màu bình thường kết hôn với người vợ nhìn màu bình thường, sinh được một cháu trai mắc bệnh mù màu. Người con gái thứ nhất nhìn màu bình thường lấy chồng nhìn màu bình thường sinh được một cháu trai bị mù màu và một cháu gái nhìn màu bình thường. Người con gái thứ hai bị mù màu lấy người chồng nhìn màu bình thường sinh được một cháu gái nhìn màu bình thường.

1. a) Lập sơ đồ phả hệ về sự di truyền bệnh mù màu trong gia đình trên.
2. b) Xác định kiểu gene của mỗi người trong gia đình trên.

Hướng dẫn chi tiết:

1. b) Vào mùa đông, nhiều loài cây gỗ có hiện tượng rụng lá.
2. c) Bọ que có hình thái cơ thể giống cành cây.
3. d) Khi di chuyển từ đồng bằng lên vùng núi, hoạt động của hệ hô hấp và hệ tuần hoàn tăng lên.
4. e) Thằn lằn sau khi bị đứt đuôi có thể tái sinh đuôi mới.

Hướng dẫn chi tiết:

Trường hợp thường biến là b) do cây rụng lá vào mùa đông và đâm chồi và mùa xuân, kiểu hình của cây có sự thay đổi khi môi trường thay đổi.

Câu 2: Một nhà khoa học đã trồng các cây cỏ thi (Achillea millefolium) thuộc hai dòng khác nhau (các cây cùng dòng có cùng kiểu gene) ở ba vùng có chiều cao so với mặt nước biển khác nhau, điều kiện chăm sóc như nhau. Sau một thời gian, quan sát thấy kết quả như Hình 1.

1. a) Nhận xét và giải thích về sự biểu hiện kiểu hình ở mỗi dòng khi được trồng ở cùng độ cao.
2. b) Trường hợp khi thay đổi độ cao nhưng kiểu hình ở mỗi dòng không thay đổi, ta có thể kết luận được điều gì về sự biểu hiện kiểu hình ở hai dòng cỏ thi?

Hướng dẫn chi tiết:

1. a)

• Nhận xét:
• Dòng A: cây phát triển mạnh ở độ cao 30m; cây ở độ cao 3050m phát triển kém hơn; cây ở độ cao 1400m phát triển kém nhất.
• Dòng B: Ở độ cao 30m thì cây phát triển tốt. Ở độ cao 1400m thì thân cây thấp hơn, nhiều lá hơn, hoa có màu khác khi trồng ở độ cao 30m. Ở độ cao 3050 thì lá phát triển mạnh, thân cây thấp nhất, hoa màu nhạt.
• Giải thích: cùng một kiểu gene tương tác với các điều kiện khác nhau của môi trường sẽ biểu hiện ra các loại kiểu hình khác nhau nên có sự khác biệt giữa các cây trong thí nghiệm.

1. b) Trường hợp khi thay đổi độ cao nhưng kiểu hình ở mỗi dòng không thay đổi, ta có thể kết luận kiểu hình được biểu hiện ở cỏ thi không chịu ảnh hưởng bởi môi trường.

Câu 3: Dựa vào hiểu biết về mối quan hệ giữa kiểu gene - kiểu hình - môi trường, hãy giải thích cơ sở cho việc cần đảm bảo môi trường sống lành mạnh và sức khoẻ tinh thần tốt cho phụ nữ trong giai đoạn mang thai.

Hướng dẫn chi tiết:

Cơ sở cho việc cần đảm bảo môi trường sống lành mạnh và sức khoẻ tinh thần tốt cho phụ nữ trong giai đoạn mang thai: Môi trường sống không lành mạnh tiềm ẩn nhiều tác nhân gây hại, gây đột biến, ảnh hưởng xấu đến thai nhi. Phụ nữ mang thai cần có sức khỏe tinh thần tốt để sức khỏe cơ thể ổn định (các yếu tố như miễn dịch, hormone,...) giúp thai nhi phát triển khỏe mạnh và bình thường.

Câu 4: Quan sát các hình ảnh sau và trả lời câu hỏi.

1. a) Cho biết hiện tượng nào là thường biến. Giải thích.
2. b) Hai hiện tượng trên có đặc điểm gì giống và khác nhau (về sự biểu hiện kiểu hình, khả năng di truyền, ý nghĩa)?

Hướng dẫn chi tiết:

1. a) Hiện tượng a là thường biến. Do khi điều kiện môi trường thay đổi thì kiểu hình của cáo tuyết cũng thay đổi theo.
2. b)

• Giống nhau: đều thích nghi với các điều kiện của môi trường sống, có khả năng di truyền cho các thế hệ sau.
• Khác nhau:
• Hiện tượng a: Kiểu hình thay đổi khi điều kiện môi trường thay đổi, có khả năng di truyền cho đời sau, tùy vào điều kiện môi trường sẽ có sự thay đổi, thích nghi khi điều kiện môi trường sống thay đổi.
• Hiện tượng b: Kiểu hình không thay đổi khi điều kiện môi trường thay đổi, luôn di truyền cho thế hệ sau, giúp gụy trang, tránh kẻ thù, thích nghi với môi trường sống.