BÀI 26. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG HÔ HẤP TẾ BÀO

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Tại sao rau, quả cất giữ trong tủ lạnh lại lâu hỏng hơn so với rau, quả để ngoài không khí? Tại sao muốn cất giữ các loại hạt được lâu lại phải phơi khô mà không để ẩm?

Trả lời:

- Nhiệt độ của tủ lạnh làm giảm cường độ của các biến đổi về hóa học, hóa sinh và sinh học để kéo dài thời hạn sử dụng của thực phẩm tươi sống hoặc đã qua chế biến.

- Độ ẩm không khí là một yếu tố quan trọng giúp vi sinh vật tồn tại và sinh trưởng, vì vậy các thức ăn chứa nhiều nước sẽ dễ bị nhiễm khuẩn.

I.                  MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÔ HẤP TẾ BÀO

1. Nước

Câu hỏi: Từ kết quả thí nghiệm trong bảng trên, em hãy nhận xét về mối liên quan giữa hàm lượng nước và cường độ hô hấp của hạt

Trả lời:

Nhận xét về mối liên quan giữa hàm lượng nước và cường độ hô hấp của hạt : cường độ hô hấp tỉ lệ thuận với hàm lượng nước.

2. Nồng độ khí oxygen

Câu hỏi: Vì sao trong trồng trọt, người ta thường làm đất tơi xốp trước khi gieo trồng và tháo nước khi cây bị ngập úng?

Trả lời:

Trong trồng trọt, người ta thường làm đất tơi xốp trước khi gieo trồng và tháo nước khi cây bị ngập úng là vì để cây có đủ khí oxygen cho cây hô hấp

3. Nồng độ khí carbon dioxide

Câu hỏi: Vì sao không nên để nhiều hoa hoặc cây xanh trong phòng ngủ kín?

Trả lời:

Trong phòng ngủ kín để nhiều cây hoặc hoa, ban đêm cây không quang hợp, chỉ có hiện tượng hô hấp được thực hiện, cây sẽ lấy khí oxi của không khí trong phòng và thải ra nhiều khí cacbonic. Nếu đóng kín cửa, không khí trong phòng sẽ bị thiếu khí ôxi và rất nhiều khí cacbônic nên người ngủ dễ bị ngạt, có thể chết.

II. VẬN DỤNG HIỂU BIẾT VỀ HÔ HẤP TẾ BÀO VÀO THỰC TIỄN

1. Hô hấp tế bào và vấn đề bảo quản nông sản

Câu hỏi: Theo em, cần điều chỉnh các yếu tố môi trường như nước, nhiệt độ, nồng độ khí carbon dioxide như thế nào để có thể bảo quản được nông sản? Giải thích.

Trả lời:

Cần điều chỉnh các yếu tố môi trường như nước, nhiệt độ, nồng độ khí carbon dioxide như sau:

Làm giảm lượng nước: phơi khô, sấy khô. VD: Trước khi đưa hạt vào kho, hạt được phơi khô với độ ẩm khoảng 13 – 16^oC tùy theo từng loại hạt.

Làm giảm nhiệt độ: để nông sản nơi thoáng mát, bảo quản trong tủ lạnh kho lạnh. VD: khoai tây ở 4oC, cải bắp ở 1°C, cam chanh ở 6^oC, các loại rau khác là 3 – 7^oC.

Tăng nồng độ CO₂ gây ức chế quang hợp: bơm CO₂ vào buồng, kho bảo quản

Các biện pháp trên ức chế quá trình hô hấp, đưa quá trình hô hấp ở nông sản về mức tối thiểu giúp bảo quản nông sản tốt hơn.

2. Các biện pháp bảo quản nông sản sau thu hoạch

Câu hỏi: Kể tên một số biện pháp bảo quản nông sản mà em biết

Trả lời:

Một số biện pháp bảo quản nông sản:

Bảo quản khô

Bảo quản lạnh

Bảo quản trong điều kiện nồng độ khí carbon dioxide cao

Bảo quản bằng cách ngâm đối tượng vào dung dịch hóa chất thích hợp.

Câu 1: Khi vào phòng kín có hàm lượng carbon dioxide cao, em cần lưu ý điều gì?

Trả lời:

Khi vào phòng kín có hàm lượng carbon dioxide cao, em cần mặc quần áo bảo hộ và sử dụng bình oxi.

Câu 2: Theo em, có nên bảo quản rau quả tươi ở nhiệt độ bằng hoặc thấp hơn 0^o để kéo dài thời gian bảo quản hay không? Giải thích

Trả lời:

Theo em, không nên bảo quản rau quả tươi ở nhiệt độ bằng hoặc thấp hơn 0^o để kéo dài thời gian bảo quản.

Vì khi nhiệt độ bảo quản thấp, vượt quá nhiệt độ đóng băng của dịch bào thì rau quả sẽ bị đóng băng, tế bào thực vật sẽ bị phá hủy và quá trình sống bị đình chỉ. Khi đó rau quả sẽ là sản phẩm đông lạnh chứ không phải là dạng rau quả tươi. Cũng có 1 lý do khác là khi nhiệt độ thấp có thể làm rối loạn một số quá trình sinh lý sinh hóa của rau quả.

Câu 3: Cho một số loại nông sản sau: hạt lúa, quả cà chua, rau muống, hành tây, hạt đỗ, bắp ngô tươi, hạt lạc, quả dưa chuột, rau bắp cải, khoai tây, quả cam. Hãy lựa chọn biện pháp bảo quản phù hợp cho từng loại nông sản và giải thích

Trả lời:

Tùy từng loại nông sản khác nhau mà có các biện pháp bảo quản phù hợp. Bảo quản khô thường sử dụng để bảo quản các loại hạt. Bảo quản lạnh, sử dụng cho phần lớn các loại thực phẩm, rau, quả. Bảo quản trong điều kiện khí carbon dioxide bảo quản các loại nông sản trong các kho kin, quy mô lớn.

Bảo quản khô: hạt đỗ, hạt lạc

Bảo quản lạnh: quả cà chua, rau muống, hành tây, bắp ngô tươi,  quả dưa chuột, rau bắp cải, khoai tây, quả cam.

Bảo quản trong điều kiện nồng độ khí carbon dioxide cao: hạt lúa