Giáo án điện tử Khoa học máy tính 11 cánh diều Chủ đề F(CS) Bài 6: Kiểm thử và sửa lỗi chương trình

CHÀO MỪNG CẢ LỚP

ĐẾN VỚI BÀI HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Theo em, tại sao rất ít khi chương trình viết xong có thể chạy được ngay?

BÀI 6: KIỂM THỬ VÀ SỬA LỖI CHƯƠNG TRÌNH

NỘI DUNG BÀI HỌC

Nguyên nhân gây lỗi và truy vết lỗi

Chạy thử chương trình

Một số kinh nghiệm thực hành gỡ lỗi chương trình

Tập thói quen tốt khi lập trình để gỡ lỗi

Tổ chức tách biệt các phần của một chương trình

01

NGUYÊN NHÂN GÂY LỖI VÀ TRUY VẾT LỖI

Thảo luận cặp đôi

Đọc hiểu thông tin mục 1 trang 113 SGK, kết hợp với kiến thức đã học ở lớp 10, trả lời các câu hỏi sau:

1. Nêu một số lỗi chương trình và nguyên nhân xảy ra các loại lỗi đó.
2. Vì sao người lập trình có thể dễ dàng tìm ra chuỗi dòng lệnh gây lỗi?

1. a) Các loại lỗi và nguyên nhân

Các loại lỗi

Lỗi cú pháp

Câu lệnh viết không đúng theo quy định của ngôn ngữ

Lỗi thời gian chạy

Do có giá trị không hợp lệ khi thực hiện một tính toán nào đó

1. b) Truy vết lỗi và thông báo lỗi

• Vùng soạn thảo các câu lệnh trong môi trường lập trình IDE thường có hiển thị số thứ tự các dòng lệnh, đánh số tăng dần từ 1.
• Khi phát sinh một lỗi, chức năng gỡ lỗi sẽ truy vết ngược lùi về phía trên, tìm đến tận gốc, tới dòng có câu lệnh gây lỗi.
• Thông báo lỗi in ra danh sách các dòng lệnh truy vết được, ghi kèm số thứ tự dòng lệnh trong văn bản chương trình.

02

CHẠY THỬ CHƯƠNG TRÌNH

Vì sao phải chạy thử chương trình?

Chạy thử cho phép người lập trình dễ phát hiện lỗi hơn, qua đó kịp thời đưa ra các biện pháp xử lí lỗi.

→ Hạn chế được rất nhiều rủi ro phát sinh lỗi trong quá trình vận hành.

Lưu ý

• Thuật toán sai thì chương trình thực hiện đúng thuật toán đó sẽ cho kết quả sai. Việc phát hiện chương trình còn lỗi và sửa lỗi sẽ không phân biệt đó là lỗi chương trình thực hiện thuật toán hay lỗi của bản thân thuật toán.
• Việc kiểm tra thử dù rất nhiều lần cũng chưa chứng minh được chương trình đã hết lỗi.

Lưu ý

• Thuật toán sai thì chương trình thực hiện đúng thuật toán đó sẽ cho kết quả sai. Việc phát hiện chương trình còn lỗi và sửa lỗi sẽ không phân biệt đó là lỗi chương trình thực hiện thuật toán hay lỗi của bản thân thuật toán.
• Việc kiểm tra thử dù rất nhiều lần cũng chưa chứng minh được chương trình đã hết lỗi.

Một số kinh nghiệm gỡ lỗi chương trình

Các ca kiểm thử để phát hiện lỗi chương trình

Chia để trị

Hãy in ra

1. a) Các ca kiểm thử để phát hiện lỗi chương trình

Hoạt động:

Hãy cho một số ví dụ ca kiểm thử:

• Chương trình giải phương trình bậc hai.
• Chương trình tính đếm (tính tổng, tính trung bình cộng…) các số dương trong một mảng số thực.

Gợi ý

• Chương trình trình giải phương trình bậc hai: các trường hợp có hai nghiệm phân biệt, nghiệm kép, vô nghiệm, với bộ tham số a, b, c cụ thể.
• Chương trình tính đếm (tính tổng, tính trung bình cộng…) các số dương trong một mảng số thực: các trường hợp mảng có chứa lẫn lộn các số dương, số âm, số không; chỉ có số dương; chỉ có số âm; độ dài mảng bằng 0, bằng 1.

GHI NHỚ

• Một ca kiểm thử là một trường hợp đã cho các đầu vào cụ thể và dự đoán trước kết quả đầu ra đúng yêu cầu của bài toán.
• Cần kiểm thử:

• Đủ các trường hợp của cấu trúc rẽ nhánh.
• Các trường hợp ở đầu mút của một biểu thức điều kiện.
• Các trường hợp của cấu trúc lặp có số lần lặp là 0 lần, 1 lần, nhiều lần.