Giáo án điện tử Khoa học máy tính 11 cánh diều Chủ đề F(CS) Bài 2: Mảng hai chiều

Tin học khoa học máy tính 11

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

Em có biết nếu xếp nối tiếp nhau n mảng số thực cùng độ dài m phần tử trong bộ nhớ thì được gọi là gì không?

BÀI 2:

MẢNG HAI CHIỀU

NỘI DUNG BÀI HỌC

Mảng hai chiều

Sử dụng danh sách làm mảng hai chiều trong Python

MẢNG HAI CHIỀU

Thảo luận cặp đôi

Quan sát Hình 1a và 1b, cho biết mảng hai chiều dùng để làm gì? Từ đó, rút ra khái niệm về mảng hai chiều.

Mảng hai chiều dùng để lưu trữ một bảng số liệu hình chữ nhật.

Mảng hai chiều (ma trận) là bảng hình chữ nhật gồm các phần tử có cùng kiểu dữ liệu, gồm n hàng và m cột.

Dựa vào thông tin SGK, em hãy trình bày về khai báo, cấu trúc mảng hai chiều và khả năng truy cập ngẫu nhiên.

1. a) Khai báo mảng hai chiều

Cung cấp đầy đủ các thông tin

Kích thước

Kiểu dữ liệu

Tên biến mảng

Kích thước gồm hai số nguyên dương, mỗi số xác định kích thước một chiều hình chữ nhật.

Ví dụ: khai báo mảng trong C về bảng điểm tổng kết của lớp có 45 HS với 8 môn học.

1. b) Cấu trúc mảng hai chiều

Trong bộ nhớ, mảng hai chiều được lưu trữ thành một khối các ô nhớ liên tục, có độ lớn bằng:

số hàng × số cột × độ dài kiểu dữ liệu

1. c) Truy cập ngẫu nhiên

• Có thể truy cập các phần tử bằng hai chỉ số: chỉ số hàng và chỉ số cột.
• Thời gian thực hiện là hằng số, không phụ thuộc vào kích thước mảng.

GHI NHỚ

Mảng hai chiều là để thể hiện một ma trận các số theo cách cô đọng, tiết kiệm chỗ trong bộ nhớ, đồng thời dễ trình bày các thao tác tính toán.

02

SỬ DỤNG DANH SÁCH LÀM MẢNG HAI CHIỀU TRONG PYTHON

Khai báo danh sách dùng làm mảng hai chiều

Thảo luận cặp đôi

            Em hãy khai báo một danh sách để làm mảng hai chiều khi lập trình giải bài toán thực tế với dữ liệu đầu vào là bảng điểm tổng kết các môn học như mô tả ở trên. Để tiết kiệm thời gian, ta tạm thời minh họa với mảng 4 × 3 bằng bảng trích từ Hình 1a như sau:

Kết quả

Danh sách dùng làm mảng được khai báo và sử dụng như sau:

(1) Khai báo danh sách dùng làm mảng (một chiều hoặc hai chiều) với các phần tử hay các danh sách con sẽ được thêm dần vào sau đó:

(2) Khai báo danh sách với cặp dấu “[ ]” chứa danh sách con cùng độ dài cho kết quả là một danh sách dùng như mảng hai chiều.

Trong bộ nhớ máy tính, mảng hai chiều n hàng và m cột được lưu trữ thành dãy n × m số bằng cách xếp các hàng nối tiếp nhau, bắt đầu là hàng 0, tiếp theo là hàng 1, hàng 2… cho đến hết.

Thời gian thực hiện các phép toán của mảng

ọc hiểu thông tin mục 2 tr.96 và trả lời câu hỏi:

Quan sát Hình 3, cho biết phép chèn thêm hay xóa phần tử được thực hiện như thế nào?

• Phép chèn thêm hay gỡ bỏ ở vị trí bất kì trong mảng sẽ cần dịch chuyển để tạo chỗ trống.
• Thời gian thực hiện các phép toán của mảng (là) tuyến tính.

ĐƯỜNG LÊN ĐỈNH

OLYMPIA

Để khai báo danh sách dùng làm mảng, người ta dùng cặp dấu nào dưới đây?

1. [ ]                                                          B. ( )                             

1. { } D. “ ”

Nói "Thời gian thực hiện (là) tuyến tính" nghĩa là

1. số thao tác để hoàn thành nó tỉ lệ thuận với kích thước dữ liệu đầu ra.
2. số thao tác để hoàn thành nó tỉ lệ nghịch với kích thước dữ liệu đầu vào.
3. số thao tác để hoàn thành nó tỉ lệ nghịch với kích thước dữ liệu đầu ra.
4. số thao tác để hoàn thành nó tỉ lệ thuận với kích thước dữ liệu đầu vào.