Giáo án điện tử tiết: Đọc - Quê Hương

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN

 VỚI BÀI GIẢNG HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

   Khi nhắc đến quê hương của mình, em có ấn tượng đặc biệt gì (cảnh sắc thiên nhiên, món ăn nổi tiếng, phong tục truyền thống). Hãy chia sẻ cùng cô giáo và các bạn trong lớp.

Tiết...

QUÊ HƯƠNG

(Tế Hanh)

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. TÌM HIỂU CHUNG
2. TÌM HIỂU CHI TIẾT
3. Hình ảnh quê hương trong tâm trí tác giả
4. Cảnh thuyền ra khơi
5. Cảnh đoàn thuyền trở về
6. Tình cảm của tác giả đối với quê hương

III. TỔNG KẾT

1. TÌM HIỂU CHUNG
2. Tác giả Tế Hanh

• Tên: Tế Hanh
• Năm sinh – năm mất: 1921 – 2009
• Quê quán: Quảng Ngãi
• Phong cách nghệ thuật: cảm xúc chân thành mà tinh tế, thiết tha; lời thơ giản dị, giàu hình ảnh; giọng thơ nhẹ nhàng, sâu lắng.
• Tác phẩm tiêu biểu: Hoa niên (1945), Hai nửa yêu thương (1963), Khúc ca mới (1966), Câu chuyện quê hương (1973)…

2. Tác phẩm Quê hương

• Xuất xứ: Bài thơ viết năm 1939, khi Tế Hanh đang học tại Huế trong nỗi nhớ quê hương - một làng chài ven biển tha thiết. Bài thơ được rút trong tập Nghẹn ngào (1939) và sau đó được in trong tập Hoa niên (1945).
• Thể loại: thơ tự do.
• Phương thức biểu đạt: biểu cảm, miêu tả.

2. Tác phẩm Quê hương

Bố cục: 4 phần

• 2 câu đầu: Giới thiệu chung về làng quê.
• 6 câu tiếp: Cảnh dân chài bơi thuyền ra khơi đánh cá.
• 8 câu tiếp: Cảnh thuyền cá về bến.
• 4 câu tiếp: Nỗi nhớ làng chài, nhớ quê hương.

1. TÌM HIỂU CHI TIẾT
2. Hình ảnh quê hương trong tâm trí tác giả

• Tìm những chi tiết giới thiệu về quê hương của tác giả ?
• Chi tiết nào giúp em nhận biết quê hương của tác giả là một làng chài ven biển?

- Nghề nghiệp: làm nghề chài lưới

- Vị trí địa lí: cách biển nửa ngày sông

à Bằng lời thơ bình dị, tự nhiên, tác giả giới thiệu chung về làng quê mình đó là một làng chài ven biển.

2. Cảnh thuyền ra khơi

• Tìm những câu thơ miêu tả hình ảnh chiếc thuyền lúc ra khơi?
• Tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ nào để miêu tả hình ảnh con thuyền?

- Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng

Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá.

à Khung cảnh đẹp trời, dấu hiệu bình yên tốt đẹp.

- Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã

Phăng mái chèo mạnh mẽ vượt trường giang.

à Nghệ thuật so sánh, động từ mạnh diễn tả khí thế dũng mãnh của con thuyền ra khơi.

- Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng

  Rướn thân trắng bao la thâu góp gió

à Bút pháp lãng mạn, nghệ thuật so ánh, nhân hóa, ẩn dụ: cánh buồm trắng căng gió biển khơi quen thuộc bỗng trở nên lớn lao, thiêng liêng, rất thơ mộng và trở thành biểu tượng của miền quê làng chài luôn tràn đầy sức sống.

• Cảnh dân chài bơi thuyền đi đánh cá là một cảnh tượng đẹp: cả thiên nhiên và con người đều hiện ra với vẻ đẹp đầy sức sống, đầy hứa hẹn, tình cảm gắn bó sâu nặng với quê hương.

3. Cảnh đoàn thuyền trở về

THẢO LUẬN CẶP ĐÔI

• Cảnh đoàn thuyền trở về được miêu tả qua những chi tiết nào?
• Hình ảnh người dân chài được miêu tả như thế nào? Phân tích những hình ảnh thơ đó? Em nhận xét gì về bức tranh lao động ấy?
• Trong câu Chiếc thuyền im...sử dụng nghệ thuật gì? Em cảm nhận hai câu thơ này như thế nào?

- Cảnh đón thuyền về:

Ngày hôm sau ồn ào…

... dân làng tấp nập...

Nhờ ơn trời...

à  Bức tranh lao động náo nhiệt, đầy ắp niềm vui, sự sống.

- Hình ảnh người dân đánh cá:

Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng

Cả thân hình nồng thở vị xa xăm.

• Hình ảnh thơ vừa chân thực vừa lãng mạn, khắc họa vẻ đẹp giản dị, khoẻ khoắn, thơ mộng của người dân chài lưới: nước da ngăm nhuộm nắng, nhuộm gió, thân hình vạm vỡ và thấm đậm vị mặn mòi của biển khơi.

- Hình ảnh con thuyền:

Chiếc thuyền im…

Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.

• Nghệ thuật nhân hoá, con thuyền trở nên có hồn, một tâm hồn tinh tế.

4. Tình cảm của tác giả và quê hương

• Tác giả đã bộc bạch nỗi nhớ của mình như thế nào?
• Các hình ảnh nào đã trở về trong nỗi nhớ ?
• Theo em có phải chỉ đến khổ cuối này tác giả mới diễn tả nỗi nhớ về “quê hương của mình”?

Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ

Màu nước xanh cá bạc chiếc buồm vôi

Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi

Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá.

• Hình ảnh: màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi.
• Nhịp thơ da diết, điệp từ nhớ à nhấn mạnh nỗi nhớ quê của tác giả - nỗi nhớ sâu đậm của tác giả.

- Đó là nỗi nhớ màu sắc, cảnh vật, nhớ hình dáng con thuyền, nỗi nhớ đó kết đọng lại trong một mùi vị đặc trưng của làng chài “mùi nồng mặn” ở đó có nắng, có gió, có vị muối, có tình quê sâu nặng.

• Tác giả gắn bó sâu sắc với quê hương, quê hương luôn sống mãi trong lòng tác giả.

III. TỔNG KẾT

NỘI DUNG

- Bức tranh tươi sáng sinh động về một làng quê miền biển cùng hình ảnh khỏe khoắn đầy sức sống của người dân chài và sinh hoạt lao động làng chài.

- Nỗi nhớ da diết, sự gắn bó thủy chung, tình yêu quê hương sâu nặng của tác giả. Bài thơ là lời bày tỏ của tác giả về một tình yêu tha thiết.

NGHỆ THUẬT

• Sử dụng các hình ảnh so sánh, nhân hoá, động từ, tính từ, từ láy, câu cảm thán linh hoạt.
• Giọng thơ mượt mà, sâu lắng.
• Bút pháp lãng mạn cùng với thể thơ 8 tiếng.

LUYỆN TẬP

Em hãy vẽ sơ đồ tư duy, tóm tắt nội dung kiến thức của bài.

VẬN DỤNG

Suy nghĩ của em sau khi xem những bức ảnh sau? Em nghĩ như thế nào về trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc bảo vệ đất nước hiện nay?

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

Ôn tập lại văn bản Quê hương

Hoàn thành bài tập phần vận dụng

Soạn bài: Viết phân tích đặc điểm nhân vật

BÀI HỌC KẾT THÚC, CẢM ƠN CÁC EM ĐÃ LẮNG NGHE!