Giáo án điện tử ngữ văn 7 kết nối tiết: Thực hành tiếng việt - Thành ngữ

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: THÀNH NGỮ

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐÃ ĐẾN VỚI MÔN NGỮ VĂN 7

KHỞI ĐỘNG

- Trò chơi: “Đâu là thành ngữ?”

+ Luật chơi: Các em hãy quan sát các câu văn có sử dụng một đến hai câu thành ngữ sau đây và xác định câu thành ngữ được dùng trong các câu. Em nào giơ tay nhanh và trả lời đúng nhất sẽ được tuyên dương.

+ Các câu:

1. a) Ơn cha nghĩa mẹ lớn lao vô cùng, con cái luôn ghi nhớ điều đó để phụng dưỡng, đền ơn cha mẹ.
2. b) Vì nét chữ là nết người nên em luôn cố gắng rèn viết chữ thật đẹp.
3. c) Sao bạn học mãi mà không hiểu, như nước đổ đầu vịt vậy?
4. d) Tuy cuộc sống con ba chìm bảy nổi nhưng những người dân ở làng quê tôi đều lạc quan, yêu đời.
5. e) Tiếng gọi thiêng liêng của người con bé nhỏ về nơi non xanh nước biếc, về nơi chôn rau cắt rốn của mình.
6. f) Mẹ con Cám là những người lòng lang dạ thú, luôn tìm cách hãm hại Tấm.
7. g) Thánh Gióng nhiều năm không biết nói biết cười nhưng bỗng dưng lớn nhanh như thổi chỉ vì nghe tiếng rao cần người giúp nước.
8. h) Người dân quê tôi đầu tắt mặt tối với ruộng đồng.

à Trả lời:

1. a) Ơn cha nghĩa mẹ
2. b) Nét chữ là nết người
3. c) Nước đổ đầu vịt
4. d) Ba chìm bảy nổi
5. e) Non xanh nước biếc, Chôn rau cắt rốn
6. f) Lòng lang dạ thú
7. g) Lớn nhanh như thổi
8. h) Đầu tắt mặt tối

TÊN BÀI HỌC – NỘI DUNG BÀI HỌC

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: THÀNH NGỮ

1. Lí thuyết
2. Định nghĩa
3. Chức năng
4. Luyện tập
5. Bài tập 1
6. Bài tập 2
7. Bài tập 3
8. Bài tập 4

III. Vận dụng

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Lí thuyết
2. Định nghĩa:

* Yêu cầu: Các em hãy đọc lại định nghĩa về thành ngữ trong mục Tri thức ngữ văn trong SGK trang 5.

à Trả lời:

- Thành ngữ là một cụm từ cố định, có nghĩa bóng bẩy

2. Đặc điểm:

* Yêu cầu: Các em hãy đọc phần Nhận biết đặc điểm và chức năng của thành ngữ được đặt trong khung bên phải SGK trang 10, 11 để các em nắm vững khái niệm thành ngữ và các đặc điểm cơ bản của thành ngữ.

à Trả lời:

- Về cấu tạo: Thành ngữ là một cụm từ cố định, khác với cụm từ tự do. Cụm từ đó chỉ sự tồn tại trong một tình huống giao tiếp cụ thể, không dùng lại nguyên xi trong các tình huống khác. Ngược lại, thành ngữ luôn cố định, giống như những “cấu kiện đúng sẵn”, phải sử dụng nguyên khối. Chúng được dùng đi dùng lại nhiều lần trong những ngữ cảnh phù hợp.

- Về nghĩa: Nghĩa của thành ngữ là nghĩa của toàn khối chứ không phải nghĩa cộng gộp từ các thành tố. Chính vì điều này, thành ngữ được sử dụng như từ. Thành ngữ thường có nghĩa bóng bẩy, nghĩa biểu trưng.

3. Chức năng: (File ảnh)

- Việc dùng thành ngữ giúp cho câu trở nên súc tích, bóng bẩy, gợi nhiều liên tưởng.

* Củng cố về chức năng của thành ngữ: Một số ví dụ về thành ngữ được dùng trong lời ăn tiếng nói hằng ngày và trong thơ văn

- Người Việt Nam thường chọn ngày lành tháng tốt để làm việc hệ trọng

- Hàng xóm làng giếng khi tắt lửa tối đèn có nhau.

- Mọi người thưởng bảo con hư tại mẹ, cháu hư tại bà.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

1. Luyện tập
2. Bài tập 1: Chỉ ra và giải nghĩa các thành ngữ trong các câu sau:
3. Tất cả những cái đó cám dỗ tôi hơn là quy tắc về phân tử; nhưng tôi cưỡng lại được, và ba chân bốn cẳng chạy đến trường.
4. Lại có khi tôi cảm thấy mình dũng mãnh đến nỗi dù có phải chuyển núi dời sông tôi cũng sẵn sàng.

* Yêu cầu: Làm việc cặp đôi

à Trả lời:

1. Ba chân bốn cẳng là thành ngữ, có nghĩa: vội vã, cuống lên.
2. Chuyển núi dời sông là thành ngữ, có nghĩa: làm những việc lớn lao, phi thường.

* Yêu cầu: Làm việc theo nhóm: Cả lớp chia làm 4 nhóm, mỗi nhóm sẽ làm một nhiệm vụ riêng:

+ Vòng 1: Các nhóm làm bài được phân công.

        - Nhóm 1: Bài 2a                                           - Nhóm 3: Bài 3a

        - Nhóm 2: Bài 2b                                           - Nhóm 4: Bài 3b