Giáo án Lịch sử 8 cánh diều Bài 5: Quá trình khai phá của Đại Việt trong các thế kỉ XVI - XVIII

Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

BÀI 5: QUÁ TRÌNH KHAI PHÁ CỦA ĐẠI VIỆT

TRONG CÁC THẾ KỈ XVI – XVIII

(1 tiết)

1. MỤC TIÊU BÀI HỌC
2. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

• Trình bày được khái quát về quá trình khai phá của Đại Việt trong các thế kỉ XVI – XVIII.
• Mô tả và nêu được ý nghĩa của quá trình thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa của các chúa Nguyễn.

2. Năng lực

Năng lực chung:

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập hay theo nhóm; Trao đổi tích cực với giáo viên và các bạn khác trong lớp.
• Năng lực tự chủ và tự học: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.
• Giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết phối hợp với bạn bè khi làm việc nhóm, tư duy logic, sáng tạo khi giải quyết vấn đề.

Năng lực riêng:

• Tìm hiểu lịch sử: thông qua việc khai thác và sử dụng các tư liệu thành văn, hình ảnh, lược đồ, sơ đồ để trình bày khái quát về quá trình khai khai phá của Đại Việt trong các thế kỉ XVI – XVIII.
• Nhận thức và tư duy lịch sử: thông qua mô và nêu được ý nghĩa của quá trình thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa của các chúa Nguyễn.

3. Phẩm chất

• Yêu nước: trân trọng những thành quả của công cuộc mở rộng lãnh thổ về phía Nam của các thế hệ trước.
• Có ý thức, trách nhiệm trong vấn đề bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của quốc gia.

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC
2. Đối với giáo viên

• Giáo án biên soạn theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực, SHS, SGV, SBT Lịch sử và Địa lí 8 – phần Lịch sử.
• Phiếu học tập dành cho HS.
• Đoạn phim, video Chúa Nguyễn Phúc Tần với công lao mở đất Đồng Nai (nguồn VTV): https://vtv.vn/video/khat-vong-non-song-chua-nguyen-phuc-tan-voi-cong-lao-mo-dat-dong-nai-444029.htm.
• Sơ đồ quá trình khai phá của Đại Việt, lược đồ lãnh thổ Đại Việt cuối thế kỉ XVIII: Tranh ảnh (tượng Nguyễn Hữu Cảnh tại Đồng Nai), bản đồ do Đỗ Bá soạn vẽ vào thế kỉ XVII in trong Toàn tập Thiên Nam tứ chí lộ đồ thư,…).
• Máy tính, máy chiếu (nếu có).

2. Đối với học sinh

• SHS Lịch sử và Địa lí 8 – phần Lịch sử.
• Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm có liên quan đến nội dung bài học và dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.

III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC

1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
2. Mục tiêu: Tạo tâm thế cho HS, giúp đỡ HS ý thức được nhiệm vụ học tập, hứng thú với bài học mới.
3. Nội dung: GV trình chiếu cho HS quan sát một số hình ảnh có liên quan đến chúa Nguyễn Hoàng, yêu cầu HS trình bày hiểu biết của bản thân về chúa Nguyễn Hoàng và công cuộc khai phá vùng đất Đàng Trong, quá trình thực thi chủ quyền biển đảo của các chúa Nguyễn.
4. Sản phẩm: HS trình bày một số hiểu biết của bản thân về về chúa Nguyễn Hoàng và công cuộc khai phá vùng đất Đàng Trong, quá trình thực thi chủ quyền biển đảo của các chúa Nguyễn.
5. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV trình chiếu cho HS quan sát một số hình ảnh có liên quan đến chúa Nguyễn Hoàng:

- GV yêu cầu HS quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi: Hãy chia sẻ hiểu biết của bản thân về chúa Nguyễn Hoàng và công cuộc khai phá vùng đất Đàng Trong, quá trình thực thi chủ quyền biển đảo của các chúa Nguyễn.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS quan sát hình ảnh, dựa vào kiến thức đã học, hiểu biết của bản thân và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hỗ trợ, hướng dẫn HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV mời đại diện 1 – 2 HS chia sẻ trước lớp một số hiểu biết của bản thân về về chúa Nguyễn Hoàng và công cuộc khai phá vùng đất Đàng Trong, quá trình thực thi chủ quyền biển đảo của các chúa Nguyễn.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án:

+ Nguyễn Hoàng có cha là Nguyễn Kim – một trong những trọng thần của triều đình nhà Hậu Lê. Ông đã có những chính sách hiệu quả để phát triển vùng đất của mình và mở rộng lãnh thổ hơn nữa về phía Nam.

+ Nguyễn Hoàng và các chúa Nguyễn đã làm cho Đàng Trong hưng thịnh, góp phần quyết định tạo nên trọn vẹn dáng hình chữ S của Tổ quốc Việt Nam như ngày nay.

+ Theo Trần Trọng Kim trong Việt Nam sử lược: Nguyễn Hoàng là một người khôn ngoan mà lại có lòng nhân đức, thu dùng hào kiệt, yên ủi nhân dân, cho nên lòng người ai cũng mến phục.

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Bài 5 – Quá trình khai phá của Đại Việt trong các thế kỉ XVI – XVIII.

1. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu khái quát về quá trình khai phá Đại Việt

1. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS trình bày khái quát được về quá trình khai phá của Đại Việt trong các thế kỉ XVI – XVIII.
2. Nội dung: GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, quan sát Hình 5.2, 5.3, đọc thông tin trong mục 1 SGK tr.24, 25 và trả lời câu hỏi: Trình bày khái quát quá trình khai phá của Đại Việt trong các thế kỉ XVI – XVIII.
3. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về quá trình khai phá của Đại Việt trong các thế kỉ XVI – XVIII và chuẩn kiến thức của GV.
4. Tổ chức thực hiện:

Hoạt động 2. Tìm hiểu quá trình xác lập và thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa của các chúa Nguyễn

1. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS mô tả và nêu được ý nghĩa của quá trình xác lập và thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa của các chúa Nguyễn.
2. Nội dung: GV yêu cầu HS làm việc theo 4 nhóm, khai thác Tư liệu, Hình 5.4, đọc thông tin trong mục và hoàn thành Phiếu học tập: Trình bày quá trình các chúa Nguyễn xác lập và thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa. Nêu ý nghĩa của những việc làm đó.
3. Sản phẩm: Phiếu học tập của các nhóm và chuẩn kiến thức của GV.
4. Tổ chức thực hiện: