Giáo án PPT dạy thêm Ngữ văn 9 Cánh diều bài 8: Ôn tập thực hành tiếng Việt

CHÀO MỪNG CÁC EM

ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

Trong vòng 3 phút bạn nào tự đặt câu đặc biệt và câu rút gọn nhiều nhất, đúng nhất trong thời gian nhanh nhất sẽ dành chiến thắng.

Một số ví dụ

ÔN TẬP THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: CÂU RÚT GỌN VÀ CÂU ĐẶC BIỆT

NỘI DUNG BÀI HỌC

1

Ôn tập kiến thức

2

Luyện tập

3

Vận dụng

PHẦN 1.

ÔN TẬP KIẾN THỨC

Dựa vào kiến thức em đã được học, suy nghĩ và trả lời câu hỏi sau:

• Thế nào là câu rút gọn? Nêu tác dụng.
• Thế nào là câu đặc biệt? Nêu tác dụng.

Câu rút gọn

Khái niệm

Tác dụng

Là câu đã lược bỏ một hoặc một số thành phần không thể vắng mặt trong bối cảnh giao tiếp bình thường

Làm cho câu ngắn gọn, tránh lặp lại các từ ngữ đã xuất hiện trong câu.

Câu đặc biệt

Khái niệm

Tác dụng

Là câu không được cấu tạo theo mô hình chủ ngữ - vị ngữ.

Dùng để xác định bối cảnh, gọi đáp, biểu lộ cảm xúc.

PHẦN 2.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Trường hợp giao tiếp nào sau đây được phép rút gọn câu?

A. Con cái với cha mẹ

B. Giao tiếp với người lớn tuổi

C. Học sinh với thầy cô giáo

D. Giao tiếp với bạn bè

D. Giao tiếp với bạn bè

Câu 2: "Cần phải ra sức phấn đấu để cuộc sống của chúng ta càng ngày càng tốt đẹp hơn" được rút gọn thành phần nào?

A. Bổ ngữ

B. Chủ ngữ

C. Vị ngữ

D. Trạng ngữ

B. Chủ ngữ

Câu 3: Trong đoạn văn sau, câu nào là câu rút gọn?

“Núi cao như đột ngột hiện ra chắn ngang trước mặt. Đi đến Phường Rạch. Thuyền chuẩn bị vượt nhiều thác nước".

("Quê nội", Võ Quảng)

A. Núi cao như đột ngột hiện ra trước mặt.

B. Đi đến Phường Rạch.

C. Thuyền chuẩn bị vượt nhiều thác nước.

D. Ba câu trên đều là câu rút gọn.

B. Đi đến Phường Rạch.

Câu 4: Trong các câu sau, câu nào là câu đặc biệt?

A. Trên cao, bầu trời trong xanh không một gợn mây.

B. Lan được tham quan nhiều nơi nên bạn hiểu biết nhiều.

C. Hoa sim!

D. Mưa rất to.

C. Hoa sim!

Câu 5: Trong các câu sau, câu nào không phải là câu đặc biệt?

A. Giờ ra chơi.

B. Tiếng suối chảy róc rách.

C. Cánh đồng làng.

D. Câu chuyện bà tôi.

B. Tiếng suối chảy róc rách.

Câu 6: Những câu đặc biệt trong đoạn văn sau có tác dụng gì?

"Một ngôi sao. Hai ngôi sao. Sao lấp lánh. Sao như nhớ thương."

(Lê Phan Quỳnh)

A. Gọi đáp

B. Nêu lên thời gian

C. Bộc lộ cảm xúc

D. Liệt kê, thông báo sự tồn tại của sự vật, hiện tượng

D. Liệt kê, thông báo sự tồn tại của sự vật, hiện tượng

Câu 7: Câu đặc biệt trong đoạn văn sau dùng để làm gì?

Chim sâu hỏi chiếc lá:

– Lá ơi! Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi!

– Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu.

A. Bộc lộ cảm xúc.

B. Gọi đáp.

C. Liệt kê nhằm thông báo sự tồn tại của sự vật, hiện tượng.

D. Xác định thời gian, nơi chốn diễn ra sự việc.

B. Gọi đáp.

Luyện tập theo kiến thức bài học:

Câu 1: Chỉ ra câu rút gọn và nêu tác dụng:

• Quê hương tôi thật đẹp. Có con sông trong vắt. Có những cánh đồng thẳng cánh cò bay. Có tiếng sáo diều vi vu mỗi buổi trưa hè. Ai xa quê mà chẳng nhớ những vẻ đẹp ấy.
• Cuộc bắt nhái trời mưa đã vãn. Ai nấy ra về. Anh Duyện xách giỏ về trước. Thứ đến chị Duyện.
• Con chó tưởng chủ mắng, vẫy đuôi mừng để lấy lòng chủ. Lão Hạc nạt to hơn nữa:
• Tôi lại biết rằng: Lão nói là nói để đấy thôi. Chẳng bao giờ lão bán đâu. Vả lại, có bán thật nữa thì đã sao?

a. Quê hương tôi thật đẹp. Có con sông trong vắt. Có những cánh đồng thẳng cánh cò bay. Có tiếng sáo diều vi vu mỗi buổi trưa hè. Ai xa quê mà chẳng nhớ những vẻ đẹp ấy.

(1)

(2)

(3)

Tác dụng

Tránh lặp từ, giúp cho câu văn trở nên ngắn gọn hơn, nhấn mạnh vào vẻ đẹp của vùng quê.

b. Cuộc bắt nhái trời mưa đã vãn. Ai nấy ra về. Anh Duyện xách giỏ về trước. Thứ đến chị Duyện.

(1)

Tác dụng

Tránh lặp từ, giúp cho câu văn trở nên ngắn gọn hơn.

c. Con chó tưởng chủ mắng, vẫy đuôi mừng để lấy lòng chủ. Lão Hạc nạt to hơn nữa:

- Mừng à? Vẫy đuôi à? Vẫy đuôi thì cũng giết! Cho cậu giết!

(1)

Tác dụng

Câu văn ngắn gọn, thể hiện cảm xúc của ông lão.

d. Tôi lại biết rằng: Lão nói là nói để đấy thôi. Chẳng bao giờ lão bán đâu. Vả lại, có bán thật nữa thì đã sao?

(1)

Tác dụng

Tránh lặp từ, giúp cho câu văn trở nên ngắn gọn hơn.

(2)

(3)

(4)

Câu 2: Tìm và chỉ ra tác dụng của câu đặc biệt trong đoạn văn sau:

Tuy trống đánh liên thanh, ốc thổi vô hồi, tiếng người xao xác gọi nhau sang hộ, nhưng xem chừng ai ai cũng mệt lử cả rồi. Ấy vậy mà trên trời thời vẫn mưa tầm tã trút xuống, dưới sông thời nước cứ cuồn cuộn bốc lên. Than ôi! Sức người khó lòng địch nổi với sức trời! Thế đê không sao cự lại được với thế nước! Lo thay! Nguy thay! Khúc đê này hỏng mất.

Câu đặc biệt: “Than ôi!”, “Lo thay!”, “Nguy thay!”

Thể hiện sự lo lắng trước sự cấp bách của tình thế.

Câu 3: Cho biết các câu sau là câu gì? Và nêu cấu tạo của các câu sau.

• Tôi là học sinh.
• Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng.
• Ông ơi!

Câu đơn trần thuật.

Câu rút gọn (thiếu thành phần chủ ngữ).

Câu đặc biệt.

PHẦN 3.

VẬN DỤNG

Thực hành viết đoạn văn:

NHIỆM VỤ

Em hãy viết một đoạn văn với chủ đề tự chọn, trong đó có sử dụng 1 – 2 câu đặc biệt.

--------------- Còn tiếp ---------------