Câu hỏi tự luận Địa lí 6 chân trời Bài 9: Cấu tạo của Trái Đất. Các mảng kiến tạo. Động đất và núi lửa
Bộ câu hỏi tự luận Địa lí 6 chân trời sáng tạo. Câu hỏi và bài tập tự luận Bài 9: Cấu tạo của Trái Đất. Các mảng kiến tạo. Động đất và núi lửa. Bộ tài liệu tự luận này có 4 mức độ: Nhận biết, thông hiểu, vận dụng và vận dụng cao. Phần tự luận này sẽ giúp học sinh hiểu sâu, sát hơn về môn học Địa lí 6 chân trời sáng tạo.
Xem: => Giáo án địa lí 6 sách chân trời sáng tạo
BÀI 9: CẤU TẠO CỦA TRÁI ĐẤT. CÁC MẢNG KIẾN TẠO. ĐỘNG ĐẤT VÀ NÚI LỬA
(19 câu)
1. Nhận biết (6 câu)
Câu 1: Quan sát hình ảnh dưới đây và mô tả cấu tạo của Trái Đất
Trả lời:
Cấu tạo của Trái Đất gồm ba lớp: vỏ Trái Đất, man – ti và nhân. Mỗi lớp có những đặc điểm riêng về độ dày, trạng thái vật chất và nhiệt độ.
Câu 2: Lớp vỏ Trái Đất là gì?
Trả lời:
Lớp vỏ Trái Đất là nơi tồn tại của các thành phần tự nhiên như đất, đá, không khí, nước, sinh vật,… Lớp vỏ Trái Đất bao gồm vỏ lục địa và vỏ đại dương.
Câu 3: Thạch quyển là gì?
Trả lời:
Thạch quyền là lớp ngoài cùng của Trái Đất, bao gồm: vỏ Trái Đất và phần trên của man-ti. Thạch quyền được cấu tạo bởi các mảng kiến tạo lớn nhỏ khác nhau.
Câu 4: Nêu quá trình di chuyển của thạch quyển?
Trả lời:
Các màng kiến tạo hiện đang di chuyển xô vào nhau hoặc tách xa nhau với một tốc độ rất chậm. Những dòng chuyển dộng của vật chất ở tầng trên của lớp man-ti tạo ra lực giúp cho các mảng kiến tạo di chuyến.
Câu 5: Núi lửa là gì?
Trả lời:
Núi lửa là hiện tượng phun trào mặcma lên trên bề mặt Trái Đất. Núi lửa thường phân bố theo nhóm và hầu hết nằm dưới đại dương. Phần lớn số lượng núi lửa dã và đang hoạt động nằm trên Vành đai lửa Thái Bình Dương.
Câu 6: Động đất là gì?
Trả lời:
Hiện tượng lớp vỏ Trái Đất bị rung chuyền với nhiều cường độ khác nhau và diễn ra trong thời gian ngắn gọi là động đất. Cường độ động đất mạnh hay yếu tuỳ thuộc vào sự dịch chuyển của các mảng kiến tạo.
2. Thông hiểu (5 câu)
Câu 1: So sánh sự khác nhau về độ dày, trạng thái, nhiệt độ giữa vỏ Trái Đất, man – ti và nhân?
Trả lời:
|
|
Vỏ Trái Đất |
Lớp man – ti |
Lõi Trái Đất |
|
Độ dày |
Từ 5km - 70km. |
Gần 3000km. |
Trên 3000km |
|
Trạng thái vật chất |
Rắn chắc |
Từ quánh dẻo đến rắn |
Từ lỏng đến rắn |
|
Nhiệt độ |
Càng xuống sâu nhiệt độ càng tăng, tối đa không quá 1000⁰C |
Khoảng từ 1500 đến 3700⁰C |
Cao nhất khoảng 5000⁰C |
Câu 2: So sánh các loại đá hình thành nên vỏ Trái Đất?
Trả lời:
|
|
Đá trầm tích |
Đá mác - ma |
|
Nguồn gốc hình thành |
Các loại đá được hình thành do sự lắng đọng vật chất. |
các loại đá được hình thành bởi đá nóng chảy từ dưới sâu trong lòng đất phun lên và đông cứng lại |
|
Ví dụ |
đá sét, đá cát, đá vôi |
đá granit, đá ba-dan |
Câu 3: Phân biệt vỏ lục địa và vỏ đại dương?
Trả lời:
|
|
Vỏ lục địa |
Vỏ đại dương |
|
Nguồn gốc hình thành |
Đa phần được tạo bởi đá granit và tương đối dày |
Là phần cấu tạo bởi đá badan và có độ dày mỏng hơn |
|
Độ dày |
Từ 25 – 70km |
Từ 5 – 10km |
Câu 4: Phân biệt động đất và núi lửa?
Trả lời:
|
|
Động đất |
Núi lửa |
|
Khái niệm |
Động đất là hiện tượng tự nhiên xảy ra đột ngột từ một điểm ở dưới sâu, trong lòng đất. |
Núi lửa là hiện tượng xảy ra ở nơi vỏ Trái Đất bị rạn nứt, khối vật chất nóng chảy ở dưới sâu (gọi là mạc-ma) được đẩy lên trên theo các khe nứt, chảy tràn lên bề mặt Trái Đất dưới dạng dung nham, kèm theo các khối tro bụi khổng lồ. |
|
Nguyên nhân hình thành |
Có nhiều nguyên nhân sinh ra động đất, nhưng chủ yếu là do tác động của những lực bên trong Trái Đất. |
Sự dịch chuyển của các mảng kiến tạo là nguyên nhân gây ra núi lửa. |
|
Tác động |
Các trận động đất lớn ở vùng núi có thể gây ra hiện tượng đá lở, thậm chí tuyết lở, ở biển còn có thể gây ra sóng thần, tạo nên thảm hoạ kép động đất - sóng thần tàn phá các địa phương ven biển. Ở những vùng đông dân cư, động đất gây thiệt hại lớn về người và tài sản. |
Núi lửa phun trào gây nhiều thảm hoạ. Tuy nhiên, phong cảnh núi lửa có giá trị du lịch, đất ở vùng xung quanh núi lửa đã tắt rất màu mỡ, gần núi lửa có thể xây dựng các nhà máy điện địa nhiệt và có thể khai thác nguồn nước khoáng nóng cho du lịch nghỉ dưỡng. |
Câu 5: Nơi nào trên Trái Đất thường xuyên xảy ra động đất và núi lửa?
Trả lời:
Đới tiếp giáp giữa các mảng kiến tạo thể hiện sự chuyển động của các màng rõ nhất. Đây cũng là khu vực bất ổn trên Trái Đất, thường xảy ra động đất và núi lửa.
3. Vận dụng (4 câu)
Câu 1: Quan sát lược đồ dưới đây và kể tên các địa mảng lớn của Trái Đất?
Trả lời:
Các địa mảng lớn của Trái Đất: Mảng Thái Bình Dương, mảng Bắc Mỹ, mảng Nam Mỹ, mảng Phi, mảng Âu – Á, mảng Ấn ĐỘ - Ô-xtray-li-a, mảng Nam Cực.
Câu 2: Trình bày đặc điểm và vai trò của vỏ Trái Đất đối với đời sống và hoạt động của con người?
Trả lời:
- Đặc điểm của vỏ Trái Đất đối với đời sống và hoạt động của con người: Vỏ Trái Đất là lớp mỏng nhất, độ dày từ 5 - 70 km, rắn chắc; càng xuống sâu, nhiệt độ càng cao, nhưng tối đa chỉ tới 1000°C. Lớp vỏ Trái Đất được cấu tạo do một số địa màng nằm kề nhau.
- Vai trò của vỏ Trái Đất đối với đời sống và hoạt động của con người: Vỏ Trái Đất là nơi tồn tại các thành phần khác của Trái Đất như không khí, nước, sinh vật... và là nơi sinh sống, hoạt động của xã hội loài người.
Câu 3: Trình bày tác động của núi lửa tới đời sống và hoạt động của con người?
Trả lời:
Núi lửa phun trào thường ảnh hưởng đến môi trường sống của con người như tro bụi và dung nham gây ô nhiễm môi trường, tiêu diệt các sinh vật,... Tuy nhiên, sau khi dung nham phân huỷ sẽ tạo thành lớp đất đỏ màu mỡ, thuận lợi cho sự phát triển của cây trồng.
Câu 4: Trình bày các mức cường độ động đất?
Trả lời:
Cường độ động đất được tính bằng thang Rich-te:
- Nhẹ (4 – 4,9 độ), các vật treo lúc lắc.
- Trung bình (5 – 5,9 độ): nút đất, mứt công trình xây dựng, mực nước giếng thay đổi.
- Mạnh (6 – 6,9 độ): công trình xây dựng thông thường bị sụp đổ.
- Rất mạnh (7–7,9 độ); tàn phá nghiêm trọng, để sụt lở, đường sá bị phá huỷ.
- Cực mạnh (8–8,9 độ): tàn phá vô cùng nghiêm trọng trên diện tích rộng.
- Phá huỷ (≥ 9 độ); môi trường bị biển đối hoàn toàn. Rất hiểm khi xảy ra.
4. Vận dụng cao (4 câu)
Câu 1: Phân tích hệ quả của hai mảng chuyển động tách xa nhau?
Trả lời:
Hệ quả của hai mảng chuyển động tách xa nhau:
Khi các mảng chuyển động tách xa nhau, mắc-ma nóng chảy được phun trào lên ở nơi tiếp giáp giữa hai mảng tạo thành các mạch núi ngầm giữa đại dương hoặc một số đào núi lửa.
Câu 2: Phân tích hệ quả của hai mảng chuyển động xô vào nhau?
Trả lời:
Hệ quả của hai mảng xô vào nhau:
Khi các mảng chuyển động xô vào nhau, ở nơi tiếp giáp giữa hai mảng có nhiều núi lửa, thường xảy ra động đất và có thể có cả sóng thần; một số nơi hình thành các vực biển sâu.
Câu 3: Hiện nay vẫn có cư dân sinh sống quanh các núi lửa mặc dù núi lửa gây nhiều tác hại cho con người. Giải thích tại sao?
Trả lời:
Vẫn có cư dân sinh sống quanh các núi lửa mặc dù núi lửa gây nhiều tác hại cho con người do:
Quanh núi lửa (đã tắt) dung nham núi lửa bị phân hủy, tạo nên đất đỏ phì nhiêu, có sức hấp dẫn lớn về nông nghiệp đối với dân cư. Phong cảnh núi lửa có giá trị du lịch, gần núi lửa đã tất có thể xây dựng các nhà máy địa nhiệt và có thể khai thác nguồn nước khoáng nóng cho du lịch nghỉ dưỡng.
Câu 4: Để hạn chế những thiệt hại do động đất gây ra, chúng ta có thể thực hiện những việc làm nào?
Trả lời:
Để hạn chế những thiệt hại do động đất ở những vùng thường xảy ra động đất gây ra, người ta đã:
+ Xây nhà chịu được các chấn động lớn.
+ Lập các trạm nghiên cứu dự báo động đất.
+ Khi dự báo trước được động đất, kịp thời sơ tán dân ra khỏi vùng nguy hiểm.