Giáo án và PPT Địa lí 10 cánh diều Bài 8: Khí áp, gió và mưa

BÀI 8: KHÍ ÁP, GIÓ VÀ MƯA

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Theo em. Ở Bắc bán cầu, gió Tây ôn đới thổi quanh năm theo hướng nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

 Hoạt động 1. Khí áp 

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:  Theo em. Sự hình thành các đai khí áp trên Trái Đất diễn ra như nào?

Sản phẩm dự kiến:

a. Sự hình thành các đai khí áp trên Trái Đất

- Trên bề mặt Trái Đất có hai đai khí áp cao cực, hai đai khí áp thấp ôn đới, hai đai khí áp cao cận nhiệt đới và đai khí áp thấp xích đạo. Sự hình thành các đai áp có nguồn gốc từ nhiệt động lực.

- Tại xích đạo, không khi bị đốt nóng nở ra thăng lên cao nên ở đây hình thành đại khí áp thấp xích đạo.

- Ở cực, nhiệt độ xuống thấp, không khí co lại nén xuống bề mặt Trái Đất tạo nên đai khí áp cao cực

- Không khí chuyển động từ áp cao cực và từ chí tuyến về ôn đới gặp nhau thăng lên cao, tạo nên đai khí áp thấp ôn đới.

- Tuy nhiên, các đai khí áp trên Trái Đất không liên tục mà bị chia cắt thành các khu khí áp riêng biệt, do sự phân bố xen kẽ giữa lục địa và đại dương.

b. Nguyên nhân sự thay đổi khí áp

- Sự thay đổi khi áp chịu tác động của độ cao, nhiệt độ và độ ẩm không khí. + Càng lên cao, không khí càng loãng, sức nén của không khí càng giảm nên khí áp càng nhỏ.

+ Nhiệt độ tăng làm không khí nở ra, tỉ trọng của không khí giảm đi nên khí áp giảm.

+ Không khí có độ ẩm cao thì khí áp giảm. Khi nhiệt độ cao, hơi nước bốc lên nhiều chiếm dần chỗ của không khí khô làm cho khí áp giảm.

Hoạt động 2. Một số loại gió chính trên trái đất

GV đưa ra câu hỏi: Theo em. Gió Mậu dịch là ?

Sản phẩm dự kiến:

- Gió Mậu dịch là loại gió thổi gần như quanh năm từ hai khu vực áp cao cận nhiệt đới về phía áp thấp xích đạo. 

+ Gió này thổi đều đặn và hướng ít thay đổi. 

+ Gió rất khô, đặc biệt là ở trên lục địa; gió này chỉ tạo điều kiện cho mưa khi vượt qua một chặng đường dài trên đại dương và gặp địa hình chắn.

- Gió Tây ôn đới là loại gió thổi từ khu áp cao cận nhiệt đới về phía khu áp thấp ôn đới ở cả hai bán cầu. 

+ Gió này thổi quanh năm và thường đem theo mưa, độ ẩm cao. Ở bán cầu Bắc, gió thổi theo hướng tây nam; ở bán cầu Nam, gió thổi theo hướng tây bắc nên thường gây mưa nhiều cho khu vực bờ tây của các lục địa ổn đới.

- Gió mùa là loại gió thổi theo mùa, hướng ngược nhau giữa lục địa và đại dương. 

+ Nguyên nhân chủ yếu là do sự nóng lên hoặc lạnh đi không đều giữa lục địa và đại dương theo mùa. 

+ Về mùa đông, lục địa bị mất nhiệt nhanh hình thành các áp cao, gió thổi từ lục địa ra đại dương, có tính chất khô. Đến mùa hạ, lục địa bị đốt nóng nhiều hơn hình thành nên áp thấp, gió từ đại dương thổi vào lục địa, có tính chất ẩm.

+ Trên Trái Đất, gió mùa chỉ có ở một số khu vực thuộc đới nóng và một số nơi thuộc vĩ độ trung bình.

……………..

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài:

Câu 1: Phát biểu nào sau đây không đúng với các vành đai khí áp trên Trái Đất?

A. Các đai khí áp được hình thành chỉ do nhiệt lực.

B. Các đai áp cao và áp thấp đối xứng qua xích đạo.

C. Các đai khí áp bị chia cắt thành khu khí áp riêng.

D. Các đai áp cao và áp thấp phân bố xen kẽ nhau.

Câu 2: Phát biểu nào sau đây đúng với sự thay đổi của khí áp?

A. Không khí càng loãng, khí áp giảm.

B. Tỉ trọng không khí giảm, khí áp tăng.

C. Độ ẩm tuyệt đối lên cao, khí áp tăng.

D. Không khí càng khô, khí áp giảm.

Câu 3: Khí áp là sức nén của

A. luồng gió xuống mặt Trái Đất.

B. luồng gió xuống mặt nước biển.

C. không khí xuống mặt Trái Đất.

D. không khí xuống mặt nước biển.

Câu 4: Ở Bắc bán cầu, gió Tây ôn đới thổi quanh năm theo hướng nào?

A. Đông nam.

B. Tây nam.

C. Đông bắc.

D. Tây bắc.

Câu 5: Tính chất của gió Mậu dịch là gì?

A. Lạnh khô.

B. Nóng ẩm.

C. Ẩm.

D. Khô.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Nguyên nhân hình thành gió mùa chủ yếu là do đâu?

Câu 2: Gió Đông cực thổi từ áp cao nào?