Giáo án và PPT Địa lí 12 cánh diều bài 8: Thực hành Viết báo cáo về dân số, lao động và việc làm, đô thị hóa

BÀI 8: THỰC HÀNH – VIẾT BÁO CÁO VỀ DÂN SỐ, LAO ĐỘNG VÀ VIỆC LÀM, ĐÔ THỊ HOÁ

A. KHỞI ĐỘNG

GV tổ chức cho HS chơi trò chơi “Chuyền bóng theo nhạc”,

Đáp án gợi ý:

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Thu thập thông tin về địa lí dân cư Việt Nam

- HS thu thập tài liệu qua internet, sách,… để tìm hiểu thông tin về cơ cấu dân số (theo tuổi, giới tính, dân tộc), thông tin về tỉ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm trong độ tuổi lao động; sự chuyển dịch cơ cấu lao động trong các ngành kinh tế, thông tin về đô thị thông minh, vùng đô thị.

Sản phẩm dự kiến:

Cơ cấu dân số (theo tuổi, giới tính, dân tộc)

- Theo tuổi:

+ Có xu hướng già hóa.

+ Tỉ lệ người từ 65 tuổi trở lên có xu hướng tăng. 

- Theo giới tính:

+ Tỉ lệ giới tính của dân số: khá cân bằng - 99,4 nam/100 nữ (2021).

+ Tỉ số giới tính khi sinh: chênh lệch lớn - 112 bé trai/100 bé gái (2021). 

- Theo dân tộc:

+ Có nhiều thành phần dân tộc (54 dân tộc): 

• Dân tộc Kinh và các dân tộc thiểu số (Tày, Thái, Mường, Khơ-me,…).

• Dân tộc Kinh có số dân đông nhất (85%), dân tộc thiểu số chiếm 15%/cả nước (2021).

+ Bộ phận người Việt Nam ở nước ngoài:

• 5,3 triệu người.

• Là bộ phận không tách rời, nguồn lực của cộng đồng dân tộc Việt Nam, luôn hướng về quê hương, đất nước. 

Tỉ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm trong độ tuổi lao động; sự chuyển dịch cơ cấu lao động trong các ngành kinh tế 

- Tỉ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm trong độ tuổi lao động:

+ Tỉ lệ thất nghiệp, tỉ lệ thiếu việc làm trong độ tuổi lao động giữa thành thị, nông thôn có sự khác nhau.

+ Tỉ lệ thất nghiệp ở thành thị cao hơn nông thôn.

- Sự chuyển dịch cơ cấu lao động trong các ngành kinh tế: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế tác động tích cực đến chuyển dịch cơ cấu lao động.

+ Ngành công nghiệp, xây dựng, dịch vụ: tỉ trọng lao động có xu hướng tăng.

+ Ngành nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản: tỉ trọng lao động có xu hướng giảm. 

Thông tin về đô thị thông minh và vùng đô thị

- Đô thị thông minh:

+ Khái niệm: là mô hình của một thành phố áp dụng những công nghệ hiện đại tiên tiến nhất giúp kết nối và tạo lên một hệ thống hữu cơ tổng thể để nâng cao chất lượng cuộc sống, phục vụ chính quyền và cải thiện cuộc sống cho người dân.

+ Cấu trúc:

•        Quản lý - tổ chức.

•        Công nghệ.

•        Môi trường tự nhiên.

•        Cộng đồng cư dân.

•        Kinh tế.

•        Hạ tầng công nghệ thông tin truyền thông.

+  Vai trò:

•  Giúp tiết kiệm năng lượng và sử dụng năng lượng hiệu quả. 

•  Giúp thành phố quản lý điều hành thống nhất và hiệu quả ở tất cả các lĩnh vực.

•  Giúp an ninh công cộng đảm bảo hơn.

•  Cư dân được hưởng một nền giáo dục tiên tiến, hiện đại, không gian sống hài hòa, đa dạng, được tôn trọng và tạo các điều kiện tốt nhất để phát triển bản thân, phát huy sự sáng tạo.

+ Thách thức:

•  Gây ra mối lo ngại lớn về vấn đề bảo mật thông tin, lạm dụng quyền riêng tư. 

•  Chi phí đầu tư cơ sở hạ tầng lớn và đòi hỏi sự vận dụng linh hoạt đối với mỗi đô thị, nếu áp dụng không phù hợp sẽ gây hậu quả tiêu cực.

+ Một số thành phố xây dựng đô thị thông minh ở Việt Nam: Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng,…

- Vùng đô thị: 

+ Khái niệm: là trung tâm đông dân số, gồm một đại đô thị và các vùng phụ cận nằm trong phạm vi ảnh hưởng của đô thị này. 

+ Vùng đô thị Việt Nam: được lập ra để khuyến khích và thúc đẩy sự tăng trưởng của các trung tâm đô thị khu vực, vùng đô thị, nhằm tạo thuận lợi cho quá trình hội nhập, bắt kịp xu thế cơ cấu đô thị đa trọng tâm và kết mạng của các nước phát triển trên thế giới và khu vực.

+ Các vùng đô thị lớn:

• Vùng thủ đô Hà Nội: thành phố Hà Nội là hạt nhân và 9 tỉnh là Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Giang, Vĩnh Phúc, Hưng Yên, Bắc Ninh, Hải Dương, Hà Nam và Hòa Bình.

• Vùng Thành phố Hồ Chí Minh: Thành phố Hồ Chí Minh là hạt nhân và 7 tỉnh là Bình Dương, Bình Phước, Tây Ninh, Long An, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu và Tiền Giang

2. Viết báo cáo ngắn giới thiệu về một trong các chủ đề (dân số, lao động và việc làm, đô thị hóa) ở Việt Nam

Viết báo cáo ngắn giới thiệu về một trong các chủ đề (dân số, lao động và việc làm, đô thị hóa) ở Việt Nam.

Sản phẩm dự kiến:

HS báo cáo giới thiệu về một trong các chủ đề (dân số, lao động và việc làm, đô thị hóa) ở Việt Nam

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP 

- GV tổ chức cho HS chơi trò chơi Ai nhanh hơn, trả lời một số câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1: Năm 2007, Việt Nam bước vào thời kì cơ cấu dân số vàng, đây là cơ hội cho nước ta:

A. Thu hẹp khoảng cách về phân bố dân cư giữa đồng bằng với trung du và miền núi.

B. Tạo sự cân bằng về vùng kinh tế giữa thành thị và nông thôn.

C. Khai thác, tận dụng lực lượng lao động dồi dào và thị trường tiêu thụ lớn để phát triển kinh tế.

D. Thực hiện quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đẩy nhanh quá trình đô thị hóa.

Câu 2: Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh là hai đô thị thuộc:

Câu 3: Vùng nào sau đây ở nước ta có mặt độ dân số cao nhất năm 2021?

A. Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung.

B. Đồng bằng sông Cửu Long.

C. Đông Nam Bộ.

D. Đồng bằng sông Hồng.

Câu 4: Điền cụm từ thích hợp vào dấu ba chấm “…” trong đoạn thông tin dưới đây.

“Theo thống kê của Liên Hợp Quốc, tính đến năm 2021, có trên 5 triệu người Việt đang sinh sống và làm việc tại các nước khác ngoài Việt Nam. Trong đó,…………là ba quốc gia có số lượng người Việt định cư đông đảo nhất”.

Câu 5: Dịch Covid-19 có ảnh hưởng tiêu cực nhất đến những nhóm ngành nào dưới đây?

A. Dược phẩm, xăng dầu, hàng không, bất động sản.

B. Hàng không, ngân hàng, bất động sản.

C. Báo chí, viễn thông, cấp thoát nước.

D. Công nghệ thông tin, thương mại điện tử, điện lực.

Đáp án gợi ý:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Câu 1: Tìm hiểu về tình trạng thất nghiệp, tác động, nguyên nhân và giải pháp giảm tình trạng thất nghiệp sau đại dịch Covid-19.

Câu 2: Sưu tầm thông tin trên sách, báo, tìm hiểu về tình trạng thất nghiệp, tác động, nguyên nhân và giải pháp giảm tình trạng thất nghiệp trong đại dịch Covid-19.