Giáo án và PPT Địa lí 12 cánh diều bài 19: Khai thác thế mạnh ở Trung du và miền núi Bắc Bộ

BÀI 19. KHAI THÁC THẾ MẠNH Ở TRUNG DU VÀ MIỀN NÚI BẮC BỘ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV tổ chức cho HS chơi trò chơi Ai nhanh hơn.

- GV phổ biến luật chơi cho HS:

+ HS quan sát hai cột Tỉnh và Thông tin GV đã chuẩn bị và ghép nối tên các tỉnh ứng với các thông tin.

+ HS trả lời nhanh nhất và ghép đúng tên các tỉnh ứng với các thông tin sẽ được điểm cộng.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu khái quát về vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Hãy xác định đặc điểm về vị trí địa lí và dân số của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.

Sản phẩm dự kiến:

1. Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ

- Là vùng có diện tích lãnh thổ lớn ở nước ta, tiếp giáp với nước láng giềng Trung Quốc và Lào; giáp với vùng Đồng bằng sông Hồng, vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung.

- Phạm vi lãnh thổ của vùng bao gồm 14 tỉnh. Diện tích tự nhiên của vùng khoảng 95,2 nghìn km², chiếm 28,7% diện tích cả nước.

- Có vị trí địa lí quan trọng về chính trị, kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng. 

- Vùng có đường biên giới Việt – Trung và Việt – Lào dài, thông thương qua nhiều cửa khẩu biên giới. Phía đông nam của vùng liền kề với vùng kinh tế năng động, phát triển bậc nhất nước ta.

2. Dân số

- Năm 2021, vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ có số dân khoảng 12,9 triệu người; tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên là 1,05%; mật độ dân số trung bình là 136 người/km², tỉ lệ dân số thành thị còn thấp, khoảng 20,5% dân số toàn vùng.

- Vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ có nhiều dân tộc cùng sinh sống. Các dân tộc cư trú xen kẽ, có kinh nghiệm sản xuất bản địa lâu đời, phong phú; luôn đoàn kết, chia sẻ, cùng nhau phát triển sản xuất, nâng cao đời sống.

Hoạt động 2. Tìm hiểu vấn đề khai thác thế mạnh để phát triển kinh tế

GV đưa ra câu hỏi: Em hãy trình bày các thế mạnh về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên; điều kiện kinh tế - xã hội để phát triển kinh tế của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.

Sản phẩm dự kiến:

1. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên

- Địa hình và đất:

+ Vùng có địa hình đa dạng, phức tạp, gồm các dãy núi cao, điển hình là dãy Hoàng Liên Sơn.

+ Địa hình cac-xtơ khá phổ biến, các cao nguyên, dạng địa hình đồi thấp.

+ Đất fe-ra-lit đỏ vàng chiếm 2/3 diện tích của vùng.

- Khí hậu: Nhiệt đới ẩm gió mùa, có mùa đông lạnh, phân hóa rõ rệt theo độ cao địa hình, thuận lợi cho các cây trồng có nguồn gốc cận nhiệt và ôn đới.

 - Sông ngòi: Là đầu nguồn của một số sông thuộc hệ thống sông Hồng, có trữ năng thuỷ điện dồi dào.

- Khoáng sản: Giàu tài nguyên khoáng sản, đa dạng về chủng loại nhưng phần lớn có trữ lượng vừa và nhỏ.

- Rừng:

+ Vùng có diện tích rừng lớn, chiếm 36,5% diện tích rừng toàn quốc.

+ Nhiều vườn quốc gia với hệ sinh thái đa dạng, cảnh quan đẹp là cơ sở cho phát triển du lịch và bảo vệ môi trường.

2. Điều kiện kinh tế - xã hội

- Dân cư và lao động: Nguồn lao động khá đông, tỉ lệ lao động đã qua đào tạo chiếm 25,9%, cao hơn trung bình cả nước.

- Cơ sở hạ tầng: Đang được đầu tư nâng cấp, trong đó đường bộ khá phát triển.

+ Vùng còn có các khu kinh tế cửa khẩu, các khu công nghiệp đang khai thác có hiệu quả, tạo thuận lợi cho thu hút vốn đầu tư, giao lưu, hợp tác trong nước và quốc tế.

 - Chính sách: Được Nhà nước quan tâm, hỗ trợ thông qua các chương trình mục tiêu quốc gia, có các trung tâm giáo dục và đào tạo, nghiên cứu khoa học.

……………………………………………..

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Vị trí của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ có điểm khác biệt nào sau đây so với các vùng khác trong cả nước?

A. Vị trí tiếp giáp với cả Lào và Cam-pu-chia.

B. Vị trí trung chuyển giữa miền Bắc, miền Nam.

C. Tất cả các tỉnh đều giáp với biển, có biên giới.

D. Có biên giới kéo dài với Trung Quốc và Lào.

Câu 2: Đâu là đặc điểm tự nhiên quan trọng nhất tạo cơ sở cho việc hình thành vùng chuyên canh chè ở Trung du và miền núi Bắc Bộ?

A. địa hình và đất.

B. khí hậu và nước.

C. đất và nước.

D. khí hậu và đất.

Câu 3: Thế mạnh vượt trội của Tây Bắc so với các vùng khác trong cả nước là:

A. cây ăn quả cận nhiệt.

B. năng lượng.

C. thủy năng.

D. cây dược liệu.

Câu 4: Trung du và miền núi Bắc Bộ có thế mạnh nổi bật nhất cả nước về tiềm năng để phát triển ngành công nghiệp nào sau đây?

A. Thực phẩm.

B. Luyện kim.

C. Khai khoáng.

D. Thuỷ điện.

Câu 5: Chè được trồng chủ yếu ở các tỉnh nào sau đây của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ?

A. Thái Nguyên, Phú Thọ, Điện Biên.

B. Thái Nguyên, Phú Thọ, Hà Giang.

C. Thái Nguyên, Yên Bái, Cao Bằng.

D. Thái Nguyên, Sơn La, Lạng Sơn.

Đáp án gợi ý:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Vẽ sơ đồ thể hiện các thế mạnh để phát triển kinh tế ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.

Câu 2: Thu thập tài liệu, viết đoạn văn ngắn giới thiệu về một trong các sản phẩm nổi bật của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ:

- Một cây trồng cận nhiệt hay ôn đới

- Một ngành công nghiệp