Giáo án và PPT Địa lí 12 cánh diều bài 9: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế

CHƯƠNG 3: ĐỊA LÍ CÁC NGÀNH KINH TẾ

BÀI 9: CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ

A. KHỞI ĐỘNG

- GV tổ chức cho HS chơi trò chơi “Con số biết nói”

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Tìm hiểu ý nghĩa chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở nước ta.

Phân tích ý nghĩa của sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở nước ta. 

Sản phẩm dự kiến:

- Phát triển nền kinh tế trên cơ sở khai thác hợp lí các nguồn lực. 

- Hình thành cơ cấu kinh tế theo ngành, theo thành phần kinh tế và theo lãnh thổ, đáp ứng yêu cầu đổi mới mô hình tăng trưởng theo chiều sâu. 

- Tận dụng hiệu quả các cơ hội của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư gắn với quá trình hội nhập quốc tế. 

- Phát triển hài hòa giữa kinh tế với văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu. 

→ Chuyển dịch cơ cấu kinh tế có ý nghĩa quan trọng trong quá trình công nghiệp hóa, phát triển đất nước nhanh và bền vững.

2. Tìm hiểu chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa

Chứng minh sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế của nước ta đang diễn ra theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. 

Sản phẩm dự kiến:

- Cơ cấu ngành kinh tế: 

+ Tốc độ tăng trưởng cao so với nhiều quốc gia trong khu vực và thế giới. 

+ GDP chuyển dịch theo hướng tăng tỉ trọng ngành công nghiệp, xây dựng và dịch vụ. 

- Cơ cấu thành phần kinh tế : phát triển theo mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. 

- Cơ cấu lãnh thổ kinh tế” 

+ Hình thành 6 vùng kinh tế, các vùng kinh tế trọng điểm và vùng kinh tế động lực. 

+ Đẩy mạnh xây dựng các khu công nghiệp, vùng chuyên canh nông – lâm – thủy sản. 

- Phát triển bền vững: Bộ phận quan trọng trong phát triển kinh tế vfa quy hoạch lãnh thổ là bào vệ môi trường.

3. Tìm hiểu chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành, theo thành phần kinh tế và theo lãnh thổ

Chứng minh và giải thích chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành, theo thành phần kinh tế và theo lãnh thổ. 

Sản phẩm dự kiến:

- Chuyển dịch giữa các ngành: 

+ Giảm tỉ trọng của nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản, tăng tỉ trọng đóng góp của công nghiệp, xây 

dựng và dịch vụ.

+ Tỉ trọng của khu vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản giảm từ 15,4% xuống còn 12,6% giai đoạn 2010 – 2021. 

 + Tỉ trọng công nghiệp, xây dựng tăng từ 33,0% lên 37,5%. 

+ Tỉ trọng dịch vụ tăng từ 40,6% lên 41,2%. 

- Chuyển dịch trong nội bộ từng ngành: 

+ Trong nông nghiệp: đẩy mạnh phát triển nông nghiệp hàng hóa, nông nghiệp xanh, nông nghiệp sinh thái… gắn nông – lâm – thủy sản với công nghiệp và dịch vụ. 

+ Trong công nghiệp: chuyển dịch theo hướng đẩy mạnh các ngành công nghiệp sử dụng công nghệ cao, thân thiện với môi trường, phát triển các ngành công nghiệp có lợi thế cề tài nguyên để sử dụng tốt nguồn lao động… 

+ Trong dịch vụ: chuyển dịch theo hướng hiện đại hóa, có tốc độ tăng trưởng cao dựa trên nền tảng khoa học – công nghệ. 

Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo lãnh thổ

- Hình thành 6 vùng kinh tế và 4 vùng kinh tế trọng điểm. 

- Tổ chức không gian các ngành kinh tế thay đổi theo hướng hiện đại. 

Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo thành phần. 

a) Sự chuyển dịch cơ cấu theo thành phần kinh tế. 

- Chuyển dịch theo hướng tích cực, phù hợp với đường lối phát triển kinh tế thị trường. 

+ Tỉ trọng của thành phần kinh tế Nhà nước giảm nhưng vai trò chủ đạo trong nền kinh tế nước ta. 

+ Tỉ trọng thành phần kinh tế ngoài Nhà nước tăng và chiếm cao nhất trong cơ cấu GDP. 

+ Tỉ trọng thành phần khu vực có vốn đầu tư nước ngoài tăng nhanh. 

b) Vai trò của các thành phần kinh tế

- Các thành phần kinh tế có vai trò khác nhau có mối quan hệ và tác động lẫn nhau. 

+ Kinh tế Nhà nước: 

• Là công cụ, lực lượng vật chất quan trọng để Nhà nước ổn định kinh tế vĩ mô. 
• Định hướng, điều tiết, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

+ Kinh tế ngoài Nhà nước: 

• Kinh tế tập thể, hợp tác xã: cung cấp dịch vụ cho các thành viên, liên kết phối hợp sản xuất kinh doanh. 
• Kinh tế tư nhân: tạo điều kiện phát triển, hỗ trợ đổi mới, sáng tạo hiện đại hóa công nghệ. 

+ Khu vực có vốn đầu tư nước ngoài: huy động nguồn vốn đầu tư, công nghệ, phương thức quản lí hiện đại. 

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Khoanh vào chữ cái đặt trước câu trả lời đúng

Câu 1: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế là

A. sự chuyển dịch cơ cấu theo thành phần kinh tế và khu vực.

B. sự chuyển dịch cơ cấu theo thành phần kinh tế và ngành.

C. sự chuyển dịch cơ cấu theo thành phần kinh tế và lãnh thổ.

D. sự chuyển dịch cơ cấu theo thành phần kinh tế và địa điểm.

Câu 2: Cơ cấu thành phần kinh tế của nước ta đang chuyển dịch theo hướng

A. thành phần kinh tế nhiều hình thức sở hữu, phát triển theo mô hình kinh tế thị trường.

B. thành phần kinh tế ít hình thức sở hữu, phát triển theo mô hình kinh tế thị trường.

C. thành phần kinh tế nhiều hình thức sở hữu, phát triển theo mô hình kinh tế độc nhất.

D. thành phần kinh tế ít hình thức sở hữu, phát triển theo mô hình kinh tế độc nhất.

Câu 3: Cơ cấu ngành kinh tế của nước ta đang chuyển dịch theo hướng

A. tăng tỉ trọng nông- lâm - ngư nghiệp, giảm tỉ trọng công nghiệp – xây dựng.

B. giảm tỉ trọng nông - lâm - ngư nghiệp, giảm tỉ trọng dịch vụ.

C. giảm tỉ trọng nông - lâm -ngư nghiệp, tăng tỉ trọng công nghiệp – xây dựng dịch vụ.

D. tăng tỉ trọng nông – lâm – ngư nghiệp; công nghiệp – xây dựng, giảm dịch vụ.

Câu 4: Nước ta có mấy vùng kinh tế - xã hội?

A. 6.  B. 7.   C. 5.   D. 4.

Câu 5: Năm 2021, thành phần kinh tế Nhà nước chiếm” 

A. 21,1%     B. 21,2%     C. 21,3%.    D. 21,4%

Câu 6: Tại sao phải chuyển dịch cơ cấu nước ta?

A. Cải thiện chất lượng tăng trưởng kinh tế.

B. Đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế.

C. Đảm bảo tăng trưởng kinh tế bền vững.

D. Nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Câu 7: Tỉ trọng của nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản giảm là do: 

A. nguồn tài nguyên thiên nhiên cạn kiệt. 

B. thị trường tiêu thụ ngày càng thu hẹp.

C. tốc độ tăng trưởng chậm hơn công nghiệp, xây dựng và dịch vụ. 

D. không đảm bảo đủ nguồn lao động để phát triển.

Câu 8: Tỉ trọng của công nghiệp, xây dựng tăng là do: 

A. nguồn tài nguyên khoáng sản dồi dào. 

B. công nghiệp chế biến, chế tạo và các ngành có hàm lượng kĩ thuật cao để phát triển. 

C. nguồn nguyên liệu dồi dào và đảm bảo được nguồn cung ổn định. 

D. thị trường tiêu thụ rộng lớn, tính cạnh tranh giữa các mặt hàng giảm. 

Câu 9: Nhận định nào sau đây đúng với sự chuyển dịch cơ cấu GDP theo thành phần kinh tế của nước ra giai đoạn 2010 – 2021? 

A. Giảm tỉ trọng khu vực kinh tế Nhà nước, tăng tỉ trọng khu vực kinh tế ngoài Nhà nước và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài. 

B. Giảm tỉ trọng khu vực kinh tế Nhà nước và khu vực có kinh tế Ngoài Nhà nước, tăng tỉ trọng khu vực có vốn đầu tư nước ngoài. 

C. Tăng tỉ trọng khu vực kinh tế Nhà nước, giảm tỉ trọng khu vực kinh tế ngoài Nhà nước và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài. 

D. Giảm tỉ trọng khu vực kinh tế Nhà nước và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài, tăng tỉ trọng khu vực kinh tế ngoài Nhà nước.

Câu 10: Cơ cấu kinh tế theo thành phần kinh tế của nước ta có sự chuyển dịch là do:

A. thay đổi trong đường lối, chính sách của Nhà nước. 

B. vị trí địa lí thuận lợi, lãnh thổ rộng lớn, nhiều tài nguyên. 

C. chất lượng và tính năng động của người lao động ngày căng cao. 

D. chính sách đầu tư của các quốc gia lớn vào Việt Nam. 

Đọc đoạn thông tin và chọn đúng hoặc sai ở mỗi ý A, B, C, D

Câu 11: “Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có nhiều hình thức sở Đáp án gợi ý:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập phần Vận dụng SGK tr.45. 

Thu thập tài liệu, viết báo cáo ngắn về một trong các nội dung chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở huyện, thị xã, thành phố em đang sinh sống.