Giáo án và PPT KHTN 7 cánh diều Bài 34: Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh sản và điều khiển sinh sản ở sinh vật

BÀI 34: CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH SẢN VÀ ĐIỀU KHIỂN SINH SẢN Ở SINH VẬT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV tổ chức cho HS xem clip giới thiệu về quá trình thụ tinh nhân tạo ở cá chép và trả lời câu hỏi:

+ Quá trình thụ tinh nhân tạo ở cá chép có thể chịu ảnh hưởng của những yếu tố nào?

+ Làm thế nào tạo được nhiều giống vật nuôi cây trồng mới, làm thế nào tạo được nhiều số lượng vật nuôi cây trồng mới một cách nhanh chóng?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH SẢN Ở SINH VẬT

Hoạt động 1: Tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến sinh sản ở sinh vật

GV giao nhiệm vụ học tập theo bàn, tìm hiểu thông tin các yếu tố ảnh hưởng đến sinh sản của sinh vật trong SGK, quan sát hình 34.1 để trả lời câu hỏi:

+ Từ bảng 34.1, nhận xét ảnh hưởng của độ ẩm đến sinh sản của sâu non ăn lá lúa

+ Một số cây chỉ ra hoa, tạo quả vào mùa đông hoặc mùa hè. Theo em sự ra hoa, tạo quả của cây đó chịu ảnh hưởng rõ rệt của yếu tố môi trường nào?

+ Nêu những điều kiện cần chú ý khi cung cấp chất dinh dưỡng cho vật nuôi đảm bảo hiệu quả sinh sản?

+ Lấy ví dụ ở địa phương em:

a) Cây ra hoa một lần và cây ra hoa nhiều lần trong năm?

b) Động vật đẻ ít con và động vật đẻ nhiều con trong một lứa?

Sản phẩm dự kiến:

1. Các yếu tố môi trường 

- Nhiệt độ:

          + Các yếu tố bên ngoài: ánh sáng, nhiệt độ, nước, chất dinh dưỡng,...

          + Các yếu tố bên trong: đặc điểm loài, hormone sinh sản,…

- Ánh sáng:

          + Ảnh hưởng của ánh sáng đến sự sinh sản của sinh vật: Cường độ, thời gian chiếu sáng trong ngày ảnh hưởng đến sự sinh sản ở sinh vật

2. Yếu tố bên trong

- Đặc điểm của loài ảnh hưởng đến độ tuổi sinh sản, số lần sinh sản

- Vai trò của hormone đối với sinh sản ở sinh vật

          + Hormone là yếu tố tham gia điều hoà sinh sản ở sinh vật

          + Hormone điều hoà sự ra hoa, đậu quả; sự chín và rụng quả ở thực vật

          + Ở động vật, hormone sinh dục tác động lên quá trình hình thành tinh trùng, trứng và các đặc điểm giới tính của động vật

II. ĐIỀU KHIỂN SINH SẢN Ở SINH VẬT

Hoạt động 2: Tìm hiểu điều khiển sinh sản ở sinh vật

GV giao nhiệm vụ cho HS hoạt động nhóm, nghiên cứu thông tin SGK mục II, quan sát hình 34.2 và liên hệ kiến thức thực tế để trả lời câu hỏi:

+ Nêu vai trò của hormone nhân tạo trong điều khiển sinh sản ở sinh vật?

+ Nêu một số ví dụ về sử dụng hormone nhân tạo điều khiển sinh sản ở cây trồng, vật nuôi?

Sản phẩm dự kiến:

- Quá trình sinh sản của sinh vật được điều hòa chủ yếu bỏi các hoocmone

- Con người sử dụng hoocmone và các kĩ thuật nhân giống để:

+ Điều khiển quá trình sinh sản ở thực vật như kích thích sự ra hoa sớm, tăng sự đậu quả, nhân nhanh giống cây,...

+ Điều khiển sinh sản ở động vật theo hướng điều khiển số con, số trứng, giới tính.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Biện pháp nào sau đây thường được sử dụng để làm tăng số con của cá mè và cá trắm?

A. Thay đổi yếu tố môi trường.

B. Sử dụng hormone hoặc chất kích thích tổng hợp.

C. Nuôi cấy phôi.

D. Thụ tinh nhân tạo trong cơ thể.

Câu 2: Biện pháp nào thường không được sử dụng để làm tăng số con của trâu bò?

A. Thay đổi yếu tố môi trường.

B. Sử dụng hormone hoặc chất kích thích tổng hợp.

C. Nuôi cấy phôi.

D. Thụ tinh nhân tạo trong cơ thể.

Câu 3: Khi nói đến ảnh hưởng của nhiệt độ đối với sinh sản ở thực vật, hiện tượng gì thường sẽ xảy ra đối với cây lúa khi nhiệt độ quá thấp?

A. Cây lúa sẽ không sinh sản.

B. Cây lúa sinh sản nhưng hạt lúa bị lép.

C. Cây lúa sinh sản nhưng số lượng hạt ít.

D. Cây lúa sẽ sinh sản muộn hơn.

Câu 4: Tại sao cứ gần đến tết người ta lại thường thắp đèn vào những ruộng hoa cúc?

A. Vì hoa cúc là loài cây ra hoa trong điều kiện ánh sáng mạnh, ngày dài. Do vậy, người ta thắp đèn để kích thích quá trình nở hoa sớm; giúp tích trữ năng lượng để cây ra hoa đúng dịp tết, đảm bảo chất lượng hoa to và đẹp.

B. Vì hoa cúc là loài cây ra hoa trong điều kiện ánh sáng yếu, ngày ngắn. Do vậy, người ta thắp đèn để ức chế quá trình nở hoa sớm; giúp tích trữ năng lượng để cây ra hoa đúng dịp tết, đảm bảo chất lượng hoa to và đẹp.

C. Vì hoa cúc là loài cây ra hoa trong điều kiện ánh sáng mạnh, ngày ngắn. Do vậy, người ta thắp đèn để ức chế quá trình nở hoa sớm; giúp tích trữ năng lượng để cây ra hoa đúng dịp tết, đảm bảo chất lượng hoa to và đẹp.

D. Vì hoa cúc là loài cây ra hoa trong điều kiện ánh sáng mạnh, ngày dài. Do vậy, người ta thắp đèn để ức chế quá trình nở hoa sớm; giúp tích trữ năng lượng để cây ra hoa đúng dịp tết, đảm bảo chất lượng hoa to và đẹp.

Câu 5: Mục đích thắp đèn vào ban đêm cho cây thanh long là

A. để thanh long ra nhiều hoa và tạo quả trái vụ.

B. để tăng khả năng sinh trưởng của cây thanh long.

C. để tăng khả năng chống chịu của cây thanh long.

D. để kéo dài thời gian sinh sản của cây thanh long.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Thụ tinh nhân tạo và nuôi cấy phôi giải quyết được vấn đề gì trong việc sinh đẻ ở người?

Câu 2: Nêu một số yếu tố ảnh hưởng đến sinh sản ở động vật. Cho ví dụ.