Giáo án và PPT KHTN 7 cánh diều Bài tập (Chủ đề 8)

ÔN TẬP CHỦ ĐỀ 8

HOẠT ĐỘNG ÔN TẬP

Hoạt động 1. Hệ thống hóa kiến thức

1. Khái quát về chuyển hóa vật chất và năng lượng

• Trao đổi chất ở sinh vật là tập hợp các biến đổi hóa học trong các tế bào của cơ thể sinh vật và sự trao đổi các chất giữa cơ thể với môi trường đảm bảo duy trì sự sống.

• Chuyển hóa năng lượng là sự biến đổi năng lượng từ dạng này sang dạng khác.

2. Vai trò của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng: 

• Qúa trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng đóng vai trò quan trọng đối với sinh vật như cung cấp nguyên liệu cấu tạo nên tế bào và cơ thể, cung cấp năng lượng cho các hoạt động sống => Sinh vật có thể duy trì sự sống, sinh trưởng, phát triển và sinh sản.

3. Quang hợp

• Quang hợp là quá trình thu nhận và chuyển hóa năng lượng ánh sáng, tổng hợp nên các chất hữu cơ từ các chất vô cơ như nước, khí carbon dioxide, diễn ra ở tế bào có chất diệp lục, đồng thời thải ra khí oxygen.

• Các yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp như: ánh sáng, nước, hàm lượng khí carbon dioxide, nhiệt độ.

4. Hô hấp tế bào

• Hô hấp tế bào là quá trình tế bào phân giải chất hữu cơ giải phóng năng lượng cung cấp cho các hoạt động sống của cơ thể. Trong quá trình này, tế bào sử dụng oxygen và thải ra carbon dioxide, nước.

• Các yếu tố ảnh hưởng đến hô hấp tế bào như: hàm lượng nước, nhiệt độ, nồng độ carbon dioxide, nồng độ oxygen.

5. Trao đổi khí

• Thực vật trao đổi khí với môi trường chủ yếu qua khí khổng ở lá cây trong quá trình quang hợp và hô hấp.

• Động vật trao đổi khí giữa cơ thể với môi trường diễn ra ở cơ quan trao đổi khí như bề mặt da, hệ thống ống khí, mang, hoặc phổi. Ở người, trao đổi khí diễn ra ở phổi.

6. Trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở sinh vật

• Trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật: Nước và muối khoảng được hấp thụ vào nhờ rế lông hút, qua các tế bào ở phần thịt vỏ, đi vào mạch gỗ của rễ, sau đó được vận chuyển lên thân và lá trong mạch gỗ của thân. Các chất hữu cơ do là tổng hợp được vận chuyển đến các cơ quan trong mạch rây của thân.

• Trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở động vật: Nước, các chất dinh dưỡng, sản phẩm thải của quá trình trao đổi chất,…được vận chuyển trong cơ thể động vật nhờ hoạt động của hệ tuần hoàn. Ở người, sự vận chuyển các chất được thực hiện thông qua vòng tuần hoàn phổi và vòng tuần hoàn các cơ quan.

7. Ứng dụng chuyển hóa vật chất và năng lượng trong đời sống

• Việc tưới nước và bón phân hợp lí cho cây giúp cây nâng cao năng suất cây trồng, bảo vệ môi trường tự nhiên và sức khỏe con người.

• Để cơ thể hoạt động bình thường, cần có chế độ dinh dưỡng hợp lí, không ăn quá thừa hoặc quá thiếu các chất cần thiết. Cần lựa chọn sử dụng các nguồn thực phẩm sạch, bảo quản và chế biến thực phẩm đúng cách để đảm bảo vệ sinh ăn uống, qua đó bảo vệ sức khỏe con người.

Hoạt động 2. Hướng dẫn giải bài tập

GV chia lớp thành các nhóm, phát cho mỗi nhóm một phiếu bài tập, yêu cầu các thành viên trong nhóm, phân công nhiệm vụ, đưa ra ý kiến, hỗ trợ, chia sẻ và giúp đỡ lần nhau, hoàn thành bài tập được giao: