Giáo án và PPT KHTN 7 cánh diều Bài 32: Khái quát về sinh sản và sinh sản vô tính ở sinh vật

BÀI 32: KHÁI QUÁT VỀ SINH SẢN VÀ SINH SẢN VÔ TÍNH Ở SINH VẬT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Cho biết các sinh vật duy trì nòi giống bằng cách nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. KHÁI NIỆM SINH SẢN.

Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm sinh sản

GV yêu cầu HS quan sát H32.1 kết hợp nghiên cứu SGK cho biết kết quả và ý nghĩa của quá trình sinh sản. Từ đó nêu khái niệm sinh sản.

Sản phẩm dự kiến:

- Sinh sản: là quá trình tạo ra những cá thể mới đảm bảo sự phát triển kế tục của loài

- Có 2 hình thức sinh sản là: sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính

II. KHÁI NIỆM SINH SẢN VÔ TÍNH

Hoạt động 2: Tìm hiểu khái niệm sinh sản vô tính

GV yêu cầu HS quan sát H32.1 cho biết:

+ Cây rau má và trùng đế giày có hình thức sinh sản gì?

+ Vì sao cơ thể con sinh ra giống nhau và giống mẹ?

+ Nêu khái niệm sinh sản vô tính.

+ Sinh sản vô tính có ở nhóm sinh vật nào?

+ Ở thực vật có các hình thức sinh sản vô tính nào? Phân biệt các hình thức sinh sản sinh dưỡng ở thực vật. Lấy ví dụ về các hình thức sinh sản sinh dưỡng ở thực vật.

+ Kể tên các hình thức sinh sản vô tính ở động vật.

Sản phẩm dự kiến:

- Sinh sản vô tính là: hình thức sinh sản không có sự kết hợp yếu tố đực và yếu tố cái

- Đặc điểm: Ở sinh sản vô tính, cơ thể con chỉ nhận được chất di truyền từ cơ thể mẹ nên giống nhau và giống mẹ.

=> Thực vật có hai hình thức sinh sản vô tính là sinh sản bằng bào tử và sinh sản sinh dưỡng

=> Động vật có các hình thức sinh sản vô tính là nảy chồi (thủy tức), phân mảnh (sao biển) và trinh sản (ong, kiến…)

III. VAI TRÒ VÀ ỨNG DỤNG CỦA SINH SẢN VÔ TÍNH TRONG THỰC TIỄN

Hoạt động 3: Tìm hiểu vai trò và ứng dụng của sinh sản vô tính trong thực tiễn

GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK trả lời câu hỏi:

+ Lấy ví dụ cho thấy sinh sản vô tính có vai trò quan trọng trong việc duy trì các đặc điểm của sinh vật.

+ Nêu các biện pháp nhân giống vô tính ở thực vật. Mỗi biện pháp lấy ví dụ 1 – 2 loài cây.

+ Lấy ví dụ về ứng dụng sinh sản vô tính của sinh vật ở địa phương em

+ Kể tên một số loại rau, củ, quả mà gia đình em thường sử dụng được sản xuất bằng hình thức sinh sản sinh dưỡng

+ Quan sát hình 32.4, giải thích vì sao giâm cành, chiết cành, nuôi cấy mô là những biện pháp nhân nhanh giống cây trồng.

Sản phẩm dự kiến:

- Sinh sản vô tính có vai trò quan trọng trong việc duy trì các đặc điểm của sinh vật.

- Các phương pháp nhân giống vô tính:

+ Nuôi cấy mô

+ Giâm cành, chiết cành

→ Góp phần làm tăng hiệu quả kinh tế nông, lâm nghiệp.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Trong sinh sản sinh dưỡng ở thực vật, cây mới được tạo ra

A. từ một phần của cơ quan sinh dưỡng của cây.

B. chỉ từ rễ của cây.

C. chỉ từ một phần thân của cây.

D. chỉ từ lá của cây.

Câu 2: Đặc điểm nào sau đây không thuộc sinh sản vô tính?

A. Cơ thể con sinh ra hoàn toàn giống nhau và giống cơ thể mẹ ban đầu.

B. Tạo ra cá thể mới rất đa dạng về các đặc điểm thích nghi.

C. Tạo ra số lượng lớn con cháu trong một thời gian ngắn.

D. Tạo ra các cá thể thích nghi tốt với môi trường sống ổn định.

Câu 3: Trường hợp nào sau đây không phải là sinh sản vô tính ở thực vật?

A. Cây cỏ gấu non phát triển từ rễ củ.

B. Cây dương xỉ non phát triển từ bào tử.

C. Cây sắn dây phát triển từ một đoạn thân.

D. Cây táo non phát triển từ hạt.

Câu 4: Lợi ích của việc nhân giống cây ăn quả lâu năm bằng phương pháp chiết cành là

A. cây con dễ trồng và tốn ít công chăm sóc.

B. nhân giống cây nhanh và hiệu quả cao.

C. cây tránh được sâu bệnh gây hại cho lá, hoa, quả.

D. rút ngắn thời gian sinh trưởng của cây, sớm thu hoạch và biết trước đặc tính của quả.

Câu 5: Động vật nào sau đây chỉ có hình thức sinh sản vô tính?

A. Bọt biển.

B. Voi.

C. Giun đũa.

D. Chuồn chuồn.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Điều kiện sống thay đổi đột ngột có thể là nguyên nhân dẫn đến hàng loạt cá thể động vật sinh sản vô tính bị chết. Giải thích.

Câu 2: Đọc đoạn thông tin sau và trả lời các câu hỏi:

Vai trò của nuôi cấy mô tế bào thực vật

Nuôi cấy mô tế bào thực vật giúp các nhà làm vườn tạo ra những cây sạch bệnh hoặc cây có khả năng kháng bệnh và chịu được sâu bệnh tốt hơn. Nó còn giúp rút ngắn được thời gian sản xuất, cho “ra lò” số lượng lớn các cây giống đồng đều nhau, thời gian nhân giống nhanh và nhiều cây giống trên cùng một diện tích nhỏ. Vì thế, khi đưa cây giống đi trồng cũng như khi đưa ra thị trường, cây nuôi cấy mô sẽ có sự thuận tiện, bảo quản dễ dàng, hạn chế bị chết,…

Nhờ các ưu điểm này làm cho giá thành cây giống giảm.

Câu hỏi:

1. Nêu vai trò của nuôi cấy mô tế bào thực vật trong thực tiễn.

2. Vì sao nuôi cấy mô tế bào thực vật lại có thể cho “ra lò” số lượng lớn các cây giống đồng đều nhau, thời gian nhân giống nhanh và nhiều cây trồng trên một diện tích nhỏ?