Giáo án và PPT KHTN 7 cánh diều Bài 30: Sinh trưởng và phát triển ở thực vật

BÀI 30: SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV chiếu hình ảnh 30.1 đo chiều cao và đếm số lá của cây ngô ở hai giai đoạn khác nhau và đặt câu hỏi: Nêu mục đích hoạt động đo chiều cao và đếm số lá ngô của các bạn trong hình?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. THÍ NGHIỆM CHỨNG MINH CÂY SINH TRƯỞNG

Hoạt động 1: Thí nghiệm chứng minh cây sinh trưởng

GV cho học sinh nêu thí nghiệm chứng minh cây sinh trưởng. Nêu kết quả bảng đo chiều cao của cây.

HS trả lời câu hỏi: So sánh chiều cao của cây qua các lần đo và nhận xét sự sinh trưởng của các cây?

Sản phẩm dự kiến:

- Cây tăng chiều cao đáng kể qua các lần đo.

- Cây mầm ra lá, tăng số lá, lá từ kích thước nhỏ thành to. Cây cao lên và to ra ➝ Có sự sinh trưởng và phát triển diễn ra ở cây.

II. MÔ PHÂN SINH 

Hoạt động 2: Tìm hiểu mô phân sinh

Học sinh thực hiện các nhiệm vụ sau:

+ Quan sát hình 30.2 và chỉ vị trí của các mô phân sinh?

+ Nêu vai trò của các mô phân sinh đối với sự sinh trưởng của cây.

Sản phẩm dự kiến:

- Ở thực vật, sinh trưởng thường diễn ra ở mô phân sinh

- Mô phân sinh là: nhóm các tế bào chưa phân hóa, có khả năng phân chia tạo tế bào mới, làm cho cây sinh trưởng (tăng chiều cao, đường kính của thân, tăng chiều dài của rễ).

- Cây hai lá mầm có: mô phân sinh đỉnh, mô phân sinh bên.

- Vai trò của các mô phân sinh đối với sự sinh trưởng của cây: Mô phân sinh là nhóm các tế bào chưa phân hoá có khả năng phân chia tế bào mới và làm cho cây sinh trưởng

          + Vai trò mô phân sinh đỉnh chồi, đỉnh rễ: giúp gia tăng chiều dài của thân và rễ.

          + Vai trò mô phân sinh bên: giúp gia tăng độ dày (đường kính) của thân, cành,…

III. CÁC GIAI ĐOẠN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT.

Hoạt động 3: Tìm hiểu các giai đoạn sinh trưởng và phát triển ở thực vật

GV cho HS nghiên cứu thông tin SGK, quan sát hình 30.3 trả lời câu hỏi:

+ Trình bày các giai đoạn sinh trưởng và phát triển tương ứng từ (1) đến (7) của cây cam?

+ Mô tả sự sinh trưởng và phát triển của cây quan sát được

Sản phẩm dự kiến:

- Các giai đoạn sinh trưởng và phát triển khác nhau

- Ở thực vật có hoa, quá trình sinh trưởng và phát triển có thể chia thành các giai đoạn cơ bản sau: hạ => hạt nảy mầm => cây mầm => cây con => cây trưởng thành => Cây ra hoa => cây tạo quả và hình thành hạt

- Các giai đoạn đó nối tiếp nhau, tạo thành vòng đời của cây

IV. ỨNG DỤNG SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT TRONG THỰC TIỄN

Hoạt động 4: Ứng dụng sinh trưởng và phát triển ở thực vật trong thực tiễn

Học sinh thảo luận nhóm hoàn thành các nội dung sau:

+ Nêu các ứng dụng hiểu biết về sinh trưởng và phát triển của thực vật để tăng năng suất cây trồng?

+ Nêu một số ví dụ về điều khiển yếu tố môi trường để kích thích sự sinh trưởng và phát triển ở thực vật.

Sản phẩm dự kiến:

- Đưa ra các biện pháp chăm sóc phù hợp.

- Điều khiển yếu tố môi trường như nhiệt độ, ánh sáng… nhằm kích thích ra hoa sớm, tăng hiệu suất tạo quả.

- Trồng cây đúng mùa vụ, luân canh

- Sử dụng chất kích thích để làm cho cây ra rễ, tăng chiều cao, rút ngắn thời gian sinh trưởng, tăng năng suất

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Sự sinh trưởng làm tăng bề ngang của thân do hoạt động của mô phân sinh nào sau đây?

A. Mô phân sinh bên.

B. Mô phân sinh đỉnh thân.

C. Mô phân sinh đỉnh rễ.

D. Mô phân sinh lóng.

Câu 2: Mô phân sinh lóng có vai trò làm cho

A. thân và rễ cây gỗ to ra.

B. thân và rễ cây Một lá mầm dài ra.

C. lóng của cây Một lá mầm dài ra.

D. cành của thân cây gỗ dài ra.

Câu 3: Cây thân gỗ cao lên là kết quả hoạt động của mô phân sinh nào sau đây?

A. Mô phân sinh đỉnh rễ.

B. Mô phân sinh đỉnh thân.

C. Mô phân sinh bên.

D. Mô phân sinh lóng.

Câu 4: Kết quả của quá trình phát triển ở thực vật có hoa là

A. làm cho cây ngừng sinh trưởng và ra hoa.

B. làm cho cây lớn lên và to ra.

C. làm cho cây sinh sản và chuyển sang già cỗi.

D. hình thành các cơ quan rễ, thân, lá, hoa, quả.

Câu 5: Để kích thích làm cây ra rễ, tăng chiều cao, rút ngắn thời gian sinh trưởng, nhằm tăng năng suất thì phương pháp nào thường được ưu tiên sử dụng?

A. Điều khiển các yếu tố môi trường.

B. Sử dụng các biện pháp, kĩ thuật chăm sóc phù hợp.

C. Sử dụng các chất kích thích.

D. Trồng cây đúng mùa vụ và luân canh.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Ứng dụng hiểu biết về các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở thực vật, người ta thường trồng xen canh giữa cây ưa sáng với cây ưa bóng. Nêu lợi ích của việc trồng cây xen canh. Cho ví dụ.

Câu 2: Nêu cơ sở khoa học của việc trồng cây theo vùng địa lí, theo mùa. Cho ví dụ.