BÀI 19

TIẾNG VIỆT: CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP

A. TRẮC NGHIỆM

1. NHẬN BIẾT (7 câu)

Câu 1: Thành phần biệt lập của câu là gì?

1. Bộ phận không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu.
2. Bộ phận đứng trước chủ ngữ, nêu sự việc được nói tới của câu.
3. Bộ phận tách khỏi chủ ngữ và vị ngữ chỉ thời gian, địa điểm… được nói tới trong câu.
4. Bộ phận chủ ngữ hoặc vị ngữ của câu.

Câu 2: Câu văn nào sau đây không chứa thành phần cảm thán?

1. Có lẽ văn nghệ rất kị “trí thức hoá” nữa. (Nguyễn Đình Thi)
2. Ôi những cánh đồng quê chảy máu. (Nguyễn Đình Thi)
3. Ô hay! Buồn vương cây ngô đồng. (Bích Khuê)
4. Kìa mặt trời Nga bừng chói ở phương Đông. (Chế Lan Viên)

Câu 3: Tác dụng của thành phần tình thái là:

1. Thể hiện tính cách người nhìn người nói đối với sự việc trong câu
2. Thể hiện tâm lí của người nói đối với sự việc trong câu
3. Thể hiện suy nghĩ người nói đối với sự việc trong câu
4. Thành phần tình thái tham gia vào việc diễn đạt sự việc của câu là thành phần biệt lập trong câu

Câu 4: Câu văn “Ôi những cánh đồng quê chảy máu” (Nguyễn Đình Thi) bộc lộ tâm trạng gì của người nói?

1. Giận dữ
2. Buồn chán
3. Thất vọng
4. Đau xót

Câu 5: Câu nào sau đây không chứa thành phần cảm thán?

1. Kìa, trời mưa.
2. Có lẽ ngày mai mình sẽ đi píc-níc.
3. Ồ, ngày mai đã là chủ nhật rồi.
4. Chao ôi, bông hoa đẹp quá.

Câu 6: Thành phần cảm thán được sử dụng làm gì?

1. Bộc lộ tâm lí của người nói (vui, buồn, mừng, giận…)
2. Bộc lộ suy nghĩ thầm lặng của con người
3. Bộc lộ quan điểm, thái độ đánh giá sự vật, hiện tượng của con người
4. Cả 3 đáp án trên

Câu 7: Câu văn nào dưới đây không chứa thành phần cảm thán?

1. Chao ôi, bắt gặp con người như anh ta là một cơ hội hữu hạn cho sáng tác, nhưng hoàn thành sáng tác còn là cả một chặng đường dài.
2. Trời ơi, chỉ còn năm phút!
3. Có lẽ khổ tâm đến nỗi không khóc được, nên anh phải cười vậy thôi.
4. Ôi, độ ấy sao mà vui tới thế.

2. THÔNG HIỂU (6 câu)

Câu 1: Trong những từ dưới đây, từ ngữ có độ tin cậy cao nhất?

1. Chắc là
2. Có vẻ như
3. Chắn hẳn
4. Chắc chắn

Câu 2: Câu nào trong số các câu sau có thành phần cảm thán?

1. Có thể nói, văn hóa đang giúp cả thế giới xích lại gần nhau hơn.
2. Chao ôi, bắt gặp một con người như anh ta là một cơ hội hạn hữu cho sáng tác, nhưng hoàn thành sáng tác, nhưng hoàn thành sáng tác còn là một chặng đường dài.
3. Đã bao lần bạn vấp ngã mà không hề nhớ.
4. Lần đầu tiên chơi bóng bàn, bạn có đánh trúng không?

Câu 3: Trong các câu sau, câu nào có thành phần cảm thán?

1. "Bầu ơi thương lấy bí cùng/ Tuy răng khác giống nhưng chung một giàn." (Ca dao)
2. "Ô kìa, hai con hạc trắng bay về Bồng Lai!" (Thế Lữ)
3. Nắng đã lên rồi.
4. "Lúc đi, đứa con gái đầu lòng của anh - và cũng là đưa con duy nhất của anh, chưa đầy một tuổi". (Nguyễn Quang Sáng)

Câu 4: Gạch chân các thành phần tình thái hoặc cảm thán trong câu sau: “Tôi không rõ, hình như họ là hai mẹ con”.

1. Không rõ
2. Hình như
3. Tôi không rõ
4. Hai mẹ con

Câu 5: Gạch chân các thành phần tình thái hoặc cảm thán trong câu sau: “Không thể nào việc đó lại lặp lại lần nữa.”

1. Không thể
2. Lặp lại
3. Không thể nào
4. Lần nữa

Câu 6: Tìm thành phần tình thái trong câu sau: “Nhưng còn cái này nữa mà ông sợ, có lẽ còn ghê rợn hơn cả những tiếng kia nhiều.”

1. Nhưng còn
2. Có lẽ
3. Hơn cả
4. Tất cả các đáp án trên.

3. VẬN DỤNG (5 câu)

Câu 1: “Thành phần biệt lập là thành phần không nằm trong … mà được dùng để diễn đạt thái độ của người nói, sự đánh giá của người nói đối với việc được nói đến trong câu hoặc đối với người nghe.”

Hãy điền từ ngữ còn thiếu vào câu trên.

1. Mối quan hệ với chủ ngữ
2. Mối quan hệ với vị ngữ
3. Cấu trúc cú pháp của câu
4. Cấu trúc tổ hợp của câu

Câu 2: Yếu tố tình thái nào gắn với độ tin cậy của sự việc được nói đến?

1. Dường như
2. Theo tôi
3. Nhé
4. Thật là

Câu 3: Yếu tố tình thái nào chỉ thái độ của người nói đối với người nghe?

1. Chắc hẳn
2. Có vẻ như
3. À, ạ, á
4. Tất cả các đáp án trên.

Câu 4: Thành phần cảm thán có điểm riêng là nó có thể tách ra thành:

1. Một tổ hợp phân chia
2. Một câu cảm thán
3. Bộ phận sắc thái nghĩa của câu
4. Tất cả các đáp án trên.

Câu 5: Tìm thành phần cảm thán trong câu sau: “Nhưng còn cái này nữa mà ông sợ, có lẽ còn ghê rợn hơn cả những tiếng kia nhiều.”

1. Nữa mà
2. Nhiều
3. Cả A và B.
4. Câu này không chứa thành phần cảm thán.

4. VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: “Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ”.

Từ “này” trong câu trên có phải là thán từ không?

1. Có. Vì nó được dùng để đáp lời.
2. Có. Vì nó thể hiện tâm trạng vui tươi của nhân vật chính.
3. Không. Vì nó không biểu thị khả năng kết hợp giữa các thành phần câu.
4. Không. Vì đây là đại từ.

Câu 2: “Này, thầy nó ạ”.

Từ “này” trong câu trên có phải là thán từ không?

1. Có. Vì nó được dùng như một tiếng thốt ra để gọi người đối thoại.
2. Có. Vì từ này chỉ có chức năng làm thán từ.
3. Không. Vì nó không biểu hiện cảm xúc.
4. Tất cả các đáp án trên.