Bài tập file word Khoa học tự nhiên 8 cánh diều bài 30: Máu và hệ tuần hoàn ở người
Bộ câu hỏi tự luận Khoa học tự nhiên 8 cánh diều. Câu hỏi và bài tập tự luận bài 30: Máu và hệ tuần hoàn ở người. Bộ tài liệu tự luận này có 4 mức độ: Thông hiểu, nhận biết, vận dụng và vận dụng cao. Phần tự luận này sẽ giúp học sinh hiểu sâu, sát hơn về môn học Khoa học tự nhiên 8 cánh diều.
PHẦN 3. VẬT SỐNG
CHỦ ĐỀ 7: CƠ THỂ NGƯỜI
BÀI 30. MÁU VÀ HỆ TUẦN HOÀN Ở NGƯỜI(24 câu)1. NHẬN BIẾT (9 câu)
1. NHẬN BIẾT (9 câu)
Câu 1: Máu là gì?
Trả lời:
- Máu là thành phần dịch lỏng trong cơ thể, gồm huyết tương và hồng cầu, tiểu cầu, bạch cầu.
Câu 2: Nêu thành phần và chức năng của các thành phần trong máu.
Trả lời:
- Huyết tương gồm nước và các chất dinh dưỡng, chất hòa tan khác.
Vai trò: duy trì máu ở trạng thái lỏng giúp máu dễ dàng lưu thông trong mạch; vận chuyển chất dinh dưỡng, các chất cần thiết khác và chất thải.
- Tiểu cầu (<1%); không nhân, tham gia vào quá trình đông máu.
- Bạch cầu (<1%): có nhân, không màu, tham gia bảo vệ cơ thể.
- Hồng cầu (khoảng 43%): hình đĩa, lõm hai mặt, không nhân, màu đỏ, tham gia vận chuyển chất khí (CO2, O2).
Câu 3: Máu được vận chuyển trong hệ mạch nhờ các lực nào?
Trả lời:
- Máu được vận chuyển trong hệ mạch nhờ sự chênh lệch huyết áp giữa động mạch và tĩnh mạch. Các lực đẩy máu đi gồm:
+ Lực đẩy từ hoạt động co bóp của tim.
+ Áp lực của thành mạch.
+ Hệ thống ván (van tim và van tĩnh mạch)
+ Sức hút của lồng ngực.
Câu 4: Miễn dịch là gì?
Trả lời:
Miễn dịch là khả năng cơ thể nhận diện và ngăn cản sự xâm nhập của mầm bệnh (virus, vi khuẩn, nấm, kí sinh trùng), đồng thời chống lại mầm bệnh khi nó đã xâm nhập vào cơ thể.
Câu 5: Kháng nguyên, kháng thể là gì?
Trả lời:
- Kháng nguyên là những chấy khi xâm nhập vào cơ thể có khả năng kích thức cơ thể tạo ra kháng thể tương ứng.
- Kháng thể là những phân tử protein do một loại bạch cầu (tế bào lympho B) tạo ra để chống lại kháng nguyên.
Câu 6: Con người có thể tạo miễn dịch nhân tạo bằng cách nào? Tại sao?
Trả lời:
- Con người tạo ra miễn dịch nhân tạo bằng cách sử dụng vaccine.
- Bởi vì mầm bệnh đã chết hoặc suy yếu, … trong vaccine có tác dụng kích thích tế bào bạch cầu tạo kháng thể. Kháng thể tạo ra tiếp tục tồn tại trong máu giúp cơ thể miễn dịch với bệnh đã được tiêm vaccine.
Câu 7: Nhóm máu là gì? Nêu hệ nhóm máu phổ biến.
Trả lời:
- Nhóm máu là nhóm các tế bào hồng cầu được xác định dựa vào các đặc tính kháng nguyên khác nhau.
- Hệ nhóm máu phổi biến là ABO goomg bốn nhóm máu A, B, AB, O.
Câu 8: Nêu cấu tạo và chức năng của hệ tuần hoàn.
Trả lời:
- Hệ tuần hoàn gồm:
+ Tim.
+ Hệ mạch: động mạch, mao mạch, tĩnh mạch.
- Chức năng: vận chuyển các chất dinh dưỡng, chất khí và các chất khác đến các tế bào và mô của cơ thể nhờ sự lưu thông của máu qua vòng tuần hoàn lớn và vòng tuần hoàn nhỏ.
Câu 9: Mao mạch là gì và chức năng của nó là gì?
Trả lời:
Mao mạch là mạng lưới nối giữa động mạch và tĩnh mạch, có thành rất mỏng (chỉ gồm một lớp tế bào). Mao mạch là nơi thực hiện trao đổi chất (dinh dưỡng, chất thải,…), khí (O2, CO2) giữa máu và tế bào của cơ thể.
2. THÔNG HIỂU (7 câu)
Câu 1. Nêu tên nguyên nhân của một số bệnh về máu và hệ tuần hoàn
Trả lời:
Tên bệnh | Nguyên nhân |
Xơ vữa động mạch | do khẩu phần ăn chứa nhiều chất béo dẫn đến hình thành các mảng xơ vữa bám vào bề mặt thành mạch, lâu ngày sẽ khiến thành mạch cứng lại và kém đàn hồi. |
Nhồi máu cơ tim | xảy ra khi có sự cản trở dòng máu cung cấp đến tim dẫn đến cơ tim không được nuôi dưỡng hoại tử gây ra cơn đau tim có thể nguy hiểm đến tính mạng người bệnh. Nguyên nhân thường nhồi máu cơ tim do cục máu đông. |
Bệnh lý van tim | do các bệnh lý nhồi máu cơ tim, thiếu máu cơ tim, dị tật bẩm sinh dẫn đến rối loạn quá trình lưu thông máu giữa các buồng tim |
Thiếu máu cơ tim | do máu cung cấp đến cơ tim không đủ gây thiếu oxy để cơ tim hoạt động bình thường. |
... | ... |
Câu 2: Điều gì sẽ xảy ra với cơ thể chúng ta nếu thiếu một trong các thành phần của máu
Trả lời:
- Nếu thiếu huyết tương: máu sẽ không được duy trì ở trạng thái lỏng, không thể lưu thông trong mạch
- Nếu thiếu hồng cầu: máu không thể vận chuyển O2 và CO2.
- Nếu thiếu bạch cầu: con người mất sức đề kháng, không chống lại những tác nhân lạ từ bên ngoài đi vào cơ thể
- Nếu thiếu tiểu cầu: con người không thể cầm máu nếu bị thương.
Câu 3: Theo em mụn trứng cá trên da có phải là phản ứng miễn dịch không? Vì sao?
Trả lời:
Nguyên nhân gây mụn trứng cá chính là do vi khuẩn, dầu và bụi bẩn làm tắc lỗ chân lông. Lượng dầu bị chặn lùi lại và hình thành nên mụn đầu trắng, nếu lỗ chân lông mở gặp không khí sẽ tạo nên mụn đầu đen, gây viêm và nhiễm trùng, sau đó hình thành nên mụn và nang. Do đó mụn trứng cá trên da là phản ứng miễn dịch
Câu 4: Tại sao nói viêm là phản ứng miễn dịch?
Trả lời:
Viêm là phản ứng bảo vệ bình thường của cơ thể trước các tổn thương.
Viêm xảy ra khi các tế bào bạch cầu "chiến đấu" để bảo vệ cơ thể khỏi bị nhiễm trùng, ví dụ như nhiễm trùng vì vi khuẩn hoặc virus.
Viêm cũng có thể xảy ra khi cơ thể bị thương, ví dụ như bị căng cơ khi hoạt động thể thao, cơ bị đau, sưng và viêm.
Câu 5: Giả sử một người có nhóm máu A cần được truyền máu, người này có thể nhận những nhóm máu nào? Nếu truyền nhóm máu không phù hợp sẽ dẫn đến những hậu quả gì?
Trả lời:
- Giả sử một người có nhóm máu A cần được truyền máu, người này có thể nhận những nhóm máu A, O
Truyền nhầm nhóm máu sẽ gây ra những phản ứng liên quan đến hầu hết các tán huyết nội mạc, các hồng cầu của máu truyền vào cơ thể sẽ bị phá hủy bởi các kháng thể của người nhận ngay trong lòng mạch máu và đồng thời có thể xảy ra các phản ứng đồng loạt, gây ra sốc và khiến người bệnh tử vong nhanh chóng.
Câu 6: Người bị sốt xuất huyết có thể bị giảm tiểu cầu nghiêm trọng. Điều gì xảy ra nếu cơ thể thiếu tiểu cầu .
Trả lời:
- Nếu bị giảm tiểu cầu, sẽ có những đốm chảy máu trên da, các bộ phận khác trên cơ thể và thoát huyết tương.
- Sốt xuất huyết nặng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến phổi, gan hoặc tim. Huyết áp có thể giảm xuống mức nguy hiểm, gây sốc, trong một số trường hợp có thể gây tử vong.
Câu 7: Hãy trình bày cơ chế miễn dịch trong cơ thể người.
Trả lời:
- Khi có các vi sinh vật xâm nhập vào cơ thể, tế bào lympho B nhận diện kháng nguyên tương ứng và được hoạt hóa thành nguyên bào lympho. Nguyên bào lympho phân bào và biệt hóa thành tương bào. Tương bào tạo ra kháng nguyên tiêu diệt các vi sinh vật hoặc làm bất hoạt độc tố của chúng. Một số tế bào lympho B không trở thành tương bào mà trở thành tế bào lympho B nhớ, sẵn sáng đáp ứng nhanh và mạnh khi có vi sinh vật cùng loại xâm nhập lần sau, giúp cơ thể có khả năng miễn dịch.
3. VẬN DỤNG (5 câu)
Câu 1: Người Trung Quốc thời xưa thường kiểm tra huyết thống bằng cách nhỏ máu. Phương pháp này dùng một thau nước, và dùng kim chích máu của cha, con, hoặc mẹ, con vào thau nước. Nếu như hai giọt máu hòa vào với nhau thì chứng tỏ cùng huyết thống. Còn nếu hai giọt máu không hòa vào nhau thì được cho là không cùng huyết thống. Phương pháp này dựa trên cơ sở khoa học nào? Cách làm này có chính xác 100% hay không?
Trả lời:
Về cơ sở khoa học, hai người có cùng nhóm máu thì máu sẽ hòa được vào nhau, không cùng nhóm máu thì sẽ không thể hòa vào nhau được.
Tuy nhiên cha mẹ và con cái không nhất thiết phải cùng chung nhóm máu. Cách làm này không chính xác.
Câu 2: Loại thực phẩm nào có lợi cho hệ tim mạch?
Trả lời:
- Cá hồi.
- Yến mạch.
- Các loại hạt.
- Dầu ô liu.
- Các loại rau có màu xanh đậm.
-…
Câu 3: Khi chúng ta bị ong chích thì nọc độc của ong được xem là?
Trả lời:
Là kháng nguyên vì nọc độc của ong là lạ so với cơ thể người => kích thích tiết ra các kháng thể để bảo vệ cơ thể.
Câu 4: Nêu cấu tạo của mạch máu phù hợp với chức năng của mỗi loại.
Trả lời:
Các loại mạch máu | Sự khác biệt về cấu tạo | Giải thích |
Động mạch | - Thành có 3 lớp với lớp mô liên kết và lớp cơ trơn dày hơn của tĩnh mạch; - Lòng mạch hẹp hơn tĩnh mạch | - Thích hợp với chức năng dẫn máu từ tim đến các cơ quan với vận tốc cao, áp lực lớn. |
Tĩnh mạch | - Thành mạch có 3 lớp nhưng lớp mô liên kết và lớp cơ trơn mỏng hơn của động mạch. - Lòng rộng hơn của động mạch - Có van 1 chiều ở những nơi máu chảy ngược chiều trọng lực | - Thích hợp với chức năng dẫn máu từ khắp tế bào cơ thể về tim với vận tốc và áp lực nhỏ. |
Mao mạch | - Nhỏ và phân nhiều nhánh - Thành mỏng, chỉ gồm 1 lớp biểu bì. - Lòng hẹp | - Thích hợp với chức năng tỏa rộng tới từng tế bào của các mô, tạo điều kiện cho sự trao đổi chất với các tế bào. |
Câu 5: So sánh vòng tuần hoàn nhỏ và vòng tuần hoàn lớn ở người.
Trả lời:
- Giống: đều có 2 phần dẫn máu ra và dẫn máu về tim
- Khác:
Lớn | Nhỏ |
- Máu ra khỏi tim là máu đỏ tương, xuất phát từ tâm thất trái, theo động mạch chủ. | - Máu ra khỏi tim là máu đỏ thẫm, xuất phát tuwg tâm thất phải, theo động mạch phổi. |
- Máu về tim là máu đỏ thẫm, theo tĩnh mạch chủ, đổ về tâm nhĩ phải. | - Máu trở về tim là máu đỏ tươi, theo tĩnh mạch phổi đổ về tâm nhĩ trái. |
- Trao đổi chất diễn ra ở tế bào và cơ quan. | - Trao đổi khí diễn ra ở phế nang (phổi). |
- Cung cấp oxi, chất dinh dưỡng cho TB và mô; đồng thời thải CO2, chất thải từ TB về tim để thải ra ngoài | - Nhận O2 từ không khí vào máu, đưa về tim, thải khí CO2 từ tế bào vào máu rooic ra phế nang, ra ngoài. |
4. VẬN DỤNG CAO (3 câu)
Câu 1: Hãy giải thích vì sao hai nửa tim người có cấu tạo không giống nhau ở các buồng tim là mất sự đối xứng?
Trả lời:
Cấu tạo hai nửa tim người không đối xứng là do:
+ Vồng tuần hoàn nhỏ xuất phát từ tâm thất phải đến hai lá phổi rồi trở về tâm của tim. Đoạn đường này tương đối ngắn nên áp lực đẩy máu của tâm tất không cao, do đó thành tâm thất phải tương đối nông.
+ Vòng tuần hoàn lớn xuất phát từ tâm thất trái đến tất cả các cơ quan trong cơ thể. Đoạn đường này rất dài cần một áp lực đẩy máu rất cao của tâm thất trái, do đó thành tâm thất trái rất dày để tăng sự co bóp đẩy máu đi đoạn đường dài.
+ Do cấu tạo của tim không cân xứng giữa 2 nửa của tim, nhất là giữa hai tâm thất nên khi tâm thất phải co làm tim vặn sang trái, hiện tượng này càng làm mất sự cân xứng giữa hai phần của tim.
Câu 2: Khi mạch máu bị nứt vỡ, loại ion khoáng nào sẽ tham gia tích cực vào cơ chế hình thành khối máu đông?
Trả lời:
ion Ca2+ tích cực tham gia chuyển hóa chất tơ máu thành tơ máu. Tơ máu kết mạng lưới ôm giữ các tế bào máu => cục máu đông.
Câu 3: Khi hồng cầu kết hợp với chất khí nào thì máu sẽ có màu đỏ tươi?
Trả lời:
Khi hồng cầu kết hợp với khí O2 thì máu sẽ có màu đỏ tươi, kết hợp với CO2 sẽ có màu đỏ thẫm.
=> Giáo án KHTN 8 cánh diều Bài 30: Máu và hệ tuần hoàn ở người