Bài tập file word vật lí 6 cánh diều Ôn tập chương 9 (P3)

ÔN TẬP CHỦ ĐỀ 9: LỰC
(PHẦN 3 – 20 CÂU)

Câu 1: Khi nào xuất hiện lực ma sát và lực ma sát có tác dụng gì?

Trả lời:

- Khi đẩy hoặc kéo vật này chuyển động trên bề mặt của vật kia, giữa hai vật xuất hiện lực ma sát chống lại sự chuyển động đó. Trong những trường hợp như thế, lực ma sát cản trở chuyển động. - Khi đẩy hoặc kéo vật này chuyển động trên bề mặt của vật kia, giữa hai vật xuất hiện lực ma sát chống lại sự chuyển động đó. Trong những trường hợp như thế, lực ma sát cản trở chuyển động.

- Trong một số trường hợp, lực ma sát lại có thể giúp thúc đẩy chuyển động. - Trong một số trường hợp, lực ma sát lại có thể giúp thúc đẩy chuyển động.

Câu 2: Khối lượng là gì?

Trả lời:

Mọi vật đều có khối lượng. Khối lượng là số đo lượng chất của một vật.

Câu 3: Nêu cấu tạo của lực kế lò xo.

Trả lời:

Lực kế lò xo gồm lò xo có một đầu gắn vào thân lực kế, đầu kia gắn với cái chỉ thị. Đầu còn lại của cái chỉ thị có móc treo. Trên thân lực kế có vạch chia độ.

Câu 4: Trong ngành công nghiệp, chúng ta có thể ứng dụng lực tiếp xúc như thế nào để tối ưu hóa hiệu suất sản xuất?

Trả lời:

- Tối ưu hoá quá trình gia công: Sử dụng lực tiếp xúc để kiểm soát việc gia công và làm mát vật liệu gia công, giúp tăng độ chính xác và hiệu suất của quá trình sản xuất. - Tối ưu hoá quá trình gia công: Sử dụng lực tiếp xúc để kiểm soát việc gia công và làm mát vật liệu gia công, giúp tăng độ chính xác và hiệu suất của quá trình sản xuất.

- Cải thiện quá trình kết hợp vật liệu: Bằng cách sử dụng lực tiếp xúc để nén hoặc kết hợp các vật liệu, có thể tối ưu hóa quá trình sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm cuối cùng. - Cải thiện quá trình kết hợp vật liệu: Bằng cách sử dụng lực tiếp xúc để nén hoặc kết hợp các vật liệu, có thể tối ưu hóa quá trình sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm cuối cùng.

- Điều chỉnh chất lượng sản phẩm: Lực tiếp xúc có thể được sử dụng để kiểm soát áp lực và sức căng trong quá trình sản xuất, giúp đảm bảo chất lượng. - Điều chỉnh chất lượng sản phẩm: Lực tiếp xúc có thể được sử dụng để kiểm soát áp lực và sức căng trong quá trình sản xuất, giúp đảm bảo chất lượng.

- Tăng cường quá trình tự động hóa: Bằng cách sử dụng lực tiếp xúc trong các thiết bị tự động hóa, có thể tối ưu hóa quy trình sản xuất và giảm thời gian chuyển đổi giữa các sản phẩm khác nhau. - Tăng cường quá trình tự động hóa: Bằng cách sử dụng lực tiếp xúc trong các thiết bị tự động hóa, có thể tối ưu hóa quy trình sản xuất và giảm thời gian chuyển đổi giữa các sản phẩm khác nhau.

Câu 5: Hãy lấy ví dụ về ảnh hưởng của lực ma sát (có lợi và có hại) trong giao thông với các trường hợp sau đây:

- Người đi bộ - Người đi bộ

- Xe đạp chuyển động trên đường - Xe đạp chuyển động trên đường

- Xe lửa (tàu hỏa) chạy trên đường ray - Xe lửa (tàu hỏa) chạy trên đường ray

Trả lời:

- Với người đi bộ: Giày đi mãi đến giày bị mòn vì ma sát giữa mặt đường và đế giày làm mòn đế, ma sát nghỉ giúp giữ bàn chân không bị trơn trượt khi bước đi trên đường. - Với người đi bộ: Giày đi mãi đến giày bị mòn vì ma sát giữa mặt đường và đế giày làm mòn đế, ma sát nghỉ giúp giữ bàn chân không bị trơn trượt khi bước đi trên đường.

- Với xe đạp chuyển động trên đường: Khi phanh xe, bánh xe ngừng quay. Mặt lốp trượt trên đường xuất hiện ma sát trượt làm xe nhanh chóng dừng lại. - Với xe đạp chuyển động trên đường: Khi phanh xe, bánh xe ngừng quay. Mặt lốp trượt trên đường xuất hiện ma sát trượt làm xe nhanh chóng dừng lại.

- Với xe lửa (tàu hỏa) chạy trên đường ray: người ta rải đá dăm lên đường ray, ma sát của đá giúp đường ray được cố định, giảm tải tốt hơn. - Với xe lửa (tàu hỏa) chạy trên đường ray: người ta rải đá dăm lên đường ray, ma sát của đá giúp đường ray được cố định, giảm tải tốt hơn.

Câu 6: Lực cản của nước là gì?

Trả lời:

Khi các vật chuyển động trong nước, lực ma sát xuất hiện và cản trở chuyển động. Lực đó được gọi là lực cản của nước.

Câu 7: Phân biệt trọng lượng của một vật và khối lượng của vật đó.

Trả lời:

- Khối lượng của một vật là lượng chất chứa trong vật đó. Khối lượng của vật không phụ thuộc vào vị trí đặt. - Khối lượng của một vật là lượng chất chứa trong vật đó. Khối lượng của vật không phụ thuộc vào vị trí đặt.

- Trọng lượng của một vật là độ lớn lực hút của Trái Đất tác dụng lên vật đó. Trọng lượng của vật có thể thay đổi khi đặt vật đó ở các vị trí khác nhau trên Trái Đất và khi đưa lên các thiên thể khác. - Trọng lượng của một vật là độ lớn lực hút của Trái Đất tác dụng lên vật đó. Trọng lượng của vật có thể thay đổi khi đặt vật đó ở các vị trí khác nhau trên Trái Đất và khi đưa lên các thiên thể khác.

Câu 8: Một vận động viên thực hiện phần thi bắn cung. Em hãy cho biết vật nào kéo căng dây cung, lực nào làm cho mũi tên bay về phía trước.

Trả lời:

- Tay kéo căng dây cung - Tay kéo căng dây cung

- Khi thả tay thì lực của dây cung tác dụng lên mũi tên làm cho mũi tên bay về phía trước - Khi thả tay thì lực của dây cung tác dụng lên mũi tên làm cho mũi tên bay về phía trước

Câu 9: Lực không tiếp xúc được ứng dụng như thế nào trong các thiết bị công nghiệp hiện đại như máy bay hoặc xe hơi?

Trả lời:

- Lực nâng: Trong máy bay và xe hơi, lực không tiếp xúc được sử dụng để tạo ra lực nâng, giúp động cơ có thể vượt qua trọng lực và bay lên không trung. - Lực nâng: Trong máy bay và xe hơi, lực không tiếp xúc được sử dụng để tạo ra lực nâng, giúp động cơ có thể vượt qua trọng lực và bay lên không trung.

- Lực cản: Dùng để tạo ra phanh, giúp máy bay hoặc xe hơi có thể giảm tốc độ hoặc dừng lại một cách an toàn. - Lực cản: Dùng để tạo ra phanh, giúp máy bay hoặc xe hơi có thể giảm tốc độ hoặc dừng lại một cách an toàn.

- Truyền động: Trong hệ thống cơ khí của máy bay và xe hơi, lực không tiếp xúc được sử dụng để truyền động từ động cơ đến bánh xe hoặc cánh quạt, đảm bảo phương tiện chuyển động và vận hành hiệu quả. - Truyền động: Trong hệ thống cơ khí của máy bay và xe hơi, lực không tiếp xúc được sử dụng để truyền động từ động cơ đến bánh xe hoặc cánh quạt, đảm bảo phương tiện chuyển động và vận hành hiệu quả.

- Hệ thống treo: Để giữ phương tiện ổn định khi di chuyển trên mọi loại địa hình. - Hệ thống treo: Để giữ phương tiện ổn định khi di chuyển trên mọi loại địa hình.

- Hệ thống thủy lực: Để điều khiển và vận hành các bộ phận cơ khí một cách chính xác và linh hoạt. - Hệ thống thủy lực: Để điều khiển và vận hành các bộ phận cơ khí một cách chính xác và linh hoạt.

Câu 10: Ma sát có vai trò như thế nào trong an toàn giao thông?

Trả lời:

- Lực ma sát có vai trò quan trọng trong giao thông. Lực ma sát giữa bánh xe và mặt đường giữ cho bánh xe lăn trên đường không bị trượt. Để dừng một chiếc xe đang chuyển động, người lái xe cần phanh, khi đó lực ma sát ở phanh và lốp xe giúp xe chuyển động chậm lại và có thể dừng hẳn. Lực ma sát càng lớn thì quãng đường kể từ khi xe bắt đầu phanh đến khi dùng lại càng ngắn. Điều này có thể giúp tránh được các va chạm gây nguy hiểm cho người và xe. - Lực ma sát có vai trò quan trọng trong giao thông. Lực ma sát giữa bánh xe và mặt đường giữ cho bánh xe lăn trên đường không bị trượt. Để dừng một chiếc xe đang chuyển động, người lái xe cần phanh, khi đó lực ma sát ở phanh và lốp xe giúp xe chuyển động chậm lại và có thể dừng hẳn. Lực ma sát càng lớn thì quãng đường kể từ khi xe bắt đầu phanh đến khi dùng lại càng ngắn. Điều này có thể giúp tránh được các va chạm gây nguy hiểm cho người và xe.

- Khi xe dừng đỗ trên dốc, lực ma sát góp phần giữ cho xe không bị trượt dốc. - Khi xe dừng đỗ trên dốc, lực ma sát góp phần giữ cho xe không bị trượt dốc.

Câu 11: Một người khi lên Mặt Trăng thì trọng lượng giảm đi 6 lần. Giải thích. Khối lượng người đó có giảm đi hay không?

Trả lời:

- Một người khi lên Mặt Trăng thì trọng lượng giảm đi 6 lần nghĩa là khi người đó ở trên Mặt Trăng, độ lớn lực hút của Mặt Trăng tác dụng lên người đó chỉ bằng 1/6 độ lớn lực hút của Trái Đất tác dụng lên người đó (khi người đó ở trên Trái Đất) - Một người khi lên Mặt Trăng thì trọng lượng giảm đi 6 lần nghĩa là khi người đó ở trên Mặt Trăng, độ lớn lực hút của Mặt Trăng tác dụng lên người đó chỉ bằng 1/6 độ lớn lực hút của Trái Đất tác dụng lên người đó (khi người đó ở trên Trái Đất)

- Khối lượng của người đó không thay đổi. - Khối lượng của người đó không thay đổi.

Câu 12: Lực tiếp xúc và lực không tiếp xúc có vai trò gì trong quá trình vận tải hàng hóa và hành khách?

Trả lời:

- Lực tiếp xúc: - Lực tiếp xúc:

+ Trong vận tải hàng hóa, lực tiếp xúc quan trọng khi các hàng hóa được nâng, kéo, đẩy hoặc xếp chồng trong quá trình xếp dỡ, sắp xếp hoặc di chuyển. + Trong vận tải hàng hóa, lực tiếp xúc quan trọng khi các hàng hóa được nâng, kéo, đẩy hoặc xếp chồng trong quá trình xếp dỡ, sắp xếp hoặc di chuyển.

+ Trong vận tải hành khách, lực tiếp xúc xuất hiện khi hành khách di chuyển trên các bề mặt như sàn, ghế và cửa ra vào phương tiện vận tải. + Trong vận tải hành khách, lực tiếp xúc xuất hiện khi hành khách di chuyển trên các bề mặt như sàn, ghế và cửa ra vào phương tiện vận tải.

- Lực không tiếp xúc: - Lực không tiếp xúc:

+ Trong một chiếc xe hoặc máy bay, lực không tiếp xúc được sử dụng để tạo ra lực nâng, giúp phương tiện vận chuyển hàng hoá hoặc hành khách không tiếp xúc với mặt đất và bay lên không trung. + Trong một chiếc xe hoặc máy bay, lực không tiếp xúc được sử dụng để tạo ra lực nâng, giúp phương tiện vận chuyển hàng hoá hoặc hành khách không tiếp xúc với mặt đất và bay lên không trung.

+ Một ứng dụng khác của lực không tiếp xúc là lực cản, được sử dụng để điều khiển tốc độ và hạn chế sự di chuyển của phương tiện khi cần thiết và dừng an toàn. + Một ứng dụng khác của lực không tiếp xúc là lực cản, được sử dụng để điều khiển tốc độ và hạn chế sự di chuyển của phương tiện khi cần thiết và dừng an toàn.

Câu 13: Lấy ví dụ về trường hợp vừa xuất hiện ma sát nghỉ, vừa xuất hiện ma sát trượt.

Trả lời:

Lực ma sát xuất hiện giữa thùng hàng và mặt đất khi một người ra sức đẩy nhưng thùng hàng vẫn đứng yên là lực ma sát nghỉ. Lực ma sát xuất hiện giữa thùng hàng và mặt đất khi có thêm một người nữa cùng đẩy và thùng hàng di chuyển là lực ma sát trượt.

Câu 14: Trái Đất chuyển động xung quanh Mặt Trời dưới tác dụng của lực nào? Giải thích.

Trả lời:

Trái Đất chuyển động xung quanh Mặt Trời dưới tác dụng của lực hấp dẫn Mặt Trời tác dụng lên Trái Đất.

Câu 15: Móc lực kế vào khối gỗ đặt trên mặt bàn rồi kéo từ từ lực kế theo phương ngang. Khi lực kéo còn nhỏ, khối gỗ chưa chuyển động. Khi lực kéo tăng lên sẽ kéo khối gỗ bắt đầu trượt. Em hãy cho biết thời điểm nào xuất hiện lực ma sát nghỉ, thời điểm nào xuất hiện ma sát trượt?

Trả lời:

- Khi lực kéo còn nhỏ, khối gỗ chưa chuyển động, lực ma sát giữa khối gỗ và mặt bàn được gọi là lực ma sát nghỉ. - Khi lực kéo còn nhỏ, khối gỗ chưa chuyển động, lực ma sát giữa khối gỗ và mặt bàn được gọi là lực ma sát nghỉ.

- Khi lực kéo tăng lên kéo khối gỗ bắt đầu trượt thì lực ma sát giữa nó và mặt bàn là lực ma sát trượt. - Khi lực kéo tăng lên kéo khối gỗ bắt đầu trượt thì lực ma sát giữa nó và mặt bàn là lực ma sát trượt.

Câu 16: Các phi hành gia sẽ bị ảnh hưởng thế nào trong môi trường không trọng lực?

Trả lời:

- Giảm sút về thị lực - Giảm sút về thị lực

- Chiều cao cơ thể tăng lên - Chiều cao cơ thể tăng lên

- Mất móng tay - Mất móng tay

- Gia tốc kế sinh hoạt bị bất hoạt - Gia tốc kế sinh hoạt bị bất hoạt

- Mặt tròn hơn - Mặt tròn hơn

Câu 17: Lực ma sát được ứng dụng như thế nào?

Trả lời:

Lực ma sát luôn xuất hiện trong tự nhiên, diễn ra xung quanh con người nhưng có lẽ chúng ta không hề để ý tới. Ứng dụng của lực ma sát rất rộng, phổ biến trong nhiều lĩnh vực khác nhau:

- Lực ma sát giúp cho các phương tiện đang di chuyển không bị trượt bánh tại những khúc cua hoặc các đoạn đường trơn. - Lực ma sát giúp cho các phương tiện đang di chuyển không bị trượt bánh tại những khúc cua hoặc các đoạn đường trơn.

- Lực ma sát có tác dụng giữ các vật thể và con người đứng yên trong không gian, trên mặt đất. - Lực ma sát có tác dụng giữ các vật thể và con người đứng yên trong không gian, trên mặt đất.

- Lực ma sát giúp chúng ta dễ dàng cầm nắm một vật trên tay. Việc đinh được giữ trên tường cũng là nhờ có lực ma sát... - Lực ma sát giúp chúng ta dễ dàng cầm nắm một vật trên tay. Việc đinh được giữ trên tường cũng là nhờ có lực ma sát...

- Lực ma sát có khả năng sinh ra nhiệt năng, do đó, nó được ứng dụng nhằm mục đích đánh lửa hay dùng trong đá lửa. Ngoài ra, theo một số giả thuyết thì trong thời tiền sử, nó còn được dùng để làm công cụ tạo ra lửa. - Lực ma sát có khả năng sinh ra nhiệt năng, do đó, nó được ứng dụng nhằm mục đích đánh lửa hay dùng trong đá lửa. Ngoài ra, theo một số giả thuyết thì trong thời tiền sử, nó còn được dùng để làm công cụ tạo ra lửa.

- Lực ma sát còn được xem là lực phát động giúp cho các vật chuyển động. Ví dụ: khi ô tô đang chuyển từ trạng thái đứng yên sang di chuyển, lực đẩy do động cơ sinh ra sẽ làm chuyển động các tuabin rồi truyền một lực tới các bánh xe. - Lực ma sát còn được xem là lực phát động giúp cho các vật chuyển động. Ví dụ: khi ô tô đang chuyển từ trạng thái đứng yên sang di chuyển, lực đẩy do động cơ sinh ra sẽ làm chuyển động các tuabin rồi truyền một lực tới các bánh xe.

- Lực ma sát được ứng dụng trong việc phanh xe, hãm tốc độ của các phương tiện giao thông di chuyển trên Trái Đất. - Lực ma sát được ứng dụng trong việc phanh xe, hãm tốc độ của các phương tiện giao thông di chuyển trên Trái Đất.

- Lực ma sát còn được sử dụng để làm thay đổi hình dạng của các bề mặt trong một số lĩnh vực như sơn mài, đánh bóng, mài gương,... - Lực ma sát còn được sử dụng để làm thay đổi hình dạng của các bề mặt trong một số lĩnh vực như sơn mài, đánh bóng, mài gương,...

Câu 18: Ma sát gây ra những bất lợi gì và làm thế nào để giảm lực ma sát?

Trả lời:

- Đôi khi ma sát cũng mang lại một số bất lợi trong thực tế: - Đôi khi ma sát cũng mang lại một số bất lợi trong thực tế:

+ Ngăn cản các chuyển động làm thất thoát năng lượng. + Ngăn cản các chuyển động làm thất thoát năng lượng.

+ Mài mòn hệ thống cơ học khiến nó bị biến dạng vượt ngưỡng cho phép của thiết kế. + Mài mòn hệ thống cơ học khiến nó bị biến dạng vượt ngưỡng cho phép của thiết kế.

+ Lực ma sát sinh ra nhiệt năng làm biến chất hoặc nóng chảy vật liệu. + Lực ma sát sinh ra nhiệt năng làm biến chất hoặc nóng chảy vật liệu.

- Trong các trường hợp như vậy, có thể áp dụng các phương pháp làm giảm ma sát liệt kê dưới đây - Trong các trường hợp như vậy, có thể áp dụng các phương pháp làm giảm ma sát liệt kê dưới đây

+ Chuyển ma sát trượt thành ma sát lăn, giúp giảm ma sát đáng kể trong các hệ thống cơ học. + Chuyển ma sát trượt thành ma sát lăn, giúp giảm ma sát đáng kể trong các hệ thống cơ học.

+ Giảm ma sát tĩnh, lấy ví dụ đơn giản đối với các đoàn tàu hỏa trước đây, khi khởi động, đầu tàu được đẩy giật lùi, tạo khe hở giữa các toa tàu, trước khi tiến. Động tác này giúp đầu tàu kéo từng toa tàu một, chỉ phải chống lại lực ma sát tĩnh của mỗi toa một lúc. + Giảm ma sát tĩnh, lấy ví dụ đơn giản đối với các đoàn tàu hỏa trước đây, khi khởi động, đầu tàu được đẩy giật lùi, tạo khe hở giữa các toa tàu, trước khi tiến. Động tác này giúp đầu tàu kéo từng toa tàu một, chỉ phải chống lại lực ma sát tĩnh của mỗi toa một lúc.

+ Thay đổi bề mặt, việc sử dụng các chất bôi trơn, như dầu mỡ hay bột than chì, giữa các bề mặt rắn có tác dụng giảm hệ số ma sát. + Thay đổi bề mặt, việc sử dụng các chất bôi trơn, như dầu mỡ hay bột than chì, giữa các bề mặt rắn có tác dụng giảm hệ số ma sát.

Câu 19: Treo một vật nhỏ bằng sắt vào giá đỡ. Đưa từ từ một thanh nam châm lại gần vật sao cho dây treo lệch khỏi phương thẳng đứng. Để làm cho dây treo vật lệch khỏi phương thẳng đứng có nhất thiết phải để vật chạm thanh nam châm không?

Trả lời:

Không nhất thiết vì nam châm đặt gần vật bằng sắt sẽ tạo ra lực hút.

Câu 20: Em hãy lập kế hoạch và thực hiện kế hoạch đo được lực kéo một vật theo phương thức nằm ngang bằng lực kế lò xo.

Trả lời:

Bước 1: Ước lượng lực mạnh hay yếu để chọn lực kế phù hợp

Bước 2: Điều chỉnh cho cái chỉ thị của lực kế chỉ đúng số 0

Bước 3: Cho lực cần đo tác dụng vào lò xo lực kế. Treo hoặc giữ cố định phần thân của lực kế sao cho lực kế dọc theo phương nằm ngang

Bước 4: Đọc và ghi kết quả theo vạch chia gần nhất với chỗ đánh dấu ở cái chỉ thị.