Câu hỏi tự luận công nghệ trồng trọt 10 cánh diều Bài 21: công nghệ trồng cây không dùng đất
Bộ câu hỏi tự luận công nghệ trồng trọt 10 cánh diều. Câu hỏi và bài tập tự luận Bài 21: công nghệ trồng cây không dùng đất. Cấu trúc tuần tự trong thuật toán. Bộ tài liệu tự luận này có 4 mức độ: Thông hiểu, nhận biết, vận dụng và vận dụng cao. Phần tự luận này sẽ giúp học sinh hiểu sâu, sát hơn về môn học công nghệ trồng trọt 10 cánh diều.
BÀI 21: CÔNG NGHỆ TRỒNG CÂY KHÔNG DÙNG ĐẤT
(9 câu)
1. Nhận biết (3 câu)
Câu 1: Thế nào là trồng trọt công nghệ cao?
Trả lời:
Trồng cây không dùng đất là biện pháp canh tác trong dung dịch dinh dưỡng hoặc trên giá thể không có nguồn gốc đất tự nhiên.
Câu 2: Giá thể là gì?
Trả lời:
Giá thể trồng cây không dùng đất là vật liệu giúp bộ rễ cây phát triển thuận lợi. Giá thể là một hay hỗn hợp nhiều vật liệu tạo độ thông thoáng và giữ được nước tốt tuỳ theo yêu của cầu phương pháp trồng cây không dùng đất.
Câu 3: Kể tên các hệ thống trồng cây không dùng đất?
Trả lời:
Các hệ thống trồng cây không dùng đất:
- Hệ thống trồng cây trên giá thể tưới nhỏ giọt
- Hệ thống thuỷ canh màng mỏng dinh dưỡng (NFT)
- Hệ thống thuỷ canh thuỷ triều
- Hệ thống thuỷ canh tĩnh
- Hệ thống khí canh
2. Thông hiểu (3 câu)
Câu 1: Trồng cây không dùng đất có ưu điểm gì?
Trả lời:
Trồng cây không dùng đất có ưu điểm: dễ tăng mật độ trồng; giảm sử dụng thuốc trừ sâu, bệnh và cỏ; kiểm soát được môi trường rễ, nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm, nồng độ khí, giúp cây sinh trưởng tốt, cho năng suất cao, chất lượng tốt và an toàn với con người, thân thiện với môi trường. Đồng thời, biện pháp canh tác này có thể tái sử dụng nguồn nước và dinh dưỡng, giảm các chi phí (làm đất, trồng, khử trùng đất, tưới nước, công lao động,...), tận dụng được diện tích ở nhà phố (ban công, sân thượng,...) để trồng cây. Vùng đất nghèo dinh dưỡng, đất xấu nhưng khí hậu thuận lợi có thể ứng dụng công nghệ trồng cây không dùng đất để tăng hiệu quả kinh tế.
Câu 2: Trồng cây không dùng đất có nhược điểm gì?
Trả lời:
Công nghệ trồng cây không dùng đất có chi phí đầu tư lớn, yêu cầu nguồn nhân lực chất lượng cao nhưng nguồn vật liệu, thiết bị, máy móc phục vụ trồng trọt còn hạn chế. Khi bị bệnh hại có thể lây lan nhanh nên hệ thống cần được kiểm tra và theo dõi thường xuyên. Nếu hệ thống bị trục trặc sẽ ảnh hưởng xấu đến cây trồng.
Câu 3: Phân biệt các hệ thống trồng cây không dùng đất?
Trả lời:
Hệ thống trồng cây trên giá thể tưới nhỏ giọt
| Hệ thống thuỷ canh màng mỏng dinh dưỡng (NFT) | Hệ thống thuỷ canh thuỷ triều | Hệ thống thuỷ canh tĩnh
| Hệ thống khí canh
| |
| Nguyên lí hoạt động | Bơm do đồng hồ giờ hẹn giờ điều khiển, hút dung dịch dinh dưỡng từ bể chứa qua bộ lọc, vào hệ thống ống dẫn và đi qua các van nhỏ giọt đến từng cây. Lưu ý: lượng dung dịch dinh dưỡng cần được tính toán để cung cấp đủ cho cây. | Bơm do đồng hồ giờ hẹn giờ điều khiển, hút dung dịch dinh dưỡng từ bể chứa qua bộ lọc vào các máng tạo thành dòng chảy dung dịch dinh dưỡng qua bộ rễ của từng cây. Ở cuối mỗi máng có ống thu hồi dung dịch dinh dưỡng thừa về bể chứa để tái sử dụng. | đồng hồ hẹn giờ bơm dung dịch dinh dưỡng tự động vào bồn chứa các chậu giá thể trồng cây. Khi mực nước cao hơn ống thoát tràn sẽ chảy hồi lưu về bể chứa | cây được trồng trong giá thể và nhúng trực tiếp vào dung dịch dinh dưỡng. Để cung cấp đủ oxygen cho cây hô hấp, dung dịch dinh dưỡng cần được sục khí hoặc tạo khoảng không giữa bề mặt dinh dưỡng và gốc cây | Bơm do đồng hồ hẹn giờ điều khiển, hút dung dịch dinh dưỡng từ bể chứa qua bộ lọc vào hệ thống phun sương mù và phun trực tiếp vào bộ rễ của cây. Trong bể trồng cây có ống thu hồi dung dịch dinh dưỡng thừa về bể chứa để tái sử dụng. |
| Ưu điểm | tiết kiệm nước và dung dịch dinh dưỡng; cung cấp nước và dinh dưỡng cho cây theo yêu cầu; dễ kiểm soát độ ẩm của giá thể, lượng nước tưới và dinh dưỡng; chi phí không quá cao | dung dịch dinh dưỡng luôn được làm giàu oxygen cần thiết cho rễ cây; tái sử dụng dinh dưỡng dư thừa nên tiết kiệm được dinh dưỡng và hạn chế ô nhiễm môi trường. | dễ vận hành và đơn giản. | dễ làm, chi phí thấp.
| Bộ rễ được phát triển trong môi trường không khí giàu oxygen. Tiết kiệm nước và dinh dưỡng. Tận dụng được không gian để trồng cây theo phương thăng đứng. |
| Nhược điểm | dễ tắc van tưới nên cần phải kiểm tra thường xuyên; bệnh hại lây lan nhanh chóng nếu xâm nhiễm vào nguồn nước. | bệnh hại lây lan nhanh chóng nếu xâm nhiễm vào nguồn nước; khó khăn trong vệ sinh hệ thống; chi phí lắp đặt và vận hành hệ thống cao. | giá thể dễ bị khô khi gặp thời tiết nắng nóng. | dễ xảy ra tình trạng cây héo do thiếu oxygen, nhất là gặp thời tiết nắng nóng; cần bổ sung dung dịch dinh dưỡng cho cây. | Bệnh hại lây lan nhanh chóng nếu xâm nhiễm vào nguồn nước. Rễ cây dễ bị khô nếu hệ thống bị trục trặc. Chi phí đầu tư và duy trì hệ thống cao. |
| Đối tượng cây trồng áp dụng | thường áp dụng cho các loại rau ăn quả (cà chua, dưa chuột, dưa lưới, ớt ngọt,...); hoa, cây cảnh trồng chậu,... | áp dụng phổ biến cho các loại cây có hình thái thân, lá nhỏ như rau ăn lá (xà lách, rau cải, rau gia vị,...). | một số loại cây có thời gian sinh trường ngắn như rau ăn lá, dâu tây, hoa thời vụ,... | thường áp dụng cho một số loại rau ăn lá ngắn ngày, cây cảnh nhỏ trồng trong nhà (cỏ lan chi, phú quý, hồng môn,...). | thường áp dụng cho rau ăn lá và nhân nhanh vô tính giống cây sạch bệnh. |
3. Vận dụng (2 câu)
Câu 1: Những loại giá thể trồng cây nào không dùng đất?
Trả lời:
Xơ dừa, len đá có khả năng giữ nước tốt nên được dùng trong hệ thống trồng cây trên giá thể tưới nhỏ giọt, khí canh; mút xốp, trấu hun dùng trong hệ thống màng mỏng dinh dưỡng,... Ngoài ra còn có mút xốp, cát, trấu hun, bọt đá núi lửa,…
Câu 2: Cần pha chế và kiểm soát dung dịch dinh dưỡng như thế nào trong cây trồng?
Trả lời:
Dung dịch dinh dưỡng được pha chế từ các loại phân bón khác nhau và nước, có chứa đầy đủ các nguyên tố thiết yếu cho cây trồng.
Tuỳ theo từng loại cây trồng, giai đoạn sinh trưởng và điều kiện thời tiết cần kiểm soát nồng độ và pH dung dịch dinh dưỡng bằng máy đo pH, độ dẫn điện (EC) để đạt năng suất và chất lượng tối ưu.
Để phát huy hiệu quả của công nghệ, trồng cây không dùng đất thường kết hợp với công nghệ nhà mái che, thiết bị điều khiển thông minh để tự động hoá các khâu cung cấp dinh dưỡng, điều chỉnh pH/EC dung dịch dinh dưỡng, cường độ ánh sáng, nhiệt độ,...
4. Vận dụng cao (1 câu)
Câu 1: Khi pha chế dung dịch dinh dưỡng cần phải có đủ 14 nguyên tố thiết yếu cho cây. Giải thích tại sao?
Trả lời:
Mỗi nguyên tố dinh dưỡng có vai trò riêng trong quá trình sinh trưởng và phát triển của cây trồng. Ví dụ:
- C, H, O: Là thành phần chính của các hợp chất hữu cơ, tham gia vào quá trình quang hợp, hô hấp,...
- N: Tham gia vào quá trình tổng hợp protein, axit nucleic,...
- P: Tham gia vào quá trình tổng hợp ATP, axit nucleic,...
- K: Điều hòa quá trình thoát hơi nước, đóng mở khí khổng,...
- Ca: Tham gia vào quá trình hình thành thành tế bào, hoạt động của các enzym,...
- Mg: Tham gia vào quá trình tổng hợp chlorophyll, hoạt động của các enzym,...
- S: Tham gia vào quá trình tổng hợp protein, axit nucleic,...
- Fe: Tham gia vào quá trình vận chuyển electron trong quá trình quang hợp,...
- Mn: Tham gia vào quá trình tổng hợp chlorophyll, hoạt động của các enzym,...
- Cu: Tham gia vào quá trình tổng hợp chlorophyll, hoạt động của các enzym,...
- Zn: Tham gia vào quá trình tổng hợp protein, hoạt động của các enzym,...
- B: Tham gia vào quá trình tổng hợp axit nucleic, hoạt động của các enzym,...
- Mo: Tham gia vào quá trình cố định đạm,...
Nếu thiếu một trong 14 nguyên tố thiết yếu, cây trồng sẽ bị suy dinh dưỡng, giảm năng suất và chất lượng. Do đó, khi pha chế dung dịch dinh dưỡng cần phải có đủ 14 nguyên tố thiết yếu để đảm bảo cây trồng sinh trưởng và phát triển tốt.