Câu hỏi tự luận địa lí 7 chân trời Bài 5: Thiên nhiên châu Á

BÀI 5: THIÊN NHIÊN CHÂU Á

(16 câu)

1. Nhận biết (4 câu)

Câu 1: Trình bày vị trí địa lí của châu Á?

Trả lời:

Về vị trí, phần lãnh thổ trên đất liền của châu Á kéo dài từ vùng cận cực Bắc tới Xích đạo, một số đảo và quần đảo kéo đến khoảng vĩ tuyến 10°N. Châu Á tiếp giáp với hai châu lục: phía tây giáp với châu Âu, phía tây nam giáp với châu Phi qua eo đất Xuy-ê (Suez). Ba mặt còn lại tiếp giáp với các biển và đại dương: phía bắc giáp Bắc Băng Dương, phía đông giáp Thái Bình Dương và phía nam giáp Ấn Độ Dương.

Câu 2: Lãnh thổ châu Á có kích thước như thế nào?

Trả lời:

Về kích thước, châu Á là châu lục rộng lớn nhất thế giới với diện tích phần đất liền là 41,5 triệu km2 (bao gồm cả phần lãnh thổ của Liên bang Nga ở châu Á); tính cả các đảo, diện tích châu Á khoảng 44,4 triệu km².

Câu 3: Trình bày hình dạng lãnh thổ châu Á?

Trả lời:

Về hình dạng, lãnh thổ châu Á có dạng khối rộng lớn. Bờ biển bị chia cắt mạnh, có nhiều bán đảo, vịnh biển,...

2. Thông hiểu (3 câu)

Câu 1: Trình bày đặc điểm địa hình khu vực núi, sơn nguyên và cao nguyên của châu Á?

Trả lời:

Khu vực núi, sơn nguyên và cao nguyên: chiếm 3/4 diện tích lãnh thổ, trong đó có sơn nguyên Tây Tạng đồ sộ nhất thế giới, cao trên 4 500 m so với mực nước biển. Càng về phía biển, địa hình càng thấp dẫn. Một số dãy núi ở châu Á có hướng đông – tây hoặc gắn đông – tây, bắc - nam hoặc gắn bắc - nam. Đây là khu vực địa hình thuận lợi cho phát triển chăn nuôi du mục, trồng cây đặc sản; tuy nhiên trong quá trình khai thác cần lưu ý vẫn dễ chống xói mòn, sạt lở đất,....

Câu 2: Trình bày đặc điểm địa hình khu vực đồng bằng của châu Á?

Trả lời:

- Khu vực đồng bằng: chiếm 1/4 diện tích châu Á, trong đó có các đồng bằng rộng lớn nhất thế giới, phân bố chủ yếu ven biển. Các đồng bằng là nơi thuận lợi cho sản xuất và định cư. Đây là nơi dân cư tập trung đông đúc, nhiều nền văn minh đã ra đời ở khu vực này.

Câu 3: Trình bày đặc điểm khoáng sản của châu Á?

Trả lời:

Châu Á có nguồn khoáng sản rất phong phú và trữ lượng lớn. Các khoáng sản quan trọng gồm: sắt, man-gan, đồng, than đá, dầu mỏ, khí tự nhiên,... có trữ lượng bậc nhất thế giới. Các khoáng sản này có vai trò quan trọng đối với phát triển kinh tế của nhiều quốc gia trong châu lục. Tuy nhiên, hoạt động khai thác khoáng sản của nhiều nước còn chưa gắn với bảo vệ, gây lãng phí và ô nhiễm môi trường.

Câu 4: Trình bày đặc điểm khí hậu của châu Á?

Trả lời:

- Khí hậu châu Á phần hoá đa dạng thành nhiều đới. Mỗi đới lại gồm nhiều kiểu khí hậu, có sự khác biệt về nhiệt độ, chế độ gió và lượng mưa. Phổ biến là kiểu khí hậu gió mùa và kiểu khí hậu lục địa.

- Kiểu khí hậu gió mùa phân bố ở phía đông và đông nam châu Á, một năm có hai mùa rõ rệt: mùa đông lạnh và khô, mùa hạ nóng, ẩm, mưa nhiều.

- Kiểu khí hậu lục địa phân bố ở trung tâm châu Á, rất khô hạn, lượng mưa trung bình năm dưới 300 mm; mùa đông lạnh và khô, mùa hạ nóng và khô.

Câu 5: Sông, hồ ở châu Á có những đặc điểm gì?

Trả lời:

Châu Á có nhiều hệ thống sông lớn bậc nhất thế giới như: Ô-bi (Obi), Hoàng Hà, Trường Giang, Mê Công,... Tuy nhiên, sông ngòi ở châu Á phân bố không đều. Ở các khu vực mưa nhiều (Đông Á, Đông Nam Á, Nam Á), sông có lượng nước lớn; mùa lũ tương ứng với mùa mưa, mùa cạn tương ứng với mùa khô. Ở những khu vực khô hạn (Tây Nam Á, Trung Á), mạng lưới sông thưa thớt, nhiều nơi sâu trong nội địa không có dòng chảy.

Sông ngòi ở châu Á tạo điều kiện phát triển thuỷ điện, du lịch, đánh bắt và nuôi trồng thuỷ sản, giao thông đường thuỷ... Tuy nhiên, vào mùa mưa thường có lũ, lụt gây nhiều thiệt hại lớn.

Châu Á có khá nhiều hỗ, trong đó có các hố sâu và lớn nhất thế giới như: hồ Bai-can (Baikal), A-ran (Aral), Ban-khát (Balkhash),... Những hỗ lớn của châu lục giúp điều hoà không khí, tạo phong cảnh thiên nhiên tươi đẹp và là nơi cư trú của nhiều loài sinh vật.

Câu 5: Các đới thiên nhiên ở châu Á có những đặc điểm gì?

Trả lời:

Do đặc điểm địa hình và khí hậu nên châu Á có đới thiên nhiên đa dạng, cụ thể:

- Đới lạnh: ở phía bắc châu lục, thời tiết khắc nghiệt và có gió mạnh; phổ biến là hoang mạc cực, đồng rêu và đồng rêu rừng; động vật chủ yếu là các loài chịu lạnh, về mùa hạ có nhiều loài chim từ | phương Nam di cư liên

- Đới ôn hoà: chiếm diện tích lớn nhất, có sự phân hoá từ rừng lá kim sang rừng hỗn giao và rừng lá rộng, thảo nguyên rừng và thảo nguyên; càng vào sâu trong lục địa, khí hậu khô hạn nên chủ yếu là bán hoang mạc và hoang mạc. Khu vực núi cao phổ biến là thảo nguyên và băng tuyết.

- Đới nóng: ở vùng khí hậu gió mùa, xích đạo; thực vật điển hình là rừng nhiệt đới. Rừng có nhiều tầng và thường xanh; ở những nơi khuất gió hoặc khô hạn có rừng thưa, xavan, cây bụi và hoang mạc.

Ngày nay, đa số các đới thiên nhiên ở châu Á đều chịu ảnh hưởng bởi sự khai phá của con người. Vì vậy, việc bảo vệ và phục hồi rừng là nhiệm vụ rất quan trọng của các quốc gia.

3. Vận dụng (3 câu)

Câu 1: Phân tích những ảnh hưởng của địa hình và khoáng sản đối với sự phát triển kinh tế ở châu Á?

Trả lời:

Địa hình và khoáng sản đã tạo điều kiện cho châu Á phát triển nhiều ngành kinh tế như: trồng cây lương thực, thực phẩm, cây công nghiệp, chăn nuôi gia súc, khai thác khoáng sản; thuỷ điện, du lịch,..

Tuy nhiên, cần lưu ý đến việc sử dụng đi đôi với bảo vệ tài nguyên khoáng sản, hạn chế các tác động tiêu cực làm biến đổi địa hình, ô nhiễm môi trường......

Câu 2: Trình bày tác động của khí hậu tới sự phát triển kinh tế của châu Á?

Trả lời:

Những vùng khí hậu khô hạn, khắc nghiệt chiếm tỉ lệ lớn so với toàn bộ diện tích châu Á, gây khó khăn cho sản xuất, sinh hoạt của dân cư. Những vùng khí hậu ẩm thuận lợi cho phát triển sản xuất nông nghiệp nhưng thường có bão, lũ gây nhiều thiệt hại cho người dân.

Câu 3: Lập bảng phân biệt sự khác nhau của các đới thiên nhiên ở châu Á?

Trả lời:

4. Vận dụng cao (4 câu)

Câu 1: Chứng minh rằng khí hậu châu Á phân hóa thành nhiều kiểu khí hậu khác nhau?

Trả lời:

- Khí hậu châu Á phân hóa thành nhiều đới khác nhau là do lãnh thổ trải dài từ vùng cực Bắc đến vùng Xích đạo.

- Các đới khí hậu châu Á thường phân hóa thành nhiều kiểu khí hậu khác nhau là do lãnh thổ rất rộng, có các dãy núi và sơn nguyên ngăn ảnh hưởng của biển xâm nhập sâu vào nội địa. Ngoài ra, trên các núi và sơn nguyên cao, khí hậu còn thay đổi theo chiều cao.

Câu 2: Thiên nhiên châu Á có những thuận lợi gì đối với sản xuất và đời sống?

Trả lời:

Châu Á có nguồn tài nguyên thiên nhiên rất phong phú:

+ Nhiều loại khoáng sản có trữ lượng lớn, đáng chú ý nhất là than, dầu mỏ, khí đốt, sắt, thiếc,...

+ Các tài nguyên khác như: đất, khí hậu, nguồn nước, thực vật, động vật và rừng rất đa dạng, các nguồn năng lượng (thủy năng, gió, năng lượng mặt trời, địa nhiệt,...) rất dồi dào. Tính đa dạng của tài nguyên là cơ sở để tạo ra sự đa dạng các sản phẩm.

Câu 3: Phân tích những khó khăn của thiên nhiên châu Á đối với sản xuất và đời sống?

Trả lời:

Thiên nhiên châu Á cũng gây nhiều khó khăn cho con người:

+ Các vùng núi cao hiểm trở, các hoang mạc khô cần rộng lớn, các vùng khí hậu giá lạnh khắc nghiệt chiếm tỉ lệ lớn so với toàn bộ lãnh thổ đã gây trở ngại lớn cho việc giao lưu giữa các vùng, việc mở rộng diện tích trồng trọt và chăn nuôi của các dân tộc.

+ Các thiên tai: động đất, núi lửa, bão lụt,... thường xảy ra ở các vùng đảo và duyên hài Đông Á, Đông Nam Á và Nam Á, gây thiệt hại lớn về người và của.

Câu 4: Cảnh quan thảo nguyên và cảnh quan xavan có điểm gì khác nhau?

Trả lời: