Câu hỏi tự luận lịch sử 6 cánh diều Bài 14: Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc và chuyển biến kinh tế, xã hội, văn hóa của Việt Nam thời Bắc thuộc
Bộ câu hỏi tự luận lịch sử 6 cánh diều. Câu hỏi và bài tập tự luận Bài 14: Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc và chuyển biến kinh tế, xã hội, văn hóa của Việt Nam thời Bắc thuộc. Cấu trúc tuần tự trong thuật toán. Bộ tài liệu tự luận này có 4 mức độ: Thông hiểu, nhận biết, vận dụng và vận dụng cao. Phần tự luận này sẽ giúp học sinh hiểu sâu, sát hơn về môn học lịch sử 6 cánh diều.
CHƯƠNG 6: THỜI BẮC THUỘC VÀ CHỐNG BẮC THUỘC (TỪ THẾ KỈ II TRƯỚC CÔNG NGUYÊN ĐẾN NĂM 938)
BÀI 14: CHÍNH SÁCH CAI TRỊ CỦA CÁC TRIỀU ĐẠI PHONG KIẾN PHƯƠNG BẮC VÀ SỰ CHUYỂN BIẾN CỦA VIỆT NAM THỜI BẮC THUỘC
- THÔNG HIỂU
Câu 1: Em hãy nêu chính sách cai trị về chính trị của các triều đại phong kiến phương Bắc ở Việt Nam thời Bắc thuộc?
Trả lời:
Sau khi chiếm được Âu Lạc, các triều đại phong kiến phương Bắc đã chia thành các quận, huyện và sáp nhập vào lãnh thổ Trung Quốc. Các triều đại phong kiến phương Bắc đưa người Hán sang cai trị người Việt theo luật pháp hà khắc của họ.
Câu 2: Chính sách bóc lột kinh tế của các triều đại phong kiến phương Bắc tiến hành như thế nào?
Trả lời:
Chính sách bóc lột kinh tế của các triều đại phong kiến phương Bắc:
- Nhà Hán chiếm đoạt ruộng đất, bắt dân ta cống nộp sản vật quý, hương liệu, vàng bạc,.. Những sản phẩm quan trọng như sắt và muối bị chính quyền đô hộ giữ độc quyền.
- Nhà Ngô và nhà Lương siết chặt cai trị, đặt thêm thuế, bắt hàng ngàn thợ thủ công giỏi ở Giao Châu đem về nước.
- Thời nhà Đường, bên cạnh chính sách cống nạp, chính quyền đô hộ còn tăng cường thuế khóa và lao dịch nặng nề.
- THÔNG HIỂU
Câu 1: Chính sách đồng hóa được thực hiện với dân tộc ta như thế nào?
Trả lời:
Chính sách đồng hóa được thực hiện với dân tộc ta:
- Thời Bắc thuộc, chính quyền phong kiến phương Bắc đều thực hiện với dân tộc ta.
- Nhà Hán chủ trương đưa người Hán sang nước ta sinh sống lâu dài, ở lẫn với người Việt; tìm cách xóa bỏ những tập quán lâu đời của người Việt, ép buộc dân ta theo phong tục, tập quán của họ.
- Nho giáo, tư tưởng lễ giáo phong kiến Trung Quốc được truyền vào Việt Nam. Chữ Hán được du nhập nhằm phục vụ cho công cuộc đồng hóa. Tuy nhiên, việc dạy chữ chỉ giới hạn trong một số ít người ở các vùng trung tâm.
- Trong suốt một nghìn năm Bắc thuộc, số người Việt Nam được trọng dụng chỉ là thiểu số.
Câu 2: Kinh tế nước ta dưới thời Bắc thuộc có những chuyển biến như thế nào?
Trả lời:
Những chuyển biến về kinh tế:
- Về nông nghiệp:
+ Nghề nông trồng lúa nước vẫn là nghề chính của cư dân Việt, một năm trồng hai vụ. Việc dùng cày và sử dụng sức kéo trâu bò đã phổ biến.
+ Người dân đã biết đắp đê phòng lũ lụt và bảo vệ mùa màng.
+ Người dân còn chăn nuôi và trồng nhiều loại cây khác như cây ăn quả, cây dâu, cây bông.
- Về thủ công nghiệp:
+ Một số nghề thủ công mới xuất hiện như làm giấy, khảm xà cừ, thuộc da, đúc tiền, đúc ngói gạch cho xây dựng,...
+ Kĩ thuật đúc đồng thời Đông Sơn tiếp tục được kế thừa và phát triển.
- Thương nghiệp:
+ Các sản phẩm nông nghiệp và thủ công nghiệp được trao đổi, buôn bán ở chợ làng, chợ phiên.
+ Nhiều tuyến đường giao thông được mở rộng. ib ost
+ Các thương nhân Trung Quốc, Gia-va, Ấn Độ đến trao đổi, buôn bán. Chính quyền đô hộ nắm độc quyền về ngoại thương.
Câu 3: Lập bảng thống kê những biến đổi về kinh tế ở nước ta trong thời kì Bắc thuộc.
Trả lời:
Lĩnh vực | Những biến đổi |
Nông nghiệp | Trồng trọt, chăn nuôi, nhất là trồng lúa nước vẫn là những hoạt động kinh tế chính nhưng có biến chuyển mới về cách thức canh tác, như sử dụng phổ biến công cụ bằng sắt, sức kéo trâu bò, biết kĩ thuật chiết cành,... |
Thủ công nghiệp | Tiếp tục phát triển nghề thủ công truyền thống như đúc đồng, rèn sắt, làm gốm, làm mộc,... với kĩ thuật cao hơn. Nhiều nghề thủ công mới xuất hiện như làm đường, làm mật mía, làm “vải Giao Chỉ... |
Thương nghiệp | Các sản phẩm nông nghiệp, thủ công nghiệp được trao đổi, buôn bán trong các chợ làng, chợ phiên. Các thương nhân Trung Quốc, Gia-va, Ấn Độ buôn bán ở nước ta. |
Ngoại thương | Chính quyền đô hộ nắm độc quyền về ngoại thương. |
Câu 4: Các triều đại phong kiến phương Bắc bắt nhân dân Việt Nam phải thay đổi phong tục theo người Hán nhằm mục đích gì?
Trả lời:
Các triều đại phong kiến phương Bắc đưa người Hán sang sinh sống lâu dài và tìm cách truyền bá văn hóa, phong tục tập quán phương Bắc bắt nhân dân ta thay đổi phong tục của họ nhằm mục đích nô dịch, đồng hóa nhân dân ta.
Câu 5: Xã hội Việt Nam dưới thời Bắc thuộc xuất hiện những tầng lớp mới nào?
Trả lời:
Xã hội Việt Nam dưới thời Bắc thuộc xuất hiện những tầng lớp mới là:
+ Địa chủ người Hán
+ Nông dân lệ thuộc
III. VẬN DỤNG
Câu 1: Chính quyền đô hộ truyền bá Nho giáo vào đất Âu Lạc cũ, bắt nhân dân ta thay đổi phong tục theo người Hán nhằm mục đích gì?
Trả lời:
- Chính quyền đô hộ truyền bá Nho giáo vào nước ta, bắt nhân dân ta phải thay đổi phong tục theo người Hán. Nhiều nho sĩ, quan lại người Hán được đưa vào đất Âu Lạc cũ để thực hiện chính sách cai trị theo kiểu Hán.
- Các triều đại phong kiến phương Bắc thực hiện các chính sách đó nhằm mục đích đồng hoá dân tộc Việt Nam, sáp nhập Việt Nam vào Trung Quốc.
Câu 2: Ở Việt Nam, thời bắc thuộc, thành phần nào trong xã hội sẽ là thủ lĩnh của những cuộc đấu tranh giành độc lập cho người Việt? Nêu hiểu biết của em về thành phần đó.
Trả lời:
- Ở Việt Nam, thời bắc thuộc, thành phần hào trưởng người Việt trong xã hội sẽ là thủ lĩnh của những cuộc đấu tranh giành độc lập cho người Việt.
- Bộ phận hào trưởng người Việt sẽ là thủ lĩnh của những cuộc đấu tranh giành độc lập cho người Việt vì họ là những người có uy tín và vị thế quan trọng trong đời sống xã hội, do đó, dễ dàng huy động được nhân dân tham gia đấu tranh giành độc lập dân tộc.
Câu 3: Địa danh nào là trị sở của chính quyền đô hộ nhà Hán trong các thế kỉ đầu thời Bắc thuộc? Nêu hiểu biết của em về địa danh ấy.
Trả lời:
Thành cổ Luy Lâu là trị sở của chính quyền đô hộ nhà Hán trong các thế kỉ đầu thời Bắc thuộc. Không chỉ là trung tâm chính trị, Luy Lâu còn là nơi thể hiện sự giao thoa kinh tế, văn hoá tiêu biểu trong giai đoạn lịch sử này.
- VẬN DỤNG CAO
Câu 1: Vì sao trong thời Bắc thuộc người Việt vẫn giữ được tiếng nói, phong tục tập quán của mình?
Trả lời:
- Trong thời Bắc thuộc, nhân dân ta biết tiếp nhận những yếu tố tích cực của nền văn hoá Trung Hoa thời Hán, Đường như ngôn ngữ, văn tự.
- Nhân dân ta không bị đồng hoá, tiếng Việt vẫn được bảo tồn. Các phong tục tập quán như ăn trầu, nhuộm răng đen, tôn trọng phụ nữ vẫn được duy trì.
- Sở dĩ nhân dân ta vẫn giữ được tiếng nói, phong tục tập quán của mình bởi vì:
+ Các triều đại phong kiến phương Bắc không khống chế nổi các làng xóm người Việt. Làng xóm trở thành nơi xuất phát các cuộc đấu tranh giành độc lập.
+ Nhân dân ta một mặt biết tiếp nhận những thành tựu của văn hoá Trung Hoa, “Việt hoá” nó cùng với sự nỗ lực của dân tộc đã làm cho xã hội có những biến chuyển tích cực, mặt khác, với lòng căm thù sâu sắc chế độ cai trị tàn bạo của kẻ thù, nhân dân đã không ngừng vùng lên đấu tranh vũ trang giành độc lập, tự chủ, bảo vệ bản sắc văn hoá của dân tộc mà tiêu biểu nhất là tiếng nói và phong tục tập quán…
Câu 2: Em có nhận xét gì về sự chuyển biến xã hội ở nước ta thời Bắc thuộc?
Trả lời:
- Xã hội nước ta từ khi bị phong kiến phương Bắc thống trị lại tiếp tục phân hoá:
+ Tầng lớp thống trị có địa vị và quyền lực cao nhất là bọn quan lại, địa chủ người Hán.
+ Tầng lớp quý tộc người Âu Lạc bị mất quyền lực, trở thành những hào trưởng. Họ bị quan lại và địa chủ người Hán chèn ép, khinh rẻ nhưng vẫn giữ vai trò quan trọng ở địa phương và có uy tín trong nhân dân.
+ Nông dân công xã trước đây, bao gồm nông dân và thợ thủ công. Từ khi bị đô hộ, một số giàu lên, song cũng có người nợ nần túng thiếu (do bị tước ruộng đất, bị tô thuế nặng), một số trở thành nô tì hoặc nông nô, nông dân lệ thuộc, số này gọi chung là tầng lớp nghèo.