Câu hỏi tự luận lịch sử 6 cánh diều Bài 4: Xã hội nguyên thủy

BÀI 4: XÃ HỘI NGUYÊN THỦY

1. THÔNG HIỂU

Câu 1: Em hãy nêu đời sống vật chất của người nguyên thủy?

Trả lời:

- Đời sống vật chất của người nguyên thủy:

+ Chế tạo công cụ đá (đồ đá cũ). Biết lấy những mảnh đá ghè đẽo một mặt sắc và vừa tay cầm.

+ Biết giữ lửa trong tự nhiên để nướng thức ăn, phòng thú dữ. 

+ Tìm kiếm thức ăn bằng săn bắt - hái lượm. 

+ Người tối cổ có quan hệ hợp quần xã hội được gọi là bầy người nguyên thủy. 

+ Bầy người nguyên thuỷ vẫn còn sống trong tình trạng “ăn lông ở lỗ”- một cuộc sống tự nhiên, bấp bênh, triền miên hàng triệu năm. 

Câu 2: Em hãy cho biết địa bàn cư trú của vượn người, Người tối cổ, Người tinh khôn?

Trả lời:

- Địa bàn cư trú:

+ Vượn người: sống trong các khu rừng rậm trên Trái Đất

+ Người tối cổ: sống ở miền Đông Châu Phi, trên đảo Gia-va (In-đô-xi-a), Bắc Kinh (Trung Quôc)

+ Người tinh khôn: hầu khắp các châu lục.

1. THÔNG HIỂU

Câu 1: Hoàn thiện bảng để thấy được sự khác nhau về đời sống của vượn Người, Người tối cổ, Người tinh khôn?

Trả lời:

Câu 2: Nêu ví dụ cho thấy đời sống tinh thần của Người nguyên thủy?

Trả lời:

- Năm 1879, cô bé Ma-ri-a theo bố của mình đi thu tập những hóa thạch ở hang An-ta-mi-ra (Tây Ban Nha). Trong lúc vui chơi, cô bé đã phát hiện một bích họa rất lớn vẽ những động vật hoang dã, tựa như đang phi nhanh về phía mình. Về sau các nhà khảo cổ học đã chứng minh những bích họa có niên đại từ khoảng 22 000 đến 13 000 năm trước.

• Bích họa là một trong những minh chứng sinh động trong đời sống tinh thần của nguyên thủy.

Câu 3: Em hãy cho biết cách tổ chức xã hội nguyên thủy: bầy người nguyên thủy, thị tộc, bộ lạc?

Trả lời:

- Cách tổ chức xã hội của:

+ Bầy người nguyên thủy: 5 – 7 gia đình, có sự phân công lao động giữa nam – nữ

+ Thị tộc: vài chục gia đình có quan hệ huyết thống, đứng đầu là Tộc trưởng

+ Bộ lạc: nhiều thị tộc cư trú trên cùng địa bàn, đứng đầu là Tù trưởng.

Câu 4: Đời sống vật chất của người nguyên thủy thể hiện trên những phương diện chính nào?

 Trả lời:

- Đời sống vật chất của người nguyên thủy thể hiện trên những phương diện chính:

+ Công cụ lao động

+ Cách thức lao động

+ Địa bàn cư trú

Câu 5: Trình bày những bước phát triển về lao động và công cụ lao động của người nguyên thủy?

Trả lời:

Ban đầu, người nguyên thủy chỉ biết sử dụng những mẩu đá vừa vặn tay cầm làm công cụ, dần dần họ đã biết ghè một mặt hay hai mặt của hòn đá, tạo nên những công cụ lao động thô sơ. Những công cụ đó gọi là chiếc rìu tay, mảnh tước. 

- Dần dần, người nguyên thủy biết mài đá để tạo ra công cụ lao động. Những chiếc rìu đá mài lưỡi của Người tinh khôn ra đời là một bước tiến đáng kể của công cụ đá. 

- Tiến bộ hơn nữa, Người tinh khôn còn biết sử dụng lao, cung tên để săn bắn. nha ky hop - Nhờ cải tiến công cụ lao động đã mang lại cho người nguyên thủy, nhất là thời kì Người tinh khôn những bước tiến bộ: 

+ Đôi bàn tay dần trở nên khéo léo hơn. 

+ Cơ thể cũng dần biến đổi để thích ứng với tư thế lao động.

+ Con người đã từng bước tự cải biến và hoàn thiện mình. 

III. VẬN DỤNG

Câu 1: Điểm nổi bật trong đời sống tinh thần của người nguyên thủy là gì? Em hiểu “vật tổ” là gì và nó có vai trò như thế nào đối với xã hội nguyên thủy?

Trả lời:

- Điểm nổi bật trong đời sống tinh thần của người nguyên thủy là đời sống tâm linh và nghệ thuật

- Mỗi thị tộc thường tôn sùng một loài động vật, thực vật hoặc các hiện tượng tự nhiên (mây, mưa, sấm, chớp…). Chúng trở thành “vật tổ” (hay còn gọi là “tô-tem”), được các thành viên trong thị tộc sùng bái. Đa số các “vật tổ” là động vật và được dùng để gọi tên thị tộc, như thị tộc Gấu, thị tộc Hải Cẩu, thị tộc Sói, thị tộc Chim…

Câu 2: Nêu đời sống tinh thần của xã hội nguyên thủy?

Trả lời:

- Người nguyên thủy có đời sống tinh thần phong phú, trong đó nổi bật là đời sống tâm linh và nghệ thuật

- Quan niệm mọi vật đều có linh hồn và sùng bái “vật tổ” là nét đặc trưng trong đời sống tâm linh của người nguyên thủy.

- Cuối thời nguyên thủy, hiện tượng chôn cất người chết mang ý niệm về việc “kết nối với thế giới bên kia” trở nên phổ biến ở nhiều nơi

- Người nguyên thủy còn để lại những dấu vết phong phú và đặc sắc trong đời sống nghệ thuật.

Câu 3: Điền từ vào câu sau: “Mỗi thị tộc thường tôn sùng một loại động vật, thực vật hoặc các hiện tượng thiên nhiên (mây, mưa, sấm chớp,…). Chúng trở thành…hay được gọi là…, được các thành viên trong thị tộc sùng bái.”

Trả lời:

Mỗi thị tộc thường tôn sùng một loại động vật, thực vật hoặc các hiện tượng thiên nhiên (mây, mưa, sấm chớp,…). Chúng trở thành vật tổ hay được gọi là tô tem, được các thành viên trong thị tộc sùng bái.”

1. VẬN DỤNG CAO

Câu 1: Công cụ sản xuất của người tối cổ và người tinh khôn khác nhau như thế nào?

Trả lời:

Công cụ sản xuất của người tối cổ và người tinh khôn khác nhau:

- Người tối cổ: Biết ghè đẽo đá làm công cụ lao động bằng cách lấy những mảnh đá tự nhiên hay những hòn cuội lớn, đem ghè đẽo một mặt cho sắc và vừa tay cầm để làm công cụ lao động phục vụ chủ yếu cho việc tìm kiếm thức ăn.

- Người tinh khôn: Đã biết ghè đẽo hai rìa của một mảnh đá, làm cho nó gọn và sắc cạnh hơn dùng làm những hòn cuội lớn, đem ghè đẽo một mặt rìu, dao, nạo. Ngoài ra họ còn biết lấy xương cá, cành cây để làm lao, biết chế tạo cung tên phục vụ cho việc săn bắn.

Câu 2: Từ những bước tiến về lao động và công cụ lao động, người nguyên thủy có những bước tiến về đời sống như thế nào?

Trả lời:

- Từ việc tìm kiếm thức ăn có sẵn trong tự nhiên, người nguyên thủy bắt đầu biết hái lượm, dần dần biết trồng trọt. Từ săn bắt, họ dần biết thuần dưỡng con vật và biết chăn nuôi. 

- Người nguyên thủy có thể rời hang động ra dựng lều, định cư ở những địa điểm thuận tiện hơn. Cư trú “nhà cửa” được phổ biến. 

- Người nguyên thủy bắt đầu làm sạch những tấm da thú để che thân cho ấm và cho “có văn hoá”. 

- Ngoài ra, người nguyên thủy còn biết dùng đồ trang sức, như vòng cổ bằng vỏ ốc và chuỗi hạt xương, vòng tay, vòng cổ chân, hoa tai... bằng đá màu.