VĂN BẢN. MẸ

(15 câu)

1.    NHẬN BIẾT

Câu 1: Nêu một vài nét về tác giả

Trả lời:

- Đỗ Trung Lai (7/4/1950-) tại xã Phùng Xá, huyện Mỹ Đức, tỉnh Hà Tây. Hiện ở Hà Nội. Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam. Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam từ năm 1991.

- Tốt nghiệp khoa Vật lý, Trường Đại học quốc gia Hà Nội, nhà thơ Đỗ Trung Lai từng làm giáo viên trường Văn hoá quân đội, phóng viên rồi Phó trưởng phòng báo Quân đội Nhân dân cuối tuần. Ngoài làm thơ, làm báo, Đỗ Trung Lai còn vẽ tranh, có phòng thơ, làm báo, Đỗ Trung Lai còn vẽ tranh, có phòng tranh riêng đã được Hội nghệ sĩ tạo hình Việt Nam trưng bày.

- Tác phẩm đã xuất bản:

+ Đêm sông Cầu (thơ, 1990)

+ Anh em và những người khác (thơ, 1990)

+ Đắng chát và ngọt ngào (thơ, in chung, 1991)

+ Thơ và tranh (1998)

+ Người chơi đàn nguyệt ở Hàng Châu (truyện và ký, 2000)

+ Thời thơ ấu của…

Câu 2: Tác phẩm thuộc thể loại gì?

Trả lời:

Thể thơ bốn chữ

Câu 3: Nêu xuất xứ tác phẩm

Trả lời:

In trong tập thơ Đêm sông Cầu, NXB Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2003)

Câu 4: Phương thức biểu đạt chính của tác phẩm là gì?

Trả lời:

 Biểu cảm

Câu 5: Nội dung chính của tác phẩm là gì?

Trả lời:

Bài thơ là cảm xúc yêu thương, tiếc nuối của tác giả khi thấy mẹ ngày một già đi.  Từ đó thấy được sự hiếu thảo, tình cảm biết ơn chân thành của người con đối với mẹ của mình.

Câu 6: Bố cục tác phẩm được chia làm mấy phần?

Trả lời:

Chia bài thơ 2 đoạn:

- Đoạn 1: 3 khổ thơ đầu: Hình ảnh đối lập giữa mẹ và cây cau

- Đoạn 2: 2 khổ thơ cuối: Cảm xúc, tâm trạng của con khi nghĩ về mẹ.

2.    THÔNG HIỂU

Câu 1: Hình ảnh người mẹ được đối chiếu với hình ảnh nào?

Trả lời:

- Hình ảnh người mẹ được đối chiếu với hình ảnh cây cau.

+ Hình ảnh quen thuộc, người mẹ Việt Nam xưa thường được ví von so sánh với cây

+ Hình ảnh mẹ và cây cau được đặt cạnh nhanh cho thấy sự đối lập tương phản và nỗi xót xa của người con khi mẹ ngày càng già yếu.

Câu 2: Khi con còn bé và hiện tại, câu bổ như thế nào?

Trả lời:

+ Khi con còn bé: bổ cau làm tư.

+ Hiện tại: Cau bổ tám mẹ còn ngại to.

Câu 3: Trước tuổi già của mẹ, người con có cảm xúc như thế nào?

Trả lời:

- Nỗi buồn, xót xa của người con trước tuổi già của mẹ.

→  Vào tuổi xế chiếu, bao lo toan vất vả của cuộc đời đã rút cạn sức lực của mẹ.

Câu 4: Qua hình ảnh miếng cau, ta thấy được tình cảm gì của tác giả?

Trả lời:

Qua hình ảnh miếng cau khô, ta cảm nhận được nỗi niềm của con dành cho mẹ. Con thấu hiểu những khó nhọc, cay đắng của đời mẹ, trân trọng những hi sinh mẹ đã dành cho con nhưng không khỏi đau đớn trước những vất vả của mẹ.

3.    VẬN DỤNG

Câu 1: Nêu biện pháp nghệ thuật của câu hỏi sau: “Sao mẹ ta già?”

Trả lời:

→  Câu hỏi tu từ thể hiện sự vô vọng, sự bất lực của người con không thể níu kéo thời gian chậm lại, níu kéo mẹ ở lại mãi mãi bên con. "Mây bay về xa" như mái tóc mẹ hòa vào mây trắng. Lời thơ mở ra dư âm nghẹn ngào, nỗi xúc động dưng dưng.

Câu 2: Nêu giá trị nội dung của tác phẩm

Trả lời:

- Bài thơ mượn hình ảnh cây cau quen thuộc để khắc họa mẹ.

- Qua đó, bài thơ thể hiện sự vất vả của cuộc đời mẹ, tình yêu thương chân thành của con dành cho mẹ và sự đau đớn, buồn tủi khi quỹ thời gian của mẹ không còn nhiều, dường như ngày con xa mẹ đang đến gần.

Câu 3: Nêu giá trị nghệ thuật của tác phẩm

Trả lời:

- Thể thơ bốn chữ.

- Lời thơ giản dị, tự nhiên.

- Hình ảnh thơ gần gũi.

4.    VẬN DỤNG CAO

Câu 1: Nêu những đặc sắc nghệ thuật trong bài thơ

Trả lời:

- Bài thơ có những từ ngữ đặc sắc như: Câu gần với giời - Mẹ thì gần đất, một miếng cau khô - Khô gầy như mẹ, Mây bay về xa...

- Các biện pháp nghệ thuật đặc sắc được sử dụng trong bài thơ là: So sánh, hoán dụ, nói giảm nói tránh, câu hỏi tu từ.

- Tác dụng của chúng là: Nhằm tăng sức gợi cảm, gợi hình cho diễn đạt, tạo ấn tượng với người đọc về cảm xúc, hình ảnh trong tác phẩm.

Câu 2: Em hãy viết một đoạn thơ ngắn về chủ đề “Mẹ”

Trả lời:

Mẹ là tia nắng

Cho con hi vọng

Mẹ là bình minh

Sưởi ấm lòng con

Mẹ làm tất cả

Chỉ mong cho con

Có một tương lai

Tươi sáng ngời ngời.