VĂN BẢN. NHỮNG KINH NGHIỆM DÂN GIAN VỀ LAO ĐỘNG SẢN XUẤT

(19 câu)

1.    NHẬN BIẾT

Câu 1: Ai là tác giả các câu tục ngữ?

Trả lời:

Dân gian

Câu 2: Tác phẩm thuộc thể loại gì?

Trả lời:

Những kinh nghiệm dân gian về lao động sản xuất thuộc thể loại tục ngữ

Câu 3: Nêu xuất xứ tác phẩm

Trả lời:

Văn bản Những kinh nghiệm dân gian về lao động sản xuất được in trong Kho tàng tục ngữ người Việt, Nguyễn Xuân Kính (CB), NXB Văn hóa thông tin, 2002, Tục ngữ ca dao dân ca Việt Nam, Vũ Ngọc Phan, NXB Văn học, 2016

Câu 4: Nêu phương thức biểu đạt tác phẩm.

Trả lời:

Những kinh nghiệm dân gian về lao động sản xuất có phương thức biểu đạt là biểu cảm

Câu 5: Tóm tắt tác phẩm.

Trả lời:

Văn bản Những kinh nghiệm dân gian về lao động sản xuất là những câu tục ngữ được cha ông ta đúc kết, truyền cho con cháu sau này về lao động, sản xuất. Chúng ta cần ghi nhớ sự quan trọng của đất, của phân bón khi trồng lúa, thời tiết, nên gieo mạ, trồng khoai ở ruộng nào, … để lao động sản xuất thu được kết quả tốt.

Câu 6: Nêu bố cục tác phẩm

Trả lời:

Những kinh nghiệm dân gian về lao động sản xuất có bố cục gồm 6 phần:

- Phần 1: Câu tục ngữ số 1

- Phần 2: Câu tục ngữ số 2

- Phần 3: Câu tục ngữ số 3

- Phần 4: Câu tục ngữ số 4

- Phần 5: Câu tục ngữ số 5

- Phần 6: Câu tục ngữ số 6

2.    THÔNG HIỂU

Câu 1: Em hãy giải  thích từ ngữ câu tục ngữ đầu tiên

Trả lời:

+ “tấc” là đơn vị đo lường người xưa thường sử dụng.

+ “đất” là chất rắn làm thành lớp trên cùng của bề mặt Trái Đất, tạo thành khoảng không gian có thể dùng để con người sinh sống hoặc sản xuất

+ “vàng” chính một kim loại quý giá, có giá trị kinh tế rất cao.

→ So sánh “tấc đất” với “tấc vàng” để thấy được tầm quan trọng của đất đai. 

Câu 2: Câu tục ngữ 1 khuyên nhủ ta điều gì?

Trả lời:

Câu tục ngữ muốn khuyên nhủ mọi người phải biết quý trọng và bảo vệ đất đai ruộng đồng để tăng gia sản xuất ra những thực phẩm có ích cho con người.

Câu 3: Em hãy giải thích câu tục ngữ 2 theo nghĩa đen

Trả lời:

- Nghĩa đen: 

+ Con người được mọi người cho là đẹp khi trên mình khoác vào chiếc áo được may từ tấm lụa đắt tiền, sang trọng. 

+ “Lúa tốt vì phân”, nhờ có phân bón mà lúa mới tốt. Trồng lúa thì không thể thiếu phân bón, phân bón góp một phần lớn giúp cho việc thu hoạch mùa màng bội thu.

Câu 4: Em hãy giải thích câu tục ngữ 2 theo nghĩa bóng

Trả lời:

+ Câu tục ngữ tuy muốn nói về cái đẹp ngoại hình của con người nhưng lại chú trọng việc đề cao cách ăn mặc. 

+ Cách ăn mặc tạo nên vẻ đẹp bề ngoài hào nhoáng hay trang nghiêm, hoặc giản dị nhưng tựu chung lại đều nói về cái đẹp ngoại hình.

Câu 5: Câu tục ngữ 2 khuyên ta điều gì?

Trả lời:

Trang phục là một người bạn đồng hành gắn bó với chúng ta. Chúng không chỉ để che chở sưởi ấm mà còn thể hiện nhu cầu thẩm mĩ của mỗi cá nhân. Nhiều khi muốn đánh giá tính cách một con người, ta chỉ cần nhìn cách ăn mặc, thái độ đi đứng, cách nói năng, giao tiếp…Do đó việc lựa chọn trang phục sao cho phù hợp với hoàn cảnh, thời tiết là rất quan trọng.

Câu 6: Giải thích câu tục ngữ 3

Trả lời:

- Giải thích: 

+ Nhai kĩ no lâu: Nhai kĩ thì thức ăn sẽ tạo thành các viên nhỏ, làm tăng lượng thức ăn đưa xuống dạ dày nên no lâu. 

+ Cày sâu tốt lúa:Cày sâu thì đất được xới kĩ, tốt cho lúa

Câu 7: Câu tục ngữ 3 đúc kết kinh nghiệm gì?

Trả lời:

Câu tục ngữ trên đúc kết kinh nghiệm là: Trong cuộc sống này, con người dù làm việc gì, cũng phải làm thật cẩn thận, làm kỹ càng để công việc thu lại được tốt đẹp. Và làm gì ta cũng phải nghĩ đến hậu quả, để từ đó suy xét mà làm cho tốt. 

3.    VẬN DỤNG

Câu 1: Giải thích câu tục ngữ 4

Trả lời:

- Giải thích:

+ Ruộng lạ: ruộng trồng đổi vụ, vụ này trồng lúa thì vụ sau trồng khoai và ngược lại 

+ Ruộng quen: ruộng không đổi vụ, quanh năm chỉ để gieo mạ

Câu 2: Kinh nghiệm gì đúc kết từ câu tục ngữ 4

Trả lời:

Câu tục ngữ trên chỉ một kinh nghiệm trồng trọt: khoai trồng ruộng lạ mới tốt, nhưng mạ thì phải gieo ở ruộng quen mới tốt. Nếu gieo cây đúng mùa vụ, biết đặc tính của cây thì năng suất của nó tốt hơn, người nông dân sẽ có mùa màng bội thu .

Câu 3: Giải thích câu tục ngữ 5

Trả lời:

- Giải thích:

+ “mưa tháng Ba hoa đất”: thường thì đến tháng ba âm lịch hoa màu rất cần nước nên cơn mưa lúc này rất có ích cho hoa màu

+ “Mưa tháng Tư hư đất” : đến tháng tư cây trồng đang trong quá trình phát triển ít cần nước nên những cơn mưa lớn tháng tư sẽ làm hư đất, hư cây trồng.

Câu 4: Kinh nghiệm gì từ câu tục ngữ 5?

Trả lời:

Câu tục ngữ này là kinh nghiệm trong trồng trọt được ông cha ta đúc kết lại: Tháng ba nắng hạn, nếu có mưa sẽ làm cho ruộng đồng được tươi tốt mùa màng bội thu. Còn tháng 4 là thời kỳ thu hoạch nếu mưa nhiều quá sẽ làm cho cây cối ngập úng chết hết.

Câu 5: Phân tích câu tục ngữ 6

Trả lời:

 Giải thích: Sấm và những trận mưa đầu mùa hè đem lại cho lúa chiêm nhiều đạm và nước. Vì vậy lúa sẽ tốt lên nhanh chóng, trổ bông đều.

→ Câu tục ngữ này là kinh nghiệm trong trồng trọt được ông cha ta đúc kết lại: Lúa sẽ phát triển tốt nhờ sấm và những trận mưa đầu hè

4.    VẬN DỤNG CAO

Câu 1: Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của văn bản Những kinh nghiệm dân gian về lao động sản xuất?

Trả lời:

Giá trị nội dung:

Văn bản Những kinh nghiệm dân gian về lao động sản xuất là những câu tục ngữ được cha ông ta đúc kết, truyền cho con cháu sau này về lao động, sản xuất

Giá trị nghệ thuật:

Tục ngữ ngắn gọn, có nhịp điệu, hình ảnh sinh động, dễ nhớ, dễ thuộc