CHỦ ĐỀ: NHỮNG ƯỚC MƠ XANH

BÀI 3: THUYỀN TRƯỞNG VÀ BẦY ONG

LUYỆN TỪ VÀ CÂU: LUYỆN TẬP VỀ NHÂN HÓA

(13 câu)

I. NHẬN BIẾT (03 CÂU)

Câu 1: Nhân hóa là gì?

Trả lời:

Nhân hóa là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật,… bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả con người.

Câu 2: Tác dụng của biện pháp nhân hóa là gì?

Trả lời:

Làm cho thế giới loài vật, cây cối, đồ vật,… trở nên gần gũi, sinh động hơn.

Câu 3: Có mấy cách nhân hóa? Đó là những cách nào?

Trả lời:

Có 3 cách nhân hóa. Đó là:

- Gọi vật, hiện tượng tự nhiên bằng những từ ngữ chỉ người.

- Dùng từ ngữ chỉ hoạt động, đặc điểm của người để kể, tả về vật, hiện tượng tự nhiên.

- Trò chuyện, xưng hô với vật, hiện tượng tự nhiên như với người.

II. THÔNG HIỂU (05 CÂU)

Câu 1: Tìm từ ngữ cho thấy câu sau sử dụng biện pháp nhân hóa.

Bụi tre rì rào ca hát trong gió.

Trả lời:

Từ ngữ cho thấy câu văn sử dụng biện pháp nhân hóa là: ca hát.

Câu 2: Tìm hình ảnh nhân hóa có trong đoạn văn dưới đây?

Sáng sớm, những tia nắng tinh nghịch ùa vào phòng tôi qua khung cửa sổ. Tôi vui vẻ:

- Chào những người bạn nhỏ

Trả lời:

Hình ảnh nhân hóa có trong đoạn văn là: những tia nắng tinh nghịch ùa vào phòng tôi.

Câu 3: Làm thế nào để nhận biết câu có sử dụng biện pháp nhân hóa hay không?

Trả lời:

- Chỉ ra dấu hiệu gồm sự vật, hiện tượng, loài vật nào đó được nhân hoá và từ ngữ dùng để nhân hoá.

- Nêu tác dụng của phép nhân hoá đó.

Câu 4: Cho biết từ ngữ nào trong đoạn thơ sau cho thấy tác giả trò chuyện rất thân mật với con vật?

Trâu ơi ta bảo trâu này:

Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta

Cấy cày vốn nghiệp nông gia,

Ta đây trâu đấy, ai mà quản công.

Trả lời:

Từ “trâu ơi” cho thấy tác giả trò chuyện rất thân mật với con vật.

Câu 5: Đại từ “cô” trong câu sau được sử dụng để gọi gì?

Những cô chuồn chuồn kim nhịn ăn để thân hình mảnh dẻ, mắt to, mình nho xíu, thướt tha bay lượn.

Trả lời:

Đại từ “cô” để gọi chuồn chuồn kim.

III. VẬN DỤNG (03 CÂU)

Đọc đoạn thơ dưới đây và trả lời câu hỏi.

Tớ là chiếc xe lu

Người tớ to lu lù

Con đường nào mới đắp

Tớ san bằng tăm tắp

Con đường nào rải nhựa

Tớ là phẳng như lụa.

(Trần Nguyên Đào)

Câu 1: Sự vật nào được nhân hóa trong đoạn thơ?

Trả lời:

Sự vật được nhân hóa trong đoạn thơ là xe lu.

Câu 2: Cách nhân hóa được sử dụng trong đoạn thơ trên là gì?

Trả lời:

Cách nhân hóa được sử dụng trong đoạn thơ là tả sự vật bằng từ ngữ dùng để tả người.

Câu 3: Cách nhân hóa ấy có tác dụng gì?

Trả lời:

Cách nhân hóa ấy làm cho sự vật trở nên sinh động, gần gũi, đáng yêu.

IV. VẬN DỤNG CAO (02 CÂU)

Câu 1: Tìm sự vật được nhân hóa trong đoạn thơ sau và cho biết nó được nhân hóa bằng cách nào?

Trăng ơi… từ đâu đến?

Hay từ đường hành quân

Trăng soi chú bộ đội

Và soi vàng góc sân

Trăng ơi… từ đâu đến

Trăng đi khắp mọi miền

Trăng ơi có nơi nào

Sáng hơn đất nước em…

(Trần Đăng Khoa)

Trả lời:

- Sự vật được nhân hóa trong đoạn thơ là: Vầng trăng.

- Chúng được nhân hóa bằng cách:

Nói với sự vật như nói với con người.

Cho các sự vật hành động, trò chuyện, suy nghĩ giống như là một con người.

Câu 2: Đọc các câu dưới đây và cho biết câu nào sử dụng biện pháp nhân hóa và so sánh.

1. Quả sim giống hệt một con trâu mộng tí hon, béo tròn múp míp, còn nguyên cả lông tơ, chỉ thiếu chiếc khoáy.
2. Như một bà mẹ thương con, cây nhãn dòn tất cả sữa ngọt sữa ngon của mình lên các chùm quả.
3. Những quả nhãn no đầy sữa mẹ ngày lại càng dầm mưa hè, phơi nắng hè đã chín ngọt lịm.

Trả lời:

1. Sử dụng biện pháp nhân hóa mô tả quả sim như một con trâu mộng.
2. Sử dụng phép tu từ nhân hóa cây nhãn như một người mẹ. Sử dụng pháp tu từ so sánh để so sánh cây nhãn như người mẹ.
3. Sử dụng phép nhân hóa quả nhãn như sữa mẹ.