BÀI 1: TỰ HÀO TRUYỀN THỐNG DÂN TỘC VIỆT NAM

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Em hãy tìm trong đoạn trích trên những ca từ thể hiện niềm tự hào về truyền thống của dân tộc Việt Nam.

Trả lời:

Những ca từ thể hiện niềm tự hào về truyền thống của dân tộc Việt Nam trong đoạn trích trên:

• giống hùng thiêng, ngàn năm lưu danh sử sách
• Mẹ Âu Cơ, bố Lạc Long Quân, cùng trăm con, xây cơ đồ.
• Giặc bao phen, khiếp vía chùn tâm can, đất nước ngoan cường, một dải gấm hoa.
• Sông Hát, hồn thiêng ơi, ngàn sau cháu con ghi lòng.
• Sóng lớn Bạch Đằng giang ơi, vùi thây bạo quân xâm lấn.
• Lớp lớp người chung tay, dựng xây gấm son san hà.

KHÁM PHÁ

Câu 1: Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi

1. a) Em hãy cho biết những truyền thống nào của dân tộc Việt Nam được nói đến trong các thông tin trên?
2. b) Hãy chia sẻ về những truyền thống khác của dân tộc Việt Nam mà em biết.
3. c) Theo em, truyền thống của dân tộc Việt Nam có giá trị như thế nào đối với cá nhân, gia đình, quê hương, đất nước?

Trả lời:

1. a) Những truyền thống của dân tộc Việt Nam được nói đến trong các thông tin trên: 

• Thông tin 1: Truyền thống đoàn kết, nhân ái, yêu nước.
• Thông tin 2: Truyền thống hiếu học

1. b) Các truyền thống tốt đẹp khác của dân tộc Việt Nam đó là: 

• Truyền thống tôn sư trọng đạo
• Truyền thống nhân nghĩa
• Truyền thống hiếu thảo
• Truyền thống bất khuất chống giặc ngoại xâm
• .....

1. c) Truyền thống của dân tộc Việt Nam là nền tảng tạo nên bản sắc văn hóa của dân tộc, là nguồn sức mạnh để dân tộc Việt Nam vượt qua mọi khó khăn, thử thách trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, là tiền đề quan trọng để mỗi cá nhân sống tốt, có ích hơn cho cộng đồng, xã hội.

Câu 2: Em hãy quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi

1. a) Em hãy mô tả những hành động, việc làm của các nhân vật trong mỗi hình ảnh trên. Những hành động, việc làm đó đã thể hiện lòng tự hào về truyền thống dân tộc Việt Nam như thế nào?
2. b) Hãy kể tên những biểu hiện khác của lòng tự hào về truyền thống dân tộc Việt Nam mà em biết.

Trả lời:

1. a) 

• Hình ảnh 1:công dân Việt Nam sáng tạo và biểu diễn các tác phẩm nghệ thuật về truyền thống "Uống nước nhớ nguồn"
• Hình ảnh 2:thanh niên sẵn sàng tham gia và thực hiện nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc
• Hình ảnh 3:đội cứu hộ cứu nạn giúp đỡ những người dân, những người đồng bào bị thiệt hại do thiên tai, bão lũ
• Hình ảnh 4:đội tình nguyện đắp đường đá ở suối để người dân đi lại thuận tiễn, dễ dàng hơn.

Những hành động, việc làm đó đã thể hiện lòng tự hào về truyền thống dân tộc Việt Nam một cách bình dị, gần gũi, thông qua lời nói, hành động, thái độ, cảm xúc và được biểu hiện trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, đều xuất phát từ tinh thần tự nguyện và cống hiến của tất cả mọi người.

1. b) Những biểu hiện khác của lòng tự hào về truyền thống dân tộc Việt Nam: tích cực, sáng tạo trong học tập và lao động sản xuất; chủ động tham gia các hoạt động cộng đồng; yêu quý, trân trọng, bảo vệ các di sản, các giá trị văn hóa của dân tộc,...

Câu 3: Em hãy đọc trường hợp và trả lời câu hỏi

1. a) Trong trường hợp 1, cô giáo Đoàn Thị Liệp đã thể hiện lòng tự hào về truyền thống của dân tộc như thế nào?
2. b) Em hãy nhận xét suy nghĩ và hành động của Minh trong trường hợp 2.
3. c) Em học được điều gì từ việc làm của cô giáo Liệp và bạn Minh?

Trả lời:

1. a) Trong trường hợp 1, cô giáo Đoàn Thị Liệp đã thể hiện lòng tự hào về truyền thống của dân tộc bằng cách sáng tạo những chiếc áo dài thành những bài giảng trực quan, sinh động, thấm đẫm tình yêu đất nước.
2. b) Hành động của Minh trong trường hợp 2 thể hiện lòng tự hào về truyền thống tôn sự trọng đạo của dân tộc thật rõ nét và sâu sắc. Bởi là một người trẻ, việc giữ gìn và tự hào về truyền thống của dân tộc thật đáng quý, đáng ngưỡng mộ và trân trọng.
3. c) Từ việc làm của cô giáo Liên và bạn Minh, em đã học được rất nhiều điều đáng quý về lòng tự hào về truyền thống dân tộc. Đó là, mỗi người cần tìm hiểu, tôn trọng, giữ gìn và phát huy truyền thống của dân tộc bằng những việc làm cụ thể và phù hợp với bản thân.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng ý hay không đồng ý với nhận định nào dưới đây? Vì sao?

1. Giữ nước từ sớm, từ xa, từ khi nước chưa nguy là truyền thống của dân tộc Việt Nam.
2. Những hoạt động văn hoá, nghệ thuật, lễ hội truyền thống của quê hương là một phần của truyền thống dân tộc Việt Nam.
3. Tự hào về tổ tiên, dòng họ, gia đình của mình chính là tự hào về truyền thống dân tộc Việt Nam.
4. Truyền thống của dân tộc Việt Nam là vô cùng quý giá nên cần phải giữ gìn cẩn thận và hạn chế việc tuyên truyền, quảng bá.

Trả lời:

Em đồng ý với các nhận định A, B, C. Bởi vì, giữ nước, những hoạt động văn hóa nghệ thuật, lễ hội và tự hào về tổ tiên, dòng họ, gia đình đều là biểu hiện của truyền thống của dân tộc Việt Nam.

Em không đồng ý với nhận định D. Bởi vì để giữ gìn và phát huy truyền thống của dân tộc Việt Nam cần phải đi đôi với việc tuyên truyền và quảng bá các giá trị văn hóa, lịch sử của dân tộc.

Câu 2: Em hãy nêu những việc em đã làm được, những việc em chưa làm được và khắc phục để giữ gìn, phát huy truyền thống của dân tộc Việt Nam theo gợi ý sau:

Trả lời:

Câu 3: Em hãy xử lí các tình huống sau:

1. Khi đọc thông tin, năm 2014 đại diện Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hoá của Liên hợp quốc (UNESCO) đã trao Bằng vinh danh Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ, là di sản văn hoá phi vật thể thứ 8 của Việt Nam được UNESCO công nhận là Di sản văn hoá đại diện của nhân loại và được bảo vệ ở cấp độ quốc tế, bạn Q cho rằng Đờn ca tài tử Nam Bộ là một loại hình nghệ thuật dân tộc của địa phương được vinh danh chứ không phải là truyền thống của dân tộc Việt Nam.

Em có đồng tình với ý kiến của Q không? Vì sao?

1. Sau hai lần đạt giải cao trong cuộc thi Tin học văn phòng thế giới dành cho học sinh, sinh viên ở độ tuổi từ 13 đến 22, bạn Giang đã chia sẻ với các bạn trong lớp “Mỗi lần tham gia dự thi ở nước ngoài, khi Việt Nam được nêu tên trên trường quốc tế, mình rất tự hào vì đã góp phần phát huy truyền thống của dân tộc Việt Nam”. Nghe Giang chia sẻ, nhiều bạn băn khoăn không biết việc Giang đạt giải quốc tế thì liên quan gì đến truyền thống của dân tộc.

Em nhận xét như thế nào về ý kiến của các bạn trong lớp của Giang?

Trả lời:

1. Em không đồng ý với ý kiến của Q. Bởi vì, bạn Q không có lòng tự hào về truyền thống dân tộc và bạn không hiểu về truyền thống dân tộc. Truyền thống dân tộ bắt nguồn từ cả truyền thống của gia đình, dòng họ và của cả địa phương.
2. Ý kiến của các bạn trong lớp của Giang không đúng. Bởi vì, biểu hiện của lòng tự hào về truyền thống dân tộc là tích cực, sáng tạo trong học tập. Việc Giang đạt giải cao trong cuộc thi Tin học Văn phòng là thể hiện lòng tự hào về truyền thống dân tộc, phát huy truyền thống hiếu học tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Em hãy vẽ tranh hoặc sáng tác thơ, viết truyện, viết kịch,... về chủ đề: Việt Nam trong trái tim em.

Trả lời: