Đáp án Công dân 9 cánh diều Bài 3: Tích cực tham gia hoạt động cộng đồng

BÀI 3. TÍCH CỰC THAM GIA HOẠT ĐỘNG CỘNG ĐỒNG

MỞ ĐẦU

Em hãy kể tên một số hoạt động cộng đồng mà em đã tham gia và nêu ý nghĩa của hoạt động cộng đồng đó

Hướng dẫn chi tiết:

- Dọn dẹp vệ sinh khu phố

- Hiến máu tình nguyện

- Tham gia chương trình tiếp sức thi cấp 3

- Dạy học miễn phí cho trẻ em ở làng trẻ SOS

- ...

1. HOẠT ĐỘNG CỘNG ĐỒNG VÀ SỰ CẦN THIẾT CỦA VIỆC THAM GIA HOẠT ĐỘNG CỘNG ĐỒNG

Em hãy quan sát hình ảnh, đọc thông tin và trả lời câu hỏi:

1. a) Em hãy cho biết những hoạt động nào được nhắc đến ở mỗi hình ảnh và thông tin trên. Hoạt động đó do những chủ thể nào thực hiện?
2. b) Theo em, các hoạt động đó có điểm gì chung? Em hiểu thế nào là hoạt động cộng đồng?
3. c) Từ thông tin và hình ảnh trên, em hãy giải thích sự cần thiết phải tham gia hoạt động cộng đồng.

Hướng dẫn chi tiết:

1. Những hoạt động:

- Thu gom rác thải công viên

- Hiến máu nhân đạo

- Xây dựng ngôi nhà tình nghĩa

- Quyên góp quần áo cho trẻ em vùng cao.

=> Tất cả các hoạt động trên đều do Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh thực hiện

1. Đều hướng đến mục đích giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn ở xung quanh chúng ta, làm xoá đi khoảng cách giữa người với người.

Hoạt động cộng đồng là những hành động mà cá nhân hoặc nhóm cá nhân thực hiện nhằm mang lại lợi ích cho cộng đồng nơi họ sinh sống. Những hoạt động này có thể bao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau, từ việc bảo vệ môi trường, giáo dục, y tế đến văn hóa, giải trí và phát triển kinh tế.

1. Tham gia hoạt động cộng đồng giúp:

+ Phát huy những giá trị văn hoá tốt đẹp của dân tộc

+ Tăng cường sức mạnh của các lực lượng trong cộng đồng

+ Cải thiện điều kiện sống của cộng đồng

+ Thúc đẩy sự phát triển toàn diện của xã hội

+ Tạo cơ hội giao lưu, học hỏi, rèn luyện các kỹ năng

2. Tham gia hoạt động cộng đồng

Em hãy dựa vào Chương trình công tác Đoàn – Đội và hình ảnh dưới đây để trả lời câu hỏi:

1. a) Em hãy nhận xét việc làm của các bạn học sinh trong mỗi hình ảnh trên.
2. b) Thực hiện Chương trình Công tác Đoàn - Đội, trường của em thường tổ chức những hoạt động nào? Hoạt động đó nhằm mục đích gì?
3. c) Em hãy lựa chọn một hoạt động cộng đồng để xây dựng kế hoạch tham gia và vận động người khác cùng tham gia hoạt động đó theo gọi ý dưới đây:

Hướng dẫn chi tiết:

1. Các bạn học sinh đều thể hiện trách nhiệm của bản thân đối với hoạt động cộng đồng với tinh thần hăng hái, tích cực tham gia
2. Trường em tổ chức một số hoạt động như:

- Ủng hộ trẻ em vùng núi

- Quyên góp quần áo – sách vở cho trẻ em vùng cao

- Dọn vệ sinh khu phố, hiến máu nhân đạo

- Làm đồ handmade để đi bán lấy quỹ,…

=> Tất cả đều chung 1 mục đích đó là giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn trong cuộc sống

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em hãy xác định tên, mục đích, ý nghĩa của mỗi hoạt động trong các trường hợp dưới đây:

Hướng dẫn chi tiết:

Câu 2: Em hãy dựa vào câu ca dao dưới đây để chia sẻ trước lớp về sự cần thiết và trách nhiệm tham gia hoạt đồng:

“Nhiễu điều phủ lấy giá gương

Người trong một nước phải thương nhau cùng”

Hướng dẫn chi tiết:

Câu ca dao sử dụng hình ảnh ẩn dụ "nhiễu điều phủ lấy giá gương" để nói lên mối quan hệ gắn bó, che chở lẫn nhau giữa các thành viên trong cộng đồng. "Nhiễu điều" là tấm vải đỏ quý giá, tượng trưng cho sự yêu thương, đùm bọc. "Giá gương" là vật dụng dễ vỡ, cần được nâng niu, trân trọng, tượng trưng cho sự đoàn kết, gắn kết. Hình ảnh "nhiễu điều phủ lấy giá gương" đã vẽ nên một bức tranh đẹp về tinh thần tương thân tương ái, đồng lòng, đồng sức của cộng đồng.

Từ hình ảnh ẩn dụ đó, câu ca dao đi đến luận điểm "Người trong một nước phải thương nhau cùng". Đây là lời kêu gọi tha thiết, chân thành của ông cha ta, thể hiện mong muốn mỗi cá nhân trong cộng đồng hãy ý thức được trách nhiệm của bản thân trong việc xây dựng và vun đắp tình đoàn kết, tương thân tương ái.

Tham gia hoạt động tập thể là một trong những cách thức hiệu quả nhất để thể hiện tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái. Khi tham gia hoạt động tập thể, mỗi cá nhân sẽ có cơ hội học hỏi, rèn luyện kỹ năng sống, đồng thời cũng góp phần xây dựng lợi ích chung cho cộng đồng.

Hoạt động tập thể có thể diễn ra ở nhiều lĩnh vực khác nhau, từ học tập, vui chơi giải trí, đến lao động sản xuất, tham gia các hoạt động xã hội. Mỗi cá nhân, tùy vào năng lực và sở thích của bản thân, đều có thể lựa chọn cho mình những hoạt động tập thể phù hợp để tham gia.

Tham gia hoạt động tập thể mang lại nhiều lợi ích cho cả bản thân và cộng đồng.

Câu 3: Có ý kiến cho rằng, hiện nay, bên cạnh những học sinh, thanh niên có tấm lòng nhân ái thì vẫn còn những cá nhân sống ích kỉ, ham chơi, chỉ biết hưởng thụ, thờ ơ, thiếu trách nhiệm với cộng đồng.

Em hãy nêu quan điểm của mình về ý kiến trên. Hãy lấy ví dụ chứng minh cho quan điểm đó.

Hướng dẫn chi tiết:

Quan điểm về sự tồn tại của những học sinh, thanh niên sống ích kỷ, ham chơi, thờ ơ, thiếu trách nhiệm với cộng đồng bên cạnh những cá nhân có tấm lòng nhân ái

Đúng vậy, bên cạnh những học sinh, thanh niên giàu lòng nhân ái, hăng hái tham gia các hoạt động xã hội, vẫn còn tồn tại một bộ phận cá nhân sống ích kỷ, ham chơi, chỉ biết hưởng thụ, thờ ơ, thiếu trách nhiệm với cộng đồng. Đây là một vấn đề đáng quan ngại cần được quan tâm và giải quyết.

Lý do dẫn đến vấn đề:

- Ảnh hưởng của môi trường sống: Một số cá nhân lớn lên trong môi trường gia đình thiếu sự quan tâm, giáo dục, hoặc tiếp xúc với những người có lối sống tiêu cực, dẫn đến việc hình thành lối sống ích kỷ, thờ ơ.

- Tác động của mạng xã hội: Việc dành quá nhiều thời gian cho mạng xã hội, tiếp xúc với những thông tin tiêu cực, thiếu lành mạnh có thể khiến một số cá nhân trở nên chai lì, thờ ơ với những vấn đề xung quanh.

- Thiếu giáo dục về lòng nhân ái và trách nhiệm cộng đồng: Một số trường học và gia đình chưa chú trọng giáo dục về lòng nhân ái, trách nhiệm cộng đồng cho học sinh, thanh niên, dẫn đến việc thiếu ý thức tham gia các hoạt động xã hội.

Hậu quả của vấn đề:

- Gây chia rẽ cộng đồng: Khi một bộ phận cá nhân sống ích kỷ, thờ ơ, thiếu trách nhiệm, cộng đồng sẽ dần trở nên chia rẽ, thiếu sự gắn kết, đồng lòng.

- Cản trở sự phát triển chung: Thiếu sự chung tay góp sức của các cá nhân sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển chung của cộng đồng, xã hội.

- Gây ảnh hưởng tiêu cực đến thế hệ trẻ: Lối sống ích kỷ, thờ ơ có thể lan truyền, ảnh hưởng đến thế hệ trẻ, tạo nên những hệ lụy lâu dài cho xã hội.

Giải pháp:

- Tăng cường giáo dục về lòng nhân ái và trách nhiệm cộng đồng: Gia đình, nhà trường và xã hội cần phối hợp giáo dục về lòng nhân ái, trách nhiệm cộng đồng cho học sinh, thanh niên thông qua các hoạt động giáo dục, tuyên truyền, và thực tế.

- Tạo môi trường sống lành mạnh: Cần xây dựng môi trường sống lành mạnh, hạn chế những tác động tiêu cực, đồng thời tạo điều kiện cho học sinh, thanh niên tham gia các hoạt động xã hội.

- Có biện pháp xử lý phù hợp: Đối với những cá nhân có hành vi ích kỷ, thiếu trách nhiệm, cần có biện pháp xử lý phù hợp để răn đe và giáo dục.

Kết luận:

- Vấn đề học sinh, thanh niên sống ích kỷ, ham chơi, thờ ơ, thiếu trách nhiệm với cộng đồng cần được quan tâm giải quyết hiệu quả. Mỗi cá nhân cần ý thức được trách nhiệm của bản thân, sống có lòng nhân ái, tích cực tham gia các hoạt động xã hội để xây dựng cộng đồng ngày càng văn minh, tiến bộ.

Câu 4: Em hãy cùng bạn thảo luận các tiêu chí để đánh giá trách nhiệm của học sinh trong việc tham gia vào các hoạt động cộng đồng theo mẫu dưới dây:

Hướng dẫn chi tiết:

Câu 5: Em hãy sưu tầm thông tin và chia sẻ trước lớp về những tấm gương (tổ chức, cá nhân) tích cực tham gia hoạt động cộng đồng. Em rút ra được bài học gì cho bản thân?

Hướng dẫn chi tiết:

Có rất nhiều tấm gương sáng về hoạt động cộng đồng trên khắp đất nước. Dưới đây là một số ví dụ tiêu biểu:

+ Chị Nguyễn Thị Thảo: Là một giáo viên mầm non tại một vùng quê nghèo, chị Thảo đã dành nhiều năm để giúp đỡ trẻ em mồ côi, khuyết tật. Chị tự tay xây dựng mái ấm tình thương, nhận nuôi và chăm sóc cho hơn 50 em nhỏ.

+ Anh Bùi Văn Hải: Là một thanh niên tình nguyện, anh Hải đã tham gia nhiều hoạt động hỗ trợ người già neo đơn, trẻ em mồ côi, và những người gặp hoàn cảnh khó khăn. Anh thường xuyên tổ chức các buổi khám sức khỏe miễn phí, tặng quà, và hỗ trợ sinh hoạt cho những người có hoàn cảnh khó khăn.

+ Tổ chức "Tình nguyện vì cộng đồng": Đây là một tổ chức phi lợi nhuận hoạt động trong lĩnh vực hỗ trợ người nghèo, trẻ em mồ côi, và người khuyết tật. Tổ chức đã tổ chức nhiều hoạt động như trao quà, tặng học bổng, xây dựng nhà tình thương, và hỗ trợ học tập cho trẻ em nghèo.

- Bài học cho bản thân: Từ những tấm gương sáng về hoạt động cộng đồng, mỗi chúng ta có thể rút ra được những bài học quý giá sau:

+ Lòng nhân ái và sự yêu thương: Mỗi cá nhân cần rèn luyện lòng nhân ái, sự yêu thương để biết quan tâm, giúp đỡ những người xung quanh, đặc biệt là những người gặp hoàn cảnh khó khăn.

+ Tinh thần trách nhiệm: Mỗi cá nhân cần ý thức được trách nhiệm của bản thân đối với cộng đồng, tích cực tham gia các hoạt động xã hội để góp phần xây dựng cộng đồng ngày càng văn minh, tiến bộ.

+ Sự đoàn kết và tương trợ: Mỗi cá nhân cần biết đoàn kết, tương trợ lẫn nhau, cùng nhau chung tay góp sức để giải quyết những vấn đề chung của cộng đồng.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy thực hiện kế hoạch tham gia hoạt động cộng đồng và báo cáo kết quả thực hiện kế hoạch theo tiêu chí đã xây dựng.

Hướng dẫn chi tiết:

Câu 2: Em hãy làm một sản phẩm (một bức thư, bài thuyết trình, video,...) mang thông điệp tuyên truyền về trách nhiệm của mỗi học sinh khi tham gia hoạt động chung của cộng đồng.

Hướng dẫn chi tiết: